Ως θρομβοφιλία ορίζεται η διαταραχή της πήξης του αίματος, κατά την οποία αυξάνεται ο κίνδυνος δημιουργίας θρόμβων εντός των αγγείων (αρτηρίες ή φλέβες). Συγκεκριμένα, η θρομβοφιλία είναι η αυξημένη τάση του αίματος για πήξη. Όταν το αίμα πήζει, δημιουργούνται θρόμβοι, οι οποίοι θεωρούνται επικίνδυνοι, αφού μπορούν να φράξουν μερικώς ή ολικώς ένα αιμοφόρο αγγείο. H προδιάθεση του οργανισμού για τη δημιουργία θρόμβου στο αίμα, κάτω από ορισμένες συνθήκες, μπορεί να οδηγήσει σε θρόμβωση με απροσδιόριστες συνέπειες για την υγεία.
Η Αιματολόγος Δέσποινα Καλιοντζή απαντά στις ερωτήσεις μας.
Πώς δημιουργείται η θρόμβωση;
Η θρόμβωση για να δημιουργηθεί απαιτεί τη συμβολή δύο τουλάχιστον από τους παρακάτω παράγοντες της λεγόμενης «τριάδας του Erlich»:
- νωθρή κυκλοφορία
- βλάβη του τοιχώματος του αγγείου
- υπερπηκτικότητα του αίματος.
Αν και πολλά άτομα με θρομβοφιλία δεν παρουσιάζουν επικίνδυνες θρομβώσεις στην κυκλοφορία του αίματος, ο σχετικός κίνδυνος μπορεί να μειωθεί με αντιθρομβωτικά φάρμακα. Οι σοβαρές θρομβώσεις χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
Πώς επηρεάζει η θρομβοφιλία το σώμα μου;
Οι θρόμβοι αίματος μπορούν να δημιουργήσουν βλάβες σε οποιοδήποτε ανθρώπινο όργανο, καθώς μετακινούνται σε όλο το σώμα, μέσω της κυκλοφορίας του αίματος:
- Βλάβη στους πνεύμονες (πνευμονική εμβολή)
- Βλάβη στην καρδιά (έμφραγμα)
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Βλάβη στα νεφρά (νεφρική ανεπάρκεια)
- Βλάβη στις φλέβες κάτω ή άνω άκρων (εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, καθώς και επιπολής θρομβοφλεβίτιδα)
- Αποβολή εμβρύου
Ποιοι είναι οι τύποι θρομβοφιλίας;
Υπάρχουν δύο τύποι θρομβοφιλίας, η Συγγενής θρομβοφιλία και η Επίκτητη θρομβοφιλία.
Ποια είναι τα συμπτώματα των θρόμβων αίματος λόγω θρομβοφιλίας;
Ενδέχεται να μην παρουσιαστεί κανένα σύμπτωμα θρομβοφιλίας, εκτός και αν εμφανιστεί θρόμβος στο αίμα. Τα συμπτώματα θρόμβου αίματος ανάλογα με τα μέρη του σώματος που εμφανίζονται είναι:
- Εγκέφαλος: Επιληπτικές κρίσεις εγκεφάλου, ξαφνικός πονοκέφαλος, δυσκολία στην ομιλία ή την όραση, αίσθημα αδυναμίας στη μία πλευρά του σώματός σας.
- Καρδιά: Δύσπνοια, πόνος στο στήθος, πόνος στο αριστερό χέρι, εφίδρωση, αίσθημα ζάλης, ναυτία.
- Πνεύμονες: Γρήγορη αναπνοή, ταχύτερος καρδιακός ρυθμός, δύσπνοια, επώδυνη βαθιά αναπνοή, οξύς πόνος στο στήθος.
- Κοιλιά: Ναυτία, εμετός, πόνος στην κοιλιά.
- Πόδι ή χέρι: Πρήξιμο, πόνος.
Τι προκαλεί τη θρομβοφιλία;
Η θρομβοφιλία μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες ή άλλους επίκτητους όπως, το αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, καρκίνος, διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, ιός HIV, λοίμωξη του COVID19 και νοσήματα του ήπατος.
Πώς γίνεται η διάγνωση της θρομβοφιλίας;
Ο αιματολόγος γιατρός εκτός από την κλινική εξέταση θα ζητήσει το ιατρικό ιστορικό, το οικογενειακό ιστορικό και εξετάσεις αίματος (μοριακός έλεγχος θρομβοφιλίας, παράγοντες της πήξης και ανοσολογικός έλεγχος).
Τι περιλαμβάνει ο έλεγχος θρομβοφιλίας;
Ο βασικός έλεγχος θρομβοφιλίας περιλαμβάνει τον έλεγχο των εξής: πρωτεΐνη S, πρωτεΐνη C, αντιθρομβίνη ΙΙΙ, αντιπηκτικό λύκου, αντισώματα έναντι καρδιολιπίνης (IgG, IgM) και αντισώματα έναντι φωσφολιπιδίων (IgG, IgM) και τον μοριακό έλεγχο. Ειδικότερα για τον έλεγχο θρομβοφιλίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης απαιτείται μέρος των παραπάνω εξετάσεων.
Πώς επηρεάζει η θρομβοφιλία την εγκυμοσύνη;
Η θρομβοφιλία έχει συνδεθεί με επαναλαμβανόμενες αποβολές και άλλες επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη, όπως η περιορισμένη ενδομήτρια ανάπτυξη του εμβρύου, η θνησιγένεια, σοβαρή προεκλαμψία ή και πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα. Στην κληρονομική θρομβοφιλία μπορεί να μην έχουν εκδηλωθεί ποτέ συμπτώματα, ωστόσο η εγκυμοσύνη μπορεί να «πυροδοτήσει» την εμφάνισή της, με υψηλό κίνδυνο φλεβικής θρόμβωσης κατά την κύηση και τη λοχεία.
Για τους παραπάνω λόγους η παρακολούθηση της εγκύου από αιματολόγο, καθ΄ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι επιβεβλημένη. Η θεραπεία εξατομικεύεται σε κάθε εγκυμονούσα, αναλόγως εάν υπάρχουν μόνο προδιαθεσικοί παράγοντες, ή υπάρχει ιστορικό, οπότε ο κίνδυνος υποτροπής στην εγκυμοσύνη είναι πολύ μεγάλος.
Από την Αιματολόγο Δέσποινα Καλιοντζή, Διευθύντρια Αιματολογικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών (www.dkaliontzi.gr)
