Η στεφανιαία νόσος είναι η πάθηση των αρτηριών που τροφοδοτούν με αίμα το μυοκάρδιο και αποτελεί μια από τις πιο συχνές αιτίες θανάτου. Πιο συγκεκριμένα, περίπου 20 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχασαν τη ζωή τους μέσα στο 2022 λόγω στεφανιαίας νόσου, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για την Ελλάδα είναι περίπου 21.000 θάνατοι που αντιστοιχεί στο 20,92% του συνόλου των απωλειών για το προηγούμενο έτος.
Ο Καρδιοχειρουργός Δημήτριος Ηλιόπουλος μας μιλά για τους προδιαθεσικούς παράγοντες της νόσου, τις συνέπειές της και τη σύγχρονη αντιμετώπισή της, στη συνέντευξη που μας παραχωρεί.
Πώς δημιουργείται η στεφανιαία νόσος, με τι συμπτώματα εκδηλώνεται και τι μπορεί να την προκαλέσει;
Η στεφανιαία νόσος αφορά στη μείωση της διαμέτρου των στεφανιαίων αρτηριών που προκαλεί διαταραχές στην αιμάτωση του μυοκαρδίου με αποτέλεσμα παροδικές ή μόνιμες βλάβες σε αυτό. Οι στενώσεις των αγγείων οφείλονται στην ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών στο τοίχωμά τους.
Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι το κάπνισμα, η δυσλιπιδαιμία, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η καθιστική ζωή. Η περιορισμένη αιμάτωση της καρδιάς μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση στηθάγχης (πόνος στο στήθος), αρχικά κατά τη διάρκεια άσκησης, ενώ στη συνέχεια ακόμα και στην ηρεμία. Η εξέλιξη της νόσου μπορεί να προκαλέσει οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, μια κατάσταση ιδιαίτερα απειλητική για τη ζωή. Η χρόνια ισχαιμία του μυοκαρδίου μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια.
Ποια είναι η θεραπευτική της αντιμετώπιση;
Η θεραπεία της στεφανιαίας νόσου περιλαμβάνει παρεμβάσεις σε διάφορα επίπεδα, όπως την αλλαγή τρόπου ζωής με περιορισμό των παραγόντων κινδύνου και τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής, ενώ επί παρουσίας σημαντικών αιμοδυναμικά στενώσεων απαιτούνται επεμβατικές τεχνικές για την αποκατάσταση της βατότητας των αγγείων, είτε διαδερμικά με τοποθέτηση stent είτε με χειρουργική επέμβαση για την παράκαμψη της βλάβης (Bypass).
Ποιοι ασθενείς έχουν ένδειξη για bypass;
Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη ή bypass, όπως είναι ευρέως γνωστό, είναι η χειρουργική θεραπεία της στεφανιαίας νόσου. Οι ενδείξεις αφορούν σε σημαντικές στενώσεις των κεντρικών αρτηριών (νόσος στελέχους), πολλαπλών στενώσεων, ανατομικά πολύπλοκων στενώσεων, καθώς επίσης και επί αποτυχίας αντιμετώπισης της νόσου με διαδερμικές τεχνικές. Από τη χειρουργική επέμβαση επωφελούνται όλες οι ομάδες ασθενών, με προεξάρχουσα την ομάδα των διαβητικών ασθενών, με πολύ καλά μακροχρόνια αποτελέσματα και περιεγχειρητικό κίνδυνο για επιπλοκές λιγότερο από 1%.
Στις χειρουργικές θεραπείες της στεφανιαίας νόσου συγκατα- λέγεται και η επαναγγείωση του μυοκαρδίου με αρτηριακά μοσχεύματα, μιλήστε μας για αυτήν.
Η επαναγγείωση του μυοκαρδίου με αρτηριακά μοσχεύματα, δηλαδή τις δύο έσω μαστικές αρτηρίες και την κερκιδική αρτηρία, κερδίζει συνεχώς έδαφος διότι έχει με πολλές μελέτες αποδειχθεί ότι τα αγγεία αυτά παραμένουν λειτουργικά και βατά για πολλά χρόνια, ενώ δεν προσβάλλονται όπως τα φλεβικά μοσχεύματα από την αθηρωματική νόσο. Μάλιστα, είναι άξιο αναφοράς να επισημάνουμε ότι μετά το πέρας 10 ετών από την επέμβαση η βατότητα των μοσχευμάτων για την έσω μαστική αρτηρία φτάνει το 98%, ενώ για την κερκιδική αρτηρία πάνω από 85%. Το ζητούμενο κάθε χειρουργού για τον ασθενή του είναι να του εξασφαλίσει τα καλυτέρα αποτελέσματα σε μακροχρόνιο ορίζοντα και η χρήση των αρτηριακών μοσχευμάτων είναι μια μέθοδος που υπηρετεί αυτή την αρχή.
Η χειρουργική αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου έχει προχωρήσει πολύ. Ποια είναι τα οφέλη του ασθενούς;
Η χειρουργική αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου δεν έχει μόνον προχωρήσει, αλλά εξελίσσεται διαρκώς. Η συσσώρευση εμπειρίας, η ανάπτυξη νέων τεχνικών και η διαρκής ερευνητική προσπάθεια έχουν συμβάλλει καθοριστικά στη βελτίωση των αποτελεσμάτων. Πιο αναλυτικά έχουν περιοριστεί σημαντικά η θνητότητα, ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου, οι μετεγχειρητικές αιμορραγίες αλλά και όλοι εν γένει οι δείκτες που αφορούν την άμεση μετεγχειρητική περίοδο. Όλα τα παραπάνω καθιστούν την επέμβαση πιο ασφαλή σε σχέση με το παρελθόν, ενώ τα οφέλη της χειρουργικής επαναιμάτωσης του μυοκαρδίου με χρήση αρτηριακών μοσχευμάτων είναι πολλαπλά.
Πιο συγκεκριμένα, οι ασθενείς μετά από την επέμβαση έχουν καλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης, πλήρως λειτουργική καθημερινότητα, λιγότερες επανεπεμβάσεις, λιγότερες νοσηλείες και απουσία στηθάγχης σε σύγκριση με άλλες θεραπευτικές επιλογές όπως η φαρμακευτική αγωγή ή η διαδερμική αντιμετώπιση.
Από τον Καρδιοχειρουργό Δημήτριο Ηλιόπουλο (www.diliopoulos.gr)
