Το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο (ΣΑΑΥ) είναι μια σοβαρή και αρκετά συχνή διαταραχή που αφορά σε όλες τις ηλικίες και των δύο φύλων. Συχνότερα όμως, αφορά στους άνδρες μετά την ηλικία των 40 ετών. Η γενική επίπτωσή του στον πληθυσμό είναι περίπου 4-6%. Τι ακριβώς εμφανίζει, γιατί θεωρείται επικίνδυνο και πώς αντιμετωπίζεται;
Για όλα αυτά μας μιλάει ο Πνευμονολόγος Νικόλαος Χαΐνης, Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής στο Metropolitan Hospital και Ειδικός στην Ιατρική Ύπνου.
Τι ακριβώς είναι το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας;
Η υπνική άπνοια περιγράφηκε και ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά ως κλινικό σύνδρομο το 1976 από τον Cristian Guilleminault, υπεύθυνο της ιατρικής ύπνου του Πανεπιστημίου Stanford. Συμβαίνει κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου, όπου διακόπτεται η αναπνοή (άπνοια) μεταξύ επεισοδίων με έντονο ροχαλητό. Η διάρκεια αυτών των επεισοδίων είναι 10-15 δευτερόλεπτα ή και περισσότερο. Στην ουσία πρόκειται για επεισόδια ασφυξίας, τα οποία επαναλαμβάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του ύπνου και στα οποία σημειώνονται σημαντικές διαταραχές στην οξυγόνωση του αίματος και στον καρδιακό ρυθμό.
Τα επεισόδια άπνοιας καταστρέφουν τη φυσιολογική δομή του ύπνου, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι που πάσχουν από το σύνδρομο της άπνοιας να παρουσιάζουν ημερήσια κόπωση και υπνηλία διαφορετικής έντασης, ανάλογα με τη βαρύτητα του συνδρόμου. Η βαρύτητα του συνδρόμου εξαρτάται από τον αριθμό των επεισοδίων άπνοιας–υπόπνοιας που συμβαίνουν ανά ώρα κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Ποιοι παράγοντες το προκαλούν;
Η άπνοια οφείλεται στο κλείσιμο του ανώτερου αεραγωγού στο επίπεδο του φάρυγγα και συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η στένωση αυτή μπορεί να είναι πλήρης ή μερική, οπότε μιλάμε για άπνοια ή υπόπνοια αντιστοίχως. Υπάρχουν διάφορα αίτια και προδιαθεσικοί παράγοντες που προκαλούν αυτή την κατάσταση, όπως:
- Η αύξηση του σωματικού βάρους
- Κληρονομικότητα
- Το αλκοόλ
- Υπερτροφία αμυγδαλών
- Κρανιο-προσωπικές δυσμορφίες (μικρογναθία, μακρογλωσσία)
Με ποιο τρόπο εκδηλώνεται;
Οι εκδηλώσεις του συνδρόμου της άπνοιας είναι:
- Έντονο ροχαλητό και ανήσυχος ύπνος
- Μικροαφυπνίσεις ή αφύπνιση με αίσθημα πνιγμού σε παρατεταμένη άπνοια
- Πρωινοί πονοκέφαλοι
- Ημερήσια κόπωση και υπνηλία (αποτελεί μια από τις αιτίες του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης)
- Διαταραχή της μνήμης και της ικανότητας συγκέντρωσης της προσοχής
- Ευερεθιστότητα και γενικά αλλαγή του χαρακτήρα
- Σεξουαλική δυσλειτουργία – ανικανότητα
- Νυκτερινή συχνοουρία
Πόσο σοβαρές είναι οι συνέπειές του και πώς γίνεται η διάγνωση;
Οι συνέπειες είναι πολλές και σοβαρές όπως αιφνίδιος θάνατος κατά τον ύπνο, αρτηριακή υπέρταση, εγκεφαλικό επεισόδιο, αρρυθμίες, τροχαία ή εργατικά ατυχήματα.
Η διάγνωση γίνεται με τη μελέτη ύπνου, μέσα στο εργαστήριο ύπνου, όπου ο εξεταζόμενος κοιμάται υπό την επίβλεψη ειδικά εκπαιδευμένου τεχνολόγου. Γίνονται μετρήσεις, καταγραφή και παρατηρήσεις διαφόρων παραμέτρων, όπως: οξυμετρία, καρδιακός ρυθμός, κινήσεις οφθαλμών και θωρακικού τοιχώματος, καταγραφή της ροής του αέρα στη μύτη και στο στόμα. Αναλόγως του αποτελέσματος όλων αυτών των μετρήσεων διαπιστώνεται αν ο εξεταζόμενος πάσχει ή όχι από ΣΑΑΥ και τι βαρύτητας είναι αυτό.
Θεραπεύεται το σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας;
Πρέπει να σημειωθεί ότι το σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου θεραπεύεται πάντα. Η θεραπεία σε ορισμένες περιπτώσεις είναι χειρουργική. Σε μικρογναθία ή μακρογλωσσία βοηθούν ενδοστοματικές συσκευές (ενδοστοματικοί νάρθηκες ή μασελάκια). Κυρίως το σύνδρομο άπνοιας αντιμετωπίζεται με ειδικό μηχάνημα συνεχούς θετικής πιέσεως (C-PAP) το οποίο χρησιμοποιείται κατά τον νυχτερινό ύπνο. Το C-PAP είναι μικρών διαστάσεων, αθόρυβο, διαθέτει ρινική ή ρινο-στοματική μάσκα, που εφαρμόζεται στον ασθενή και ωθεί τον αέρα με πίεση, έτσι ώστε ο αεραγωγός να παραμένει ανοικτός, καταργώντας τις άπνοιες.
Από τον Πνευμονολόγο Νικόλαο Χαΐνη (www.hainis.gr) Ειδικό στην Ιατρική Ύπνου
