Πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν δυσκολία στην αναπνοή κατά την διάρκεια του ύπνου. Η ηπιότερη μορφή είναι το ροχαλητό. Πάνω από 6 στους 10 παραπονιούνται ότι ο σύντροφός τους ροχαλίζει σε τακτική βάση. Πότε όμως αυτό είναι επικίνδυνο;
Ο Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Ελευθέριος Μαργαρίτης απαντά στις ερωτήσεις μας.
– Γιατρέ, σχεδόν όλοι οι άνθρωποι ροχαλίζουν κάποιες φορές, αλλά για κάποιους το ροχαλητό είναι συνεχές και χρόνιο. Μπορεί η συγκεκριμένη κατάσταση να υποκρύπτει σοβαρότερο πρόβλημα;
Η πιο σοβαρή μορφή είναι η αποφρακτική υπνική άπνοια, κατά την οποία παρουσιάζονται διακοπές στην αναπνοή διάρκειας >10 δευτερολέπτων. Αιτία είναι η απόφραξη της αναπνευστικής οδού σε οποιοδήποτε σημείο ή σημεία από τη μύτη μέχρι τον λάρυγγα. Είναι επικίνδυνη κατάσταση για τον ασθενή με σοβαρή και μεγάλη νοσηρότητα, η οποία απαιτεί ιατρική συμβουλή. Οδηγεί στο αίσθημα κούρασης και υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πρωινούς πονοκεφάλους, χαμηλή συγκέντρωση, αδύνατη μνήμη, μειωμένη απόδοση στην εργασία ή στο σχολείο. Η πτώση των επιπέδων του οξυγόνου στο αίμα κατά τη διάρκεια της υπνικής άπνοιας επηρεάζει την αιμάτωση πολλών οργάνων. Στις δυνητικές επιπλοκές περιλαμβάνονται: καρδιακή προσβολή – νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, αρρυθμίες, υψηλή αρτηριακή πίεση, ενώ στα παιδιά ενδέχεται να επηρεαστεί και η ανάπτυξή τους.
– Πώς γίνεται η διάγνωσή της;
Το ιστορικό και η κλινική εξέταση μπορεί να εντοπίσουν τους ασθενείς που είναι σε κίνδυνο από αποφρακτική υπνική άπνοια. Παρόλα αυτά, η διάγνωση της απαιτεί μία μελέτη ύπνου, η οποία μπορεί να γίνει σε ένα ειδικό εργαστήριο ύπνου, όπου παραμένει ο ασθενής κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η μελέτη μπορεί να γίνει και στο σπίτι – ιδίως στα παιδιά επιτρέποντας την καταγραφή κάποιων σωματικών λειτουργιών, αν και συνήθως οι γονείς περιγράφουν και καταγράφουν με ακρίβεια τις διακοπές αναπνοής. Καθοριστική βοήθεια στη διαγνωστική προσέγγιση δίνει η πανενδοσκόπηση υπό μέθη (DISE: drug induced sleep endoscopy) κατά την οποία “αναπαραστάται” η διαδικασία του ύπνου και καθορίζεται το επίπεδο/α της απόφραξης του αεραγωγού.
– Πώς αντιμετωπίζεται η υπνική άπνοια;
Η θεραπεία της υπνικής άπνοιας εξαρτάται από τη βαρύτητα του προβλήματος και την ιδιαίτερη ανατομία του αεραγωγού του εκάστοτε ασθενή. Η DISE έχει σημασία για την επιλογή υποψηφίων που μπορούν να βοηθηθούν από μια χειρουργική παρέμβαση όπως αμυγδαλεκτομή, φαρυγγοπλαστική, αδενοτομή ή από τη χρήση οδοντιατρικών συσκευών που συγκρατούν την κάτω γνάθο – γλώσσα από οπίσθια πτώση. Στα παιδιά τα επίπεδα απόφραξης είναι κυρίως οι αμυγδαλές και τα “κρεατάκια”, η αφαίρεση των οποίων δίνει άμεση και οριστική λύση. Σε αρκετές περιπτώσεις η απώλεια βάρους (άσκηση και σωστή διατροφή) είναι ευεργετική. Άλλες απλές οδηγίες, όπως η θέση κατάκλισης, η μείωση του αλκοόλ και του καπνίσματος μπορούν επίσης να βοηθήσουν σε ήπιες περιπτώσεις. Σε αρκετές περιπτώσεις, η αγωγή που προτείνεται για την υπνική άπνοια είναι η Συνεχής Θετική Πίεση Αεραγωγού (Continuous Positive Airway Pressure ή CPAP). Ο ασθενής φοράει μία μάσκα και η συσκευή αυξάνει την πίεση του αέρα μέσα στον αεραγωγό, εμποδίζοντας έτσι αυτόν να καταρρεύσει και να αποφραχθεί. Σε ρινική συμφόρηση η μάσκα ενοχλεί τον ασθενή και οδηγεί σε μειωμένη συμμόρφωσή του. Η διόρθωση στενώσεων στη ρινική θαλάμη δεν τροποποιεί ιδιαίτερα το ροχαλητό και την άπνοια αλλά βοηθά στη σωστή εφαρμογή της CPAP.
Εν κατακλείδι, η αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας και του ροχαλητού, για να είναι πετυχημένη, πρέπει να εξατομικεύεται με βάση τις ανάγκες και τα ανατομικά χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς.
Από τον Χειρουργό ΩΡΛ Ενηλίκων – Παίδων Ελευθέριο Μαργαρίτη, (www.orliasis.gr)
