Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) αποτελεί τη συχνότερη αιτία υπογονιμότητας νεαρών γυναικών. Προσβάλλει, περίπου το 10-15% του γενικού πληθυσμού των γυναικών και από αυτές ένα ποσοστό περίπου 70% θα παρουσιάσει δυσκολία στην επίτευξη εγκυμοσύνης.
Πώς συνδέεται το PCOS με την υπογονιμότητα;
Ο βασικότερος λόγος υπογονιμότητας για αυτές τις γυναίκες είναι η έλλειψη ωορρηξίας. Ενώ, δηλαδή, οι περισσότερες γυναίκες έχουν ωορρηξία μία φορά το μήνα, οι γυναίκες με PCOS εμφανίζουν πολύ λιγότερες ωορρηξίες μέσα στο χρόνο.
Για αποφυγή παρερμηνειών, παρότι χρησιμοποιείται ο όρος πολυκυστικές ωοθήκες, αυτό δε σημαίνει ότι οι συγκεκριμένες γυναίκες έχουν κύστες στις ωοθήκες. Η διαφορά τους από τον γενικό πληθυσμό είναι ότι έχουν μεγαλύτερο αριθμό ωοθυλακίων, συνεπώς παράγουν σε μεγαλύτερη ποσότητα ορμόνες, κυρίως ανδρογόνα, και συνεπώς από αυτή την ανισορροπία ορμονών εμποδίζεται η ανάπτυξη ενός και μόνο κυρίαρχου ωοθυλακίου που θα οδηγήσει σε ωορρηξία.
Με τι άλλες σημαντικές διαταραχές συνδέεται το PCOS και πώς αυτές επηρεάζουν τη γονιμότητα;
Γνωρίζουμε ότι οι πολυκυστικές ωοθήκες συνδέονται με μεταβολικές διαταραχές, για αυτό και συχνά οι γυναίκες αυτές εμφανίζουν διαταραχή στο βάρος (συνήθως αυξημένο κοιλιακό λίπος) και αντίσταση στην ινσουλίνη, που είναι μία προ-διαβητική διαταραχή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνεται η ποιότητα των ωαρίων, ακόμα και στις περιπτώσεις που η γυναίκα έχει σταθερό κύκλο και εμφανίζει συχνότερες ωορρηξίες.
Χρειάζεται φαρμακευτική θεραπεία για την αντιμετώπιση του PCOS;
Είναι αξιοσημείωτο ότι σύμφωνα με όλες τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, Νο1 στη λίστα των μέτρων βελτίωσης του PCOS είναι η αλλαγή τρόπου ζωής με έμφαση στην άσκηση, τη διατροφή και τη μείωση του στρες. Πρόκειται φυσικά για μέτρα που αφορούν και τον γενικό πληθυσμό για βελτίωση της υγείας και πρόληψη νοσημάτων. Ωστόσο, ειδικά στις γυναίκες με PCOS η ανάγκη είναι πιο επιτακτική από νεαρή ηλικία αφενός για βελτίωση της γονιμότητας και αφετέρου για αποφυγή καρδιαγγειακών νοσημάτων στο απώτερο μέλλον.
Συνεπώς πρώτα από όλα τα άλλα θεραπευτικά μέτρα, σημαντικότερο ρόλο παίζει η ισορροπημένη διατροφή, με αποφυγή επεξεργασμένων τροφών, και η τακτική σωματική άσκηση για ενδυνάμωση του μυϊκού ιστού έναντι του λίπους.
Γνωρίζουμε ότι αρκεί και μια μικρή απώλεια του συνολικού σωματικού βάρους για να βελτιωθεί η λειτουργία των ωοθηκών και συνεπώς η γονιμότητα.
Συμπληρωματικά σε κάποιες γυναίκες, πάντα εξατομικευμένα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σκευάσματα που διεγείρουν το μεταβολισμό και μειώνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη, καθώς και ινοσιτόλη που φαίνεται να ενεργεί ευεργετικά στη γονιμότητα. Ωστόσο για αυτές τις θεραπευτικές προσεγγίσεις απαιτείται στενή ιατρική καθοδήγηση και παρακολούθηση.
Καταφεύγουν συχνά σε τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης οι γυναίκες με PCOS;
Η αλήθεια είναι ότι μεγάλο ποσοστό αυτών των γυναικών θα χρειαστεί ιατρική υποστήριξη για την επίτευξη εγκυμοσύνης και οι λόγοι ποικίλλουν. Αφενός υπάρχουν οι γυναίκες εκείνες που είτε δεν ενημερώθηκαν από νεαρή ηλικία για τα μέτρα πρόληψης προκειμένου να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους και συνεπώς το σύνδρομο, είτε αμέλησαν και προσήλθαν σε πιο προχωρημένη ηλικία με αποτέλεσμα να προστίθεται και αυτός ο παράγοντας στη δυσκολία εγκυμοσύνης. Αφετέρου δε, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός γυναικών που παρά τη σωστή πρόληψη δεν μπορεί να επιτύχει φυσική σύλληψη. Γνωρίζουμε, όμως, ότι ειδικά σε αυτές τις περιπτώσεις η εξωσωματική γονιμοποίηση θα έχει τις περισσότερες φορές πολύ καλά αποτελέσματα με λιγότερο κόπο και λιγότερες προσπάθειες.
Από την Μαιευτήρα – Χειρουργό Γυναικολόγο, Δήμητρα Φέξη (www.dimitrafexi.gr)
