Το ροχαλητό είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται όταν ο αέρας περνά με δυσκολία από τους ανώτερους αεραγωγούς κατά τη διάρκεια του ύπνου, προκαλώντας δονήσεις στους μαλακούς ιστούς του ανώτερου αναπνευστικού, παράγοντας χαρακτηριστικό ήχο. Η υπνική άπνοια, όμως, είναι μια πιο σοβαρή διαταραχή, κατά την οποία η αναπνοή διακόπτεται κατά τη διάρκεια του ύπνου για 10 δευτερόλεπτα ή και περισσότερο, λόγω μερικής ή πλήρους απόφραξης των αεραγωγών. Εκτιμάται ότι περίπου το 45% του πληθυσμού ροχαλίζει περιστασιακά και το 25% συστηματικά, ενώ η υπνική άπνοια εμφανίζεται στο 5-20% των ενηλίκων.
Η Ωτορινολαρυγγολόγος – Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου, Αναστασία Σαραφίδου μας επισημαίνει τη σημασία της αντιμετώπισής τους, καθώς δεν αποτελούν αθώες καταστάσεις.
Αναστασία Σαραφίδου
MD, MSc, PhD(c), FEBORL-HNS
Ωτορινολαρυγγολόγος Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου
Ποια είναι τα συχνότερα συμπτώματά τους;
Η συχνότερη συμπτωματολογία περιλαμβάνει πονοκεφάλους, διαταραχές συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, κακή ποιότητα ύπνου, έντονη ημερήσια υπνηλία και μικροατυχήματα εξαιτίας αυτής. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, η υπνική άπνοια αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως υπέρταση, αρρυθμίες, έμφραγμα του μυοκαρδίου κ.ά. Επομένως, γίνεται αντιληπτό πως προκαλούν σημαντικές δυσκολίες στην καθημερινότητα του πάσχοντος, ακόμη και σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του.
Πού οφείλεται το ροχαλητό και η υπνική άπνοια;
Η αιτιολογία τους είναι πολυπαραγοντική. Η έρευνα συχνά αναφέρει την παχυσαρκία, την κατανάλωση αλκοόλ ή κατασταλτικών φαρμάκων, το κάπνισμα, την προχωρημένη ηλικία, το φύλο, το κληρονομικό ιστορικό, ακόμα και την ύπτια θέση κατά τον ύπνο. Επιπλέον, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν οι ανατομικές ανωμαλίες του ανώτερου αναπνευστικού, όπως υπερτροφικές αμυγδαλές, κρεατάκια, στενή υπερώα, σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, ρινικοί πολύποδες, υπερτροφία των ρινικών κογχών, υπερτροφία βάσης της γλώσσας, αλλά και άλλες ανατομικές παραλλαγές, που δυσχεραίνουν την αναπνοή κατά τον ύπνο και αναγκάζουν τους ιστούς να συγκλείνουν, προκαλώντας ροχαλητό και άπνοια.
Πώς κάνει τη διάγνωση ο ωτορινολαρυγγολόγος;
Ο ρόλος του ωτορινολαρυγγολόγου, τόσο στη διάγνωση όσο και στην καθοδήγηση των πασχόντων, στην κατάλληλη αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων είναι καθοριστικός. Ο γιατρός πραγματοποιεί αρχικά λεπτομερή ενδοσκοπικό έλεγχο του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, με τη χρήση εύκαμπτου ενδοσκοπίου. Κατόπιν, καθοδηγεί τον ασθενή προς μια ενδελεχή καταγραφική μελέτη ύπνου, ώστε να αξιολογήσει τα χαρακτηριστικά της άπνοιας.
Τι θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν;
Η θεραπεία του ροχαλητού και της υπνικής άπνοιας είναι εξατομικευμένη και βασίζεται στα ανατομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς. Σε πολλές περιπτώσεις, ενδείκνυνται χειρουργικές παρεμβάσεις, που στοχεύουν στη βελτίωση της ρινικής αναπνοής, όπως η αποκατάσταση του στραβού διαφράγματος και η κογχοπηξία, ή η ενδοσκοπική χειρουργική ρινός και παραρρινίων. Επιπλέον, επεμβάσεις στην περιοχή του φάρυγγα, όπως η φαρυγγοπλαστική ή υπερωιοπλαστική, μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της απόφραξης και πραγματοποιούνται είτε με κλασικές τεχνικές είτε με τη χρήση λέιζερ ή ραδιοσυχνοτήτων.
Η αμυγδαλεκτομή, όπου κρίνεται απαραίτητη, αποτελεί επίσης μέρος της θεραπευτικής προσέγγισης. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις υπνικής άπνοιας, προτείνονται πιο σύνθετες λύσεις, όπως η χρήση στοματικών ναρθήκων (μασελάκια) ή η εφαρμογή συσκευής θετικής πίεσης αεραγωγών (CPAP), που εξασφαλίζει την αδιάλειπτη ροή αέρα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Παρά την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα της συσκευής CPAP, η συστηματική εφαρμογή της μπορεί να είναι δυσχερής για ορισμένους ασθενείς.
Παράλληλα, σημαντικό ρόλο στην επιτυχία κάθε θεραπείας διαδραματίζει η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών, όπως η διακοπή καπνίσματος, η απώλεια βάρους, ο περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ και η τροποποίηση της στάσης του ύπνου.
Συμπερασματικά, η βελτίωση της ποιότητας του ύπνου προκύπτει από τον συνδυασμό ιατρικών παρεμβάσεων και ατομικής προσπάθειας. Η ολιστική αντιμετώπιση του ροχαλητού και της υπνικής άπνοιας προσφέρει ουσιαστική ανακούφιση και ενισχύει τη συνολική υγεία και ευεξία. Με σωστή καθοδήγηση από τον ωτορινολαρυγγολόγο, η αλλαγή είναι εφικτή.
Από την Ωτορινολαρυγγολόγο – Χειρουργό Κεφαλής και Τραχήλου, Αναστασία Σαραφίδου.
