Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ονομάζεται η προσβολή του αμφιβληστροειδούς (του βυθού του ματιού), με την μορφή της αλλοίωσης των αγγείων.
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια συχνή νόσος που αφορά όλες τις ηλικίες και οφείλεται στην υψηλή συγκέντρωση του σακχάρου στο αίμα και μια από τις συνέπειές της είναι και η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.
– Ποια είναι τα συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;
Δεν υπάρχουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια, ενώ αν δεν προληφθεί, διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως, οι συνέπειες για την όρασή μας μπορεί να είναι πολύ σοβαρές. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι από τις πλέον ύπουλες ασθένειες. Ακόμη και όταν συμβαίνουν σοβαρές αλλαγές στο μάτι, ο ασθενής μπορεί να μην έχει συμπτώματα και να μην αντιλαμβάνεται την βαρύτητα της κατάστασης. Η όραση μπορεί να μην μεταβληθεί μέχρι που η νόσος να εξελιχθεί σε πιο προχωρημένα στάδια.
Τα συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας εμφανίζονται όταν υπάρξει οίδημα στην ωχρά ή αιμορραγία του υαλώδους ή του αμφιβληστροειδούς με απώλεια οράσεως. Πολλές φορές οι διαβητικοί παρατηρούν παροδικά θαμπώματα, λόγω αυξομειώσεως του σακχάρου. Πριν να διορθώσουμε με τα κατάλληλα γυαλιά θα πρέπει να ρυθμίσουμε πρώτα το σάκχαρο. Ορισμένες φορές, ο οφθαλμίατρος είναι ο πρώτος ιατρός, ο οποίος κάνει για πρώτη φορά διάγνωση του διαβήτη με βάση τα ευρήματα ή τα συμπτώματα μετά από μια οφθαλμολογική εξέταση.
Ορισμένα από τα συμπτώματα σε διάφορες φάσεις της νόσου μπορεί να είναι:
- Εναλλαγές και διακυμάνσεις στην όραση
- Μυγάκια
- Δημιουργία σκοτώματος ή σκιάς στο οπτικό πεδίο
- Θολή ή παραμορφωμένη όραση
- Καθυστέρηση στην επούλωση του κερατοειδή μετά από τραύματα
- Διπλωπία
- Καταρράκτης
Η βασική οφθαλμολογική εκτίμηση, η οποία μπορεί να γίνει στο ιατρείο, περιλαμβάνει μέτρηση της οπτικής οξύτητας με διόρθωση, δοκιμασία AmslerGrid (τεστ με τετραγωνάκια) για διαπίστωση μεταμορφωψίας, εξέταση του προσθίου ημιμορίου στη σχισμοειδή λυχνία, γωνιοσκοπία για έγκαιρη διάγνωση νεοαγγείων στην γωνία μεταξύ ίριδας και κερατοειδή, τονομέτρηση (μέτρηση ενδοφθάλμιας πίεσης), βυθοσκόπηση μέσω διαστολής της κόρης των ματιών εξετάζεται η οπτική θηλή, η ωχρά κηλίδα, το υαλοειδές και η περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς και μια ψηφιακή φωτογράφηση, εφόσον είναι εφικτό. Η φωτογράφηση του βυθού καταγράφει την κλινική εικόνα του ασθενή και έτσι, μπορούμε να παρακολουθούμε τυχόν εξέλιξη της νόσου.
Η επίσκεψη στον οφθαλμίατρο θα πρέπει να γίνεται κάθε 6 μήνες, εφόσον δεν συντρέχουν λόγοι για πιο συχνή παρακολούθηση και εφόσον δεν υπάρχουν αλλοιώσεις στον βυθό. Αν υπάρχουν αλλοιώσεις, τότε καλό είναι οι επισκέψεις μας να γίνονται κάθε 3-4 μήνες. Με αυτό το τρόπο θα υπάρχει η δυνατότητα να προβλεφθούν έγκαιρα οι βλάβες και να βρεθούν οι τυχόν ενδείξεις για την ειδικές παρακλινικές εξετάσεις, όπως η φλουοραγγειογραφία και το OCT.
– Θεραπεία της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Ο διαβητικός ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι το πιο σημαντικό που μπορεί να κάνει για την ασθένειά του είναι να ρυθμίζει σωστά το σάκχαρό του. Το απορρυθμισμένο σάκχαρο προωθεί με γρηγορότερους ρυθμούς τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Επίσης, θα πρέπει να ρυθμίζει την υπέρταση του, την υπερλιπιδεμία (χοληστερίνη και τριγλικερίδια) αν υπάρχει και να περιορίζει το κάπνισμα και το αλκοόλ.
– LASER: Η απώλεια οράσεως μπορεί να προληφθεί με την θεραπεία με ακτίνες laser, αν η τελευταία γίνει στο σωστό χρόνο.
Αυτή εφαρμόζεται όταν δημιουργηθούν ισχαιμικέ ς περιοχές στον αμφιβληστροειδή ή κυρίως όταν αρχίζουν να δημιουργούνται παθολογικά αγγεία (νεοαγγεία). Τα νεοαγγεία είναι εύθραυστα και μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγίες. Το laser βοηθά στο να εξαφανιστούν τα παθολογικά αγγεία και έτσι, να αποφύγουμε πιθανές αιμορραγίες και απώλεια όρασης. Έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία ακόμη και της παραγωγικής αμφιβληστροειδοπάθειας ή οιδήματος ωχράς μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο τύφλωσης κατά 90%.
Πρέπει να τονίσουμε ότι το laser αποσκοπεί κυρίως στο να σώσει την όραση που έχει απομείνει και όχι να την βελτιώσει, παρόλο που υπάρχουν περιπτώσεις που η βελτίωση είναι εφικτή. Η θεραπεία είναι ανώδυνη και γίνεται με μερικές συνεδρίες. Οι παρενέργειες είναι πολύ μικρές, αφορούν κυρίως την μείωση του οπτικού πεδίου, αλλά δεν είναι τίποτα μπροστά στον κίνδυνο να χάσει κανείς την όρασή του χωρίς την θεραπεία. Η θεραπεία laser διακρίνεται σε παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία, κατά την οποία σε 2-3 συνεδρίες εφαρμόζεται η θεραπεία σε όλο τον βυθό του ματιού εκτός από την κεντρική περιοχή και σε εστιακό laser, όπου εφαρμόζεται σε διαβητικά οιδήματα ωχράς κηλίδας με σκοπό τον περιορισμό τους.
– Ενδουαλοειδικές ενέσεις
Η ενδουαλοειδική έγχυση κορτιζόνης είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης του διαβητικού οιδήματος της ωχράς κηλίδας με πολύ καλά αποτελέσματα. Η διάρκεια της δράσης του φαρμάκου είναι στις 6 εβδομάδες και σε περίπτωση υποτροπής του οιδήματος απαιτείται επανάληψη της ένεσης. Η χρήση κορτιζόνης συνδέεται με την δημιουργία καταρράκτη σε μάτια που δεν έχουν χειρουργηθεί για καταρράκτη, καθώς και με την αύξηση της ενδοφθάμιας πίεσης και το γλαύκωμα.
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του οιδήματος νεότερα φάρμακα, όπως οι αντιαγγειογενετικοί παράγοντες (AVASTIN, LUCENTIS) που δεν έχουν τις παρενέργειες τις κορτιζόνης με πολύ καλά αποτελέσματα. Η δράση των φαρμάκων αυτών είναι 4-8 εβδομάδες και απαιτείται επανάληψη στην υποτροπή. Ο ειδικός οφθαλμίατρος επιλέγει τον συνδυασμό ενέσεων και εστιακού laser ανάλογα με την περίπτωση.
Από το Χειρουργό Οφθαλμίατρο Μιχαήλ Μητσώνη
