Η τροφική αλλεργία είναι η αντίδραση του οργανισμού μετά από κατανάλωση κάποιας τροφής λόγω συγκεκριμένης απάντησης του ανοσοποιητικού συστήματος (της άμυνας του οργανισμού) που εμφανίζεται σε κάθε επανέκθεση στο συγκεκριμένο τρόφιμο. Τροφική αλλεργία εμφανίζεται συχνότερα σε βρέφη και παιδιά συγκριτικά με τους ενήλικες, αλλά και αυτοί μπορεί να αρχίσουν να εμφανίζουν ξαφνικά τροφική αλλεργία σε τροφή που κατανάλωναν για πολλά χρόνια. Φαίνεται ότι απασχολεί περίπου 8% των παιδιών και 4% των ενηλίκων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Είναι πολύ σημαντικό να διακρίνεται ο τύπος της αλλεργίας ανάλογα με τα συμπτώματα, ώστε να μπορέσει να γίνει και η αντίστοιχη διαχείριση.
Αδρά υπάρχουν 2 τύποι τροφικής αλλεργίας:
α. Η τροφική αλλεργία άμεσου τύπου. Ο τύπος αυτός της αλλεργίας μπορεί να έχει από πολύ ήπια συμπτώματα όπως φαγούρα σε χείλη και γλώσσα, λίγο σοβαρότερα όπως εξανθήματα σαν “πετάλες, πλάκες, τσιμπήματα κουνουπιών”, πρήξιμο σε χείλη, βλέφαρα και πρόσωπο, αλλά και πολύ σοβαρά και απειλητικά για τη ζωή όπως είναι η αναφυλαξία (με δυσκολία στην αναπνοή, βραχνάδα στη φωνή, βήχα, πτώση της πίεσης, απώλεια αισθήσεων, υπνηλία). Τα συμπτώματα της άμεσου τύπου τροφικής αλλεργίας εμφανίζονται όπως λέει και το όνομά της άμεσα, δηλαδή από λίγα δευτερόλεπτα, λεπτά μέχρι και το πολύ 2 ώρες από την κατανάλωση της τροφής. Χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και ο χειρισμός στην περίπτωση της άμεσου τύπου τροφικής αλλεργίας πρέπει να γίνει από ειδικό Αλλεργιολόγο. Στον τύπο αυτό έχουν θέση εκτός από το πλήρες ιστορικό και τα δερματικά τεστ και ο ειδικός ανοσολογικός (αιματολογικός) έλεγχος. Τα σημαντικότερα τροφικά αλλεργιογόνα που εμπλέκονται σε αυτό τον τύπο είναι τα γαλακτοκομικά, τα σιτηρά, το αβγό, το ψάρι, τα θαλασσινά, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, το αράπικο φιστίκι, η σόγια και πλέον έχει προστεθεί λόγω αυξανόμενης συχνότητας και το σουσάμι.
β. Η μη άμεσου τύπου τροφική αλλεργία ή επιβραδυνόμενου τύπου όπως είναι επίσης γνωστή είναι μία “ομπρέλα” που περιλαμβάνει μορφές όπως η αλλεργική πρωκτοκολίτιδα, το FPIES (Food Protein Induced Enterocolitis Syndrome) ή όπως είναι ο ακριβής όρος στα ελληνικά εντεροκολίτιδα επαγόμενη από τροφικές πρωτεΐνες, η έξαρση της ατοπικής δερματίτιδας και ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα. Τα συμπτώματα σε αυτές τις μη άμεσου τύπου μπορεί να είναι έμετοι, διάρροιες, βλέννη και αίμα στις κενώσεις, μειωμένη πρόσληψη βάρους, κακοδιαθεσία του βρέφους, ανησυχία. Συνήθως οι ίδιες τροφές που εμπλέκονται σε άμεσου τύπου τροφική αλλεργία μπορεί να προκαλέσουν και τις επιβραδυνόμενου τύπου τροφικές αλλεργίες. Σημαντικό είναι ότι κάποια τρόφιμα όπως ρύζι, κοτόπουλο, φρούτα με κυριότερο την μπανάνα, μπορεί να μην προκαλούν συνήθως εκδηλώσεις άμεσου τύπου, αλλά είναι συχνά ενοχοποιούμενα σε σύνδρομο FPIES. Η συνεργασία Αλλεργιολόγου, Παιδιάτρου και σε κάποιες περιπτώσεις Παιδογαστρεντερολόγου είναι απαραίτητη για τον χειρισμό των περιπτώσεων της μη άμεσου τύπου αλλεργίας. Και πάλι το αναλυτικό ιστορικό έχει θέση σε αυτό τον τύπο, ενώ ο ειδικός αλλεργιολογικός έλεγχος αποφασίζεται κατά περίπτωση.
Και στους 2 τύπους τροφικής αλλεργίας πολύ σημαντικό διαγνωστικό εργαλείο είναι η τροφική πρόκληση για την οποία η χρονική στιγμή καθορίζεται από τον Αλλεργιολόγο και παρακολουθείται από αυτόν για την αντιμετώπιση των αλλεργικών αντιδράσεων εάν αυτές συμβούν κατά τη διάρκειά της.
Επειδή συχνά μπορεί να γίνεται υπερδιάγνωση της τροφικής αλλεργίας και να αποφεύγονται τρόφιμα αναίτια είτε στη θηλάζουσα μητέρα, είτε στα παιδιά είτε και σε ενήλικες, είναι σημαντική η πλήρης διερεύνηση από Αλλεργιολόγο, ώστε να καθοριστεί ο τύπος της αλλεργίας αν όντως υπάρχει και να αποφασιστεί σε συνεργασία με την οικογένεια ο περαιτέρω χειρισμός.
Από την Αλλεργιολόγο Παίδων & Ενηλίκων, Σοφία Κωστούδη (www.kostoudi.gr)
