Η αλλεργία στο γάλα είναι η συχνότερη τροφική αλλεργία της παιδικής ηλικία. Σπάνια επιμένει και παραμένει στους ενήλικες. Είναι λάθος να συγχέεται με τη δυσανεξία στη λακτόζη, γιατί η τροφική αλλεργία μεσολαβείται από ανοσολογικό μηχανισμό και οι αντιδράσεις εμφανίζονται σε κάθε έκθεση στο αντίστοιχο αλλεργιογόνο ακόμη και σε ίχνη. Οι εκδηλώσεις στην άμεσου τύπου τροφική αλλεργία μπορεί να είναι ήπιες (κνίδωση) έως και σοβαρές (συστηματικές αντιδράσεις και αναφυλαξία), κάτι που δεν μπορεί να συμβεί στις περιπτώσεις της δυσανεξίας.
Το ακόμη μεγαλύτερο και πιο επικίνδυνο λάθος είναι ότι θεωρείται μεμονωμένη αλλεργία στις πρωτεΐνες του γάλακτος αγελάδας, ενώ στην πραγματικότητα είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που τα άτομα μπορεί να μην αντιδρούν και σε γάλα άλλων θηλαστικών όπως σε κατσικίσιο και πρόβειο γάλα.
Σε περιπτώσεις τροφικής αλλεργίας σε γάλα τα βρέφη μπορούν να συνεχίσουν να θηλάζουν, ενώ αν υπάρχει επιθυμία για απογαλακτισμό πρέπει να χορηγηθεί υποαλλεργιογονικό γάλα. Επίσης, μπορεί για παρασκευές όπως κέικ και μπισκότα να χρησιμοποιηθούν υποκατάστατα γάλακτος (γάλα αμυγδάλου, καρύδας, σόγιας, ρυζιού) αν τα άτομα τα ανέχονται. Υπάρχουν πολλές προτεινόμενες συνταγές χωρίς γαλακτοκομικά που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και να αυξήσουν την ποικιλία σε όσα τρώνε τα άτομα με αλλεργία σε γάλα.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην προσεκτική ανάγνωση των ετικετών γιατί εκτός από την κατανάλωση ακόμη και η επαφή μπορεί να οδηγήσει σε αντιδράσεις. Εκτός από γάλα θα πρέπει να αποφεύγονται όλα τα γαλακτοκομικά όπως βούτυρο, τυρί, κρέμες, γιαούρτι, παγωτά, αλλά και τυποποιημένα παρασκευάσματα από φούρνο όπως ψωμί, κέικ, μπισκότα, κουλουράκια. Γάλα συχνά περιέχεται σε ινδικό φαγητό (το ghee, που αποτελεί μορφή βουτύρου χρησιμοποιείται συχνά), τυρί σόγιας (μπορεί να περιέχει καζεΐνη), δημητριακά, σκόνες πρωτεΐνης, σορμπέ, σαντιγί, σάλτσες για σαλάτες, τσίχλες, καραμέλες, σοκολάτες. Προσοχή λοιπόν στην ανάγνωση των ετικετών για αλλεργιογόνα και στην ενημέρωση σε μη συσκευασμένα τρόφιμα για το τι περιέχουν. Ευτυχώς υπάρχει πλέον μεγαλύτερη ενημέρωση και από όσους ασχολούνται με την εστίαση και την παρασκευή μη συσκευασμένων προϊόντων. Παράλληλα, ίχνη γάλακτος σε προϊόντα καθαρισμού, σε κρέμες ενυδάτωσης δέρματος και σε φάρμακα πρέπει επίσης να αποφεύγονται.
Σημαντική επισήμανση: Οι γαλακτωματοποιητές δεν προέρχονται από γάλα, οπότε δεν υπάρχει πρόβλημα κατανάλωσης των προϊόντων που τους αναγράφουν στα συστατικά τους.
Όμως αλλεργία σε γάλα δε σημαίνει μόνο άμεσου τύπου αντιδράσεις. Υπάρχουν και οι αντιδράσεις επιβραδυνόμενου τύπου όπως η αλλεργική πρωκτοκολίτιδα (βλέννη και ίχνη αίματος στις κενώσεις), η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα, στην οποία χρειάζεται σύμπραξη με παιδίατρο, παιδιογαστρεντερολόγο και ενδεχομένως διατροφολόγο και το FPIES (Food Protein Induced Enterocolitis Syndrome) με εμέτους, διάρροιες, υπνηλία, υπόταση έως και 4 ώρες μετά από τη λήψη της τροφής. Όλοι οι τύποι απαιτούν αποφυγή γαλακτοκομικών και ιχνών στα πλαίσια του αρχικού χειρισμού, ενώ μετά σε συνεργασία και με την οικογένεια και τις ανάγκες της μπορεί να σχεδιασθεί ο θεραπευτικός χειρισμός της τροφικής αλλεργίας.
Από την Αλλεργιολόγο Παίδων & Ενηλίκων, Σοφία Β. Κωστούδη (www.kostoudi.gr)
