Ο κερατόκωνος αποτελεί την πάθηση που προσβάλει το σχήμα του κερατοειδούς, ο οποίος αποτελεί τον διαφανή χιτώνα που καλύπτει το πρόσθιο μέρος του οφθαλμού. Ο κερατοειδής λεπταίνει και προβάλει προς τα έξω, με αποτέλεσμα να μοιάζει με κώνο. Συνήθως εμφανίζεται σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Η εξέλιξή του είναι γενικά αργή και μπορεί να προσβάλει αρχικά μόνο τον ένα οφθαλμό, ενώ τελικά εμφανίζεται και στον άλλο, όχι πάντα με την ίδια βαρύτητα. Στη συνέχεια, η πάθηση μπορεί να συνοδεύεται από μέτρια ή και σοβαρή πτώση της όρασης.
Για την εμφάνιση, την πορεία και τη θεραπεία του κερατόκωνου μας μιλά ο Χειρουργός Οφθαλμίατρος Δρ Δημήτριος Μιλτσακάκης.
Ποια είναι τα αίτια της πάθησης και ποιοι παράγοντες την επιβαρύνουν;
Τα αίτια του κερατόκωνου είναι άγνωστα. Οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την εμφάνιση και την εξέλιξή του μπορεί να είναι γενετικοί και περιβαλλοντικοί. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες αφορούν το υπερβολικό και πιεστικό τρίψιμο του οφθαλμού, λόγω ύπαρξης αλλεργικής πάθησης (ατοπίας). Περίπου το 1/3 των ατόμων με κερατόκωνο πάσχουν από αλλεργία, αλλά δεν έχει αποσαφηνιστεί αν οι αλλεργικές παθήσεις έχουν σχέση με την ύπαρξη του κερατόκωνου. Οι αλλεργίες μπορεί να προκαλούν το τρίψιμο του οφθαλμού, το οποίο επιδεινώνει τον κερατόκωνο. Οι γενετικοί παράγοντες αφορούν αλλαγές σε πολλά γονίδια σε άτομα με κερατόκωνο. Στα περισσότερα άτομα με κερατόκωνο παρατηρείται συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Άτομα που έχουν συγγενή με κερατόκωνο, εμφανίζουν σε υψηλότερο ποσοστό κερατόκωνο, σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Ποιος είναι ο ρόλος της κληρονομικότητας;
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο κερατόκωνος δεν είναι κληρονομικός και εμφανίζεται σε άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό της πάθησης. Μπορεί όμως να εμφανίζεται και σε οικογένειες όπου κληρονομείται με τον αυτοσωματικό επικρατούντα χαρακτήρα, αλλά με ατελή διαπερατότητα.
Πώς τον υποψιαζόμαστε;
Το πρώτο σύμπτωμα είναι η ελαφρά θόλωση της όρασης, που δεν είναι δυνατόν να διορθωθεί πλήρως με γυαλιά λόγω αστιγματισμού. Συνήθως εμφανίζεται στη 2η – 3η δεκαετία της ζωής και εξελίσσεται μέχρι την 4η, οπότε και σταθεροποιείται. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και κατά τη διάρκεια της εφηβείας και τότε η εξέλιξη είναι πολύ γρηγορότερη.
Νέα άτομα που η όρασή τους δεν μπορεί να διορθωθεί με γυαλιά στα 10/10, πρέπει να εξετάζονται για κερατόκωνο. Οι γονείς με κερατόκωνο πρέπει να φροντίζουν να εξετάζονται τα παιδιά τους για κερατόκωνο από την ηλικία των 10 ετών.
Μέχρι πότε εξελίσσεται;
Συνήθως και εκτός εξαιρέσεων, η πορεία του σταματά στην ηλικία των 35.
Πώς γίνεται εργαστηριακά η διάγνωση;
Η πάθηση γίνεται αντιληπτή στη σχισμοειδή λυχνία μόνο σε προχωρημένο στάδιο. Σε αρχικό στάδιο η διάγνωση θα γίνει με ειδική εξέταση, την τομογραφία κερατοειδούς.
Θεραπεύεται;
Η διασύνδεση του κολλαγόνου του κερατοειδούς με ριβοφλαβίνη (corneal collagen cross linking) αποτελεί σήμερα τη μόνη μέθοδο για ανάσχεση της επιδείνωσης του κερατόκωνου, προκαλώντας σκλήρυνση του κερατοειδούς. Η χρήση φακών επαφής μπορεί να βελτιώσει την όραση, όπως επίσης και η χρήση ενδοκερατικών δακτυλίων. Σε προχωρημένες καταστάσεις χρειάζεται να γίνει μεταμόσχευση κερατοειδούς.
Από τον Χειρουργό Οφθαλμίατρο Δρ. Δημήτριο Μιλτσακάκη (www.miltsakakis.gr)
