Η προσβολή των νυχιών από μύκητες που δεν είναι ορατοί με γυμνό μάτι, περιγράφεται με το γενικό όρο ονυχομυκητίαση και αποτελεί ένα πολύ συχνό πρόβλημα.
Ο όρος “ονυχομυκητίαση “ περιγράφει την προσβολή των νυχιών από κάθε είδους μύκητα, συμπεριλαμβανομένων των δερματοφύτων, των ζυμομυκήτων και άλλων νηματοειδών μυκήτων. Όλα τα νύχια, χεριών και ποδιών, μπορούν να προσβληθούν. Τα δερματόφυτα προσβάλλουν συχνότερα τα νύχια των ποδιών, ενώ οι ζυμομύκητες του γένους candida τα νύχια των χεριών, κυρίως στις γυναίκες.
Η ονυχομυκητίαση δεν είναι ένα απλό αισθητικό πρόβλημα. Μπορεί να προσβληθεί ένα ή περισσότερα από τα νύχια των χεριών ή των ποδιών και πιο συχνά αυτό συμβαίνει στα πόδια. Αν και η νόσος δεν είναι άμεσα επικίνδυνη για τη ζωή, ωστόσο το προσβεβλημένο από μύκητες νύχι, μπορεί να αποτελέσει σημείο εισόδου μικροβίων και πιθανής εμφάνισης ερυσιπέλατος σε δεύτερο χρόνο. Η μυκητίαση, δημιουργεί πάχυνση των νυχιών (λόγω συσσώρρευσης σαθρού υλικού κάτω απ τα νύχια), δυσχρωμία (το νύχι αλλάζει χρώμα, γίνεται κίτρινο, καφέ, μαύρο), και ονυχόλυση (αποκόλληση του νυχιού από το υγιές δέρμα).
Οποιοσδήποτε μπορεί να προσβληθεί, συχνότερα όμως συμβαίνει σε άνδρες στη δεκαετία των 30, σε ηλικιωμένους καθώς και σε άτομα που έχουν σακχαρώδη διαβήτη ή κυκλοφορικές διαταραχές (αγγειοπάθεια). Ενώ λοιπόν η πάθηση αφορά κυρίως σε ενήλικες, ωστόσο, ο αριθμός των περιστατικών ονυχομυκητίασης στην παιδική ηλικία φαίνεται να αυξάνει κάθε χρόνο (ιδιαίτερα σε παιδιά με ανοσοκαταστολή, σακχαρώδη διαβήτη ή σε αυτά που έχουν την τάση να βάζουν τα δάκτυλά τους στο στόμα). Συνηθέστερα προσβάλλονται τα νύχια των ποδιών, επειδή οι κάλτσες και τα κλειστά παπούτσια, ιδίως αν είναι κακής ποιότητας, αυξάνουν την θερμοκρασία και την εφίδρωση τους, αν και σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 7 ετών τα νύχια των χεριών είναι αυτά με το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής. Η ονυχομυκητίαση πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα γιατί αλλιώς θα επεκταθεί προσβάλλοντας όλα τα νύχια, αλλά κυρίως γιατί το νύχι που πάσχει, αποτελεί πύλη εισόδου για την είσοδο μικροβίων στον οργανισμό οι οποίοι μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα.
Οι μύκητες μεταδίδονται είτε με άμεση επαφή, από άνθρωπο σε άνθρωπο, από ζώα σε άνθρωπο, είτε με έμμεση. Είναι δυνατόν, δηλαδή, να μεταδοθούν από το έδαφος, την άμμο και τις πετσέτες στον άνθρωπο. Γι αυτό είναι προτιμότερο να αποφεύγεται η άμεση κατάκλιση στην άμμο ή στο έδαφος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, χωρίς τη χρήση κάποιας ψάθας ή πετσέτας, η οποία είτε να χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τα ίδια άτομα κάθε φορά είτε από άτομα που γνωρίζουμε ασφαλώς ότι δεν εμφανίζουν κάποια μορφή μυκητιάσεως. Επίσης εάν σ εμάς τους ιδίους έχει αναπτυχθεί μόλυνση από μύκητες, είναι καλύτερο να χρησιμοποιούμε ψάθα αντί για πετσέτα στην παραλία, την οποία, μάλιστα, να πλένουμε με νερό πριν από κάθε χρήση.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι εκείνο που βοηθά στην ανάπτυξη των μυκήτων είναι η υγρασία και η αυξημένη θερμοκρασία. Εάν π.χ. φοράμε συχνά μπότες, οι οποίες κάνουν τα πόδια μας ζεστά και υγρά, τότε ένας μύκητας μπορεί να αρχίσει να αναπτύσσεται γύρω από τα νύχια των ποδιών. Επίσης., εάν συνηθίζουμε να περπατάμε με γυμνά πόδια σε αποδυτήρια-γυμναστήρια, μπορεί να “κολλήσουμε” ένα μύκητα από το ζεστό και υγρό πάτωμα. Μπορεί επίσης οι μύκητες να μεταδοθούν στον άνθρωπο από τα ζώα και ιδιαίτερα από τους σκύλους και τις γάτες, γι αυτό και θα πρέπει να αποφεύγουμε την επαφή με άγνωστα ή αδέσποτα ζώα.
Οι άνθρωποι που βρέχουν συχνά τα χέρια τους (π.χ., οι νοικοκυρές, αυτοί που πλένουν πιάτα στα εστιατόρια, οι καθαρίστριες) έχουν αυξημένη πιθανότητα να προσβληθούν από μυκητίαση.
Οι μύκητες δημιουργούν 4 κλινικές εικόνες στα νύχια:
1. Περιφερική ονυχομυκητίαση: είναι η πιο συνηθισμένη και οφείλεται κυρίως στα δερματόφυτα. Η προσβολή ξεκινά από την κεράτινη στιβάδα του υπωνυχίου ή της πλάγιας ονυχιαίας πτυχής και καταλαμβάνει την κοίτη του νυχιού. Τα νύχια γίνονται εύθραυστα, χάνουν τη στιλπνότητά τους και εμφανίζουν αλλοίωση της φυσιολογικής τους χροιάς (αποκτούν κιτρινόφαιη όψη).
2. Λευκή επιφανειακή ονυχομυκητίαση: παρατηρείται κυρίως στα νύχια των ποδιών και είναι αρκετά σπάνια. Προσβάλλεται η άνω επιφάνεια της ονυχιαίας πλάκας με συνέπεια τη δημιουργία μικρών, αδιαφανών, λευκωπών στιγμάτων, που αντιστοιχούν στις αποικίες του υπεύθυνου μύκητα. Τα στίγματα αυτά βαθμιαία εξαπλώνονται σε όλη την επιφάνεια του νυχιού, η οποία γίνεται τραχειά και εύθραυστη.
3. Εγγύς υπονύχια ονυχομυκητίαση: είναι η πιο σπάνια κλινική εικόνα. Η προσβολή της κεράτινης στιβάδας ξεκινά από την εγγύς ονυχιαία αύλακα και αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, προσβάλλει τη μήτρα του νυχιού. Κλινική συνέπεια αυτής της προσβολής είναι η δημιουργία μιας λευκωπής-λευκοκίτρινης περιοχής κάτω από το μηνίσκο του νυχιού.
4. Καντιντιακή ονυχομυκητίαση: είναι η προσβολή των νυχιών από ζυμομύκητες του γένους candida. Αφορά συχνότερα τα νύχια των χεριών.
Περιγράφονται 3 επιμέρους κλινικές μορφές καντιντιασικής ονυχίας:
· Παρωνυχία-δευτεροπαθής ονυχία:είναι η συχνότερη μορφή μυκητίασης από κάντιντα. Εντοπίζεται συνηθέστερα στα νύχια των χεριών των νοικοκυρών. Η προσβολή του νυχιού αρχίζει από την εγγύς ονυχιαία πτυχή η οποία διογκώνεται, γίνεται κόκκινη, επώδυνη και συχνά, μετά από μικρή πίεση, εκκρίνει πύον. Συνήθως είναι χρόνια φλεγμονή. Εξαιτίας της χρονιότητας αυτής η ονυχιαία πλάκα παίρνει κιτρινωπό ή πρασινωπό χρώμα, εμφανίζει οριζόντια αύλακια (γραμμές του Beau), η ονυχιαία πλάκα γίνεται κυματοειδής και παρουσιάζει αποκόλληση από την κοίτη του νυχιού.
· Ονυχόλυση του περιφερικού άκρου:ιδιαίτερα σπάνια μορφή, κατά την οποία προηγείται πόνος στο ελεύθερο άκρο του νυχιού και στη συνέχεια ονυχόλυση με τριγωνικό σχήμα (με την κορυφή του τριγώνου προς το μηνίσκο του όνυχα).
· Ονυχία σε σύνδρομα χρόνιας δερματοβλεννογόνιας καντιντίασης:Αρχίζει από την παιδική ηλικία. Ως συνέπεια έχει το σχηματισμό υπωνύχιας υπερκεράτωσης (πάχυνσης της κεράτινης στιβάβας του υπωνυχίου). Συνυπάρχει οιδηματώδης παρωνυχία (οίδημα στην εγγύς ή στις πλάγιες πτυχές του νυχιού) και τα δάκτυλα παίρνουν τη μορφή του πλήκτρου τυμπάνου.
Σήμερα, υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι φαρμακευτικών αγωγών για την αντιμετώπιση της ονυχομυκητίασης, οι τοπικές θεραπείες (π.χ. λάκες) και από του στόματος θεραπείες (π.χ. αντιμυκητιασικά χάπια). Η θεραπεία εξαρτάται από την βαρύτητα της λοίμωξης και μπορεί να είναι μόνο τοπική, εάν η μήτρα του νυχιού δεν είναι προσβεβλημένη, ή συνδυασμός τοπικής και από του στόματος θεραπεία εάν η μήτρα του νυχιού είναι προσβεβλημένη.
Αντιμετώπιση της Ονυχομυκητίασης
Η αντιμετώπιση της ονυχομυκητίασης, ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα της, μπορεί να είναι :
- Tοπική και περιλαμβάνει την μηχανική απομάκρυνση ή μείωση του πάσχοντος νυχιού, την εφαρμογή τοπικών σκευασμάτων που μειώνουν το πάχος του και τοπικά αντιμυκητιασικά φάρμακα.
- Συστηματική (από το στόμα αντιμυκητιασικά φάρμακα).
- Συνδυασμός των δυο παραπάνω.
- Χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση του νυχιού.
- Επεμβατική με χρήση μηχανημάτων Laser.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι:
– Υπάρχουν αρκετά αντιμυκητιασικά φάρμακα που είναι αποτελεσματικά. Μερικά απ’ αυτά όμως, θα πρέπει να αποφεύγονται από ανθρώπους που έχουν ηπατοπάθειες (παθήσεις στο συκώτι) ή καρδιακή ανεπάρκεια. Εάν υπάρχει κάποια απ’ αυτές τις παθήσεις θα πρέπει να ενημερώνεται ο ειδικός γιατρός και εκείνος θα αποφασίζει για την κατάλληλη θεραπεία.
– Η θεραπεία της ονυχομυκητίασης είναι μεγάλης διάρκειας (μήνες έως και 1 χρόνο) και απαιτεί υπομονή και συμμόρφωση του ασθενή προς τις συμβουλές του ειδικού γιατρού. Σημασία έχει επίσης η έγκαιρη έναρξη της.
– Η περιποίηση των ποδιών μας είναι σωστό να γίνεται από τους ειδικούς Ποδιάτρους και Ποδολόγους, στα ειδικά διαμορφωμένα Ποδιατρικά – Ποδολογικά κέντρα, εκεί όπου οι χώροι σίγουρα τηρούν απόλυτα τις απαραίτητες προδιαγραφές Υγιεινής. Πρέπει να είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι όλα τα εργαλεία περιποίησης των άκρων, τα οποία αποτελούν εστία μόλυνσης και μετάδοσης μυκήτων, απολυμαίνονται και αποστειρώνονται σωστά, μετά την κάθε χρήση.
Aπο τους ειδικούς ποδολόγους-ποδίατρους του ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΔΙΟΥ
