Τι είναι η βρογχοκήλη, με τι συμπτώματα εμφανίζεται, πώς γίνεται η διάγνωση και πώς αντιμετωπίζεται;
Ο Χειρουργός Θυρεοειδούς & Παραθυρεοειδών, κος Γεώργιος Σακοράφας απαντά στις ερωτήσεις μας και παρουσιάζει την πάθηση.
Τι είναι η βρογχοκήλη και ποια τα αίτια που πυροδοτούν την εμφάνισή της;
Ο όρος «βρογχοκήλη» περιγράφει γενικά την αύξηση των διαστάσεων του θυρεοειδούς αδένα. Από άποψη μορφολογίας, η αύξηση αυτή μπορεί να οφείλεται στην παρουσία όζων στον θυρεοειδή. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται ο όρος «πολυοζώδης βρογχοκήλη». Σε άλλες περιπτώσεις, η διόγκωση του θυρεοειδούς είναι διάχυτη (σχετικά ομοιογενής) χωρίς σαφή παρουσία όζων και τότε περιγράφεται σαν «διάχυτη βρογχοκήλη».
Από άποψη λειτουργικής δραστηριότητας του θυρεοειδούς, η βρογχοκήλη μπορεί να συνοδεύεται από αυξημένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών (υπερθυρεοειδισμό), οπότε χαρακτηρίζεται σαν «τοξική βρογχοκήλη». Όταν η θυρεοειδική λειτουργία παραμένει φυσιολογική, η βρογχοκήλη χαρακτηρίζεται σαν απλή ή μη τοξική.
Συνήθως, οι παραπάνω μορφολογικοί και λειτουργικοί χαρακτηρισμοί συνδυάζονται. Έτσι για παράδειγμα υπάρχει η πολυοζώδης τοξική βρογχοκήλη, η διάχυτη απλή (μη τοξική) βρογχοκήλη κλπ. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο θυρεοειδής – καθώς αυξάνονται προοδευτικά οι διαστάσεις του – βρίσκει «διέξοδο» προς τον θώρακα και επεκτείνεται προς αυτόν, πίσω από τις κλείδες ή το στέρνο. Στην περίπτωση αυτή η βρογχοκήλη χαρακτηρίζεται σαν καταδυόμενη.
Παλαιότερα, η βρογχοκήλη οφειλόταν στην έλλειψη ιωδίου (ιωδοπενία). Σήμερα, στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες η βρογχοκήλη οφείλεται συνηθέστερα στην παρουσία όζων ή στην αυξημένη λειτουργική δραστηριότητα του θυρεοειδούς (διάχυτη τοξική βρογχοκήλη, νόσος αυτοάνοσης αιτιολογίας). Είναι δε, συνηθέστερη στις γυναίκες.
Ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα;
Τα συμπτώματα ποικίλουν, ανάλογα με τον βαθμό διόγκωσης του θυρεοειδούς και την τυχόν παρουσία υπερθυρεοειδισμού. Στα αρχικά στάδια της νόσου συχνά, απουσιάζουν. Σταδιακά εντούτοις, καθώς αυξάνεται το μέγεθος της βρογχοκήλης, ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται διάφορα συμπτώματα, όπως αίσθημα βάρους/ πίεσης στον τράχηλο, αίσθημα ξένου σώματος, δυσκολία στην αναπνοή ή στην κατάποση (λόγω πίεσης της τραχείας ή του οισοφάγου αντίστοιχα) κλπ. Όταν η βρογχοκήλη συνοδεύεται από αυξημένη λειτουργική δραστηριότητα του θυρεοειδούς (τοξική βρογχοκήλη), τότε συνυπάρχουν και οι εκδηλώσεις του υπερθυρεοειδισμού (ταχυκαρδίες, αρρυθμίες, νευρικότητα, αϋπνία, απώλεια βάρους κλπ.). Σε διάχυτη τοξική βρογχοκήλη (νόσος Graves) συχνά υπάρχουν και βλάβες των οφθαλμών (όπως εξόφθαλμος), που περιγράφονται σαν θυρεοτοξική οφθαλμοπάθεια.
Με ποιες εξετάσεις γίνεται η διάγνωση της βρογχοκήλης;
Η διάγνωση της βρογχοκήλης τίθεται με βάση τα συμπτώματα, τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης (επισκόπηση και ψηλάφηση) και το υπερηχογράφημα. Στο υπερηχογράφημα θα πρέπει να ελέγχεται όχι μόνο ο θυρεοειδής, αλλά και οι λεμφαδένες του τραχήλου. Σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. καταδυόμενη βρογχοκήλη) μπορεί να χρειαστεί αξονική τομογραφία. Σε υποψία καρκίνου θυρεοειδούς (π.χ. ύποπτος όζος στο υπερηχογράφημα) μπορεί να χρειαστεί παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA). Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ασθενής με βρογχοκήλη μπορεί να μην αισθάνεται κανένα απολύτως σύμπτωμα. Η βρογχοκήλη στις περιπτώσεις αυτές διαγιγνώσκεται σαν τυχαίο εύρημα (π.χ. στο υπερηχογράφημα τραχήλου που γίνεται για άλλο λόγο).
Παράλληλα, θα πρέπει να γίνεται μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα (T3, T4, TSH) και της καλσιτονίνης (αυξημένα επίπεδα είναι ένδειξη μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς).
Πώς αντιμετωπίζεται η βρογχοκήλη; Σε ποιες περιπτώσεις το χειρουργείο είναι μονόδρομος;
Όταν η διόγκωση του θυρεοειδούς είναι μικρού βαθμού δεν χρειάζεται κάποια θεραπευτική αντιμετώπιση, πέραν της περιοδικής παρακολούθησης του ασθενούς. Αν συνυπάρχει υπερθυρεοειδισμός θα πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα αντιμετώπισή του. Χειρουργική επέμβαση θα χρειαστεί:
- Όταν υπάρχει μεγάλου βαθμού διόγκωση του θυρεοειδούς, είτε υπάρχουν συμπτώματα είτε όχι.
- Όταν υπάρχει υποψία καρκίνου θυρεοειδούς (κυρίως βάσει των ευρημάτων στο υπερηχογράφημα και στην παρακέντηση με λεπτή βελόνη).
- Όταν υπάρχουν αισθητικοί λόγοι (όπως εμφανής διόγκωση στον τράχηλο).
- Για την αντιμετώπιση συνυπάρχοντος υπερθυρεοειδισμού.
Από τον Χειρουργό Θυρεοειδούς & Παραθυρεοειδών, Γεώργιο Σακοράφα
