Ως σκολίωση ορίζεται η τρισδιάστατη παραμόρφωση και παρεκτόπιση της σπονδυλικής στήλης και του κορμού. Μπορεί να εξελιχθεί σε σχέση με αρκετούς παράγοντες, κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε περιόδου της ανάπτυξης του παιδιού ή αργότερα στην ενήλικη ζωή του.
Ο Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Δρ Απόστολος Λαγάρας απαντά στις ερωτήσεις μας για την πάθηση και τη θεραπευτική της προσέγγιση.
– Πώς προκαλείται η σκολίωση;
Για το 80% των ασθενών η αιτία είναι άγνωστη, ενώ το 20% αφορά σε συγγενείς αιτίες, εγκεφαλική παράλυση, σύνδρομα γενετικής και μη-γενετικής προέλευσης, βλάβες του νευρομυϊκού συστήματος, καθώς και σε τραυματισμούς, όγκους, λοιμώξεις, ρευματικά και μεταβολικά νοσήματα της ΣΣ.
– Η σκολίωση κατηγοριοποιείται ανάλογα με την ηλικία;
Ναι βέβαια, έχουμε τις εξής κατηγορίες ιδιοπαθούς σκολίωσης, ως προς την ηλικία: Βρεφική (0-3 ετών), Παιδική (4-10 ετών), Εφηβική (11-18 ετών) και Ενηλίκων (άνω των 18 ετών).
– Η εφηβική σκολίωση απασχολεί πολλούς γονείς. Τι πρέπει καταρχάς να παρατηρήσουν στα παιδιά τους και μετά τι θα πρέπει να κάνουν;
Κάτω των 18 ετών κυριαρχεί η εφηβική σκολίωση (ιδιαίτερα στα κορίτσια). Αρχικά, οι γονείς παρατηρούν την ασυμμετρία ώμων και μέσης, την κλίση του κορμού ακόμη και του κεφαλιού, την στροφική παραμόρφωση των πλευρών και την προβολή της ωμοπλάτης. Στα παιδιά ο πόνος στην πλάτη συνήθως δεν είναι ένδειξη σκολίωσης, ενώ παρατηρείται και το φαινόμενο της ψευδούς σκολίωσης. Στη συνέχεια, αναλαμβάνει ο ορθοπαιδικός τόσο την αξιολόγηση της κατάστασης όσο και την περαιτέρω αντιμετώπισή της.
Ο βαθμός σκελετικής ωρίμανσης (δείκτης Risser) και παραμόρφωσης της ΣΣ, καθώς και η ηλικία καθορίζουν τη διαχείριση της σκολίωσης. Σε καμπύλες κάτω από 25° αρκούν η ακτινολογική παρακολούθηση και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης και ειδικών προγραμμάτων φυσιοθεραπείας. Σε μέτριες καμπύλες (25°- 45°) επιβάλλεται η χρήση κηδεμόνα. Για τη διόρθωση προχωρημένων καταστάσεων προτείνεται η οπίσθια σπονδυλοδεσία.
– Για τη σκολίωση των ενηλίκων, η διάγνωση και η αξιολόγηση είναι αντίστοιχη με εκείνη των εφήβων;
Η κλινική της εικόνα είναι ανάλογη με αυτή των εφήβων. Εδώ ανήκει η ιδιοπαθής σκολίωση (αποτέλεσμα μη έγκαιρης αντιμετώπισης της εφηβικής), η εκφυλιστική σκολίωση (αποτέλεσμα φθοράς δίσκων, αρθρώσεων και οστών) και η μετατραυματική (αποτέλεσμα καταγμάτων στη ΣΣ). Η προοδευτική απώλεια ύψους, η έντονη και ασύμμετρη φόρτιση των μεσοσπονδύλιων δίσκων και των σπονδυλικών αρθρώσεων οδηγούν σε εξάλειψη των φυσιολογικών κυρτωμάτων, εκτροπή του άξονα του σώματος, μείωση του εύρους του σπονδυλικού σωλήνα και επακόλουθη πίεση του σπονδυλικού σάκου και των νεύρων. Οι ενήλικες εμφανίζουν συμπτώματα συχνότερα, όπως απώλεια της λειτουργικότητάς τους, πόνο στη μέση και δυσκαμψία.
Επιπλέον, αιμωδίες, κράμπες και πόνος στα κάτω άκρα επιβεβαιώνουν την πίεση στα νεύρα, ενώ η κόπωση είναι αποτέλεσμα καταπόνησης των μυϊκών ομάδων από τη μέση και κάτω. Η διάγνωση και αξιολόγηση είναι αντίστοιχη με εκείνη των εφήβων. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων προκρίνεται η συντηρητική αντιμετώπιση με αναλγητικά, βραχυχρόνια χρήση κηδεμόνων, φυσιοθεραπεία, ασκήσεις ενίσχυσης και ενδυνάμωσης των μυών του κορμού και εγχύσεις.
Αν ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία και έχει έντονα συμπτώματα με λειτουργικότητα σημαντικά μειωμένη, κρίνεται αναγκαία η χειρουργική αντιμετώπιση, με:
- Αποσυμπίεση του σπονδυλικού σωλήνα και των νευρικών ριζών.
- Σπονδυλοδεσία – αρθρόδεση, οστεοτομίες ή/και σωματεκτομή.
Η εφαρμογή σύγχρονων συστημάτων πλοήγησης (O-arm) και ρομποτικής υποβοήθησης σε συνδυασμό με τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (Minimally Invasive Surgery-MIS) βοηθούν σημαντικά στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς με σκολίωση.
