Το στροφικό πέταλο του ώμου έχει ως λειτουργικό στόχο την ανύψωση και την έσω-έξω στροφή του άνω άκρου. Η ρήξη του μπορεί να είναι αποτέλεσμα μίας χρόνιας τενοντίτιδας ή να οφείλεται σε τραυματισμό του ώμου. Εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες από ότι στις γυναίκες και στο ισχυρότερο άνω άκρο. Η πάθηση δεν θα πρέπει να μένει χωρίς κατάλληλη θεραπεία, αλλά να αντιμετωπίζεται σωστά και άμεσα, ώστε να μην επιδεινώνεται η λειτουργικότητα του ώμου.
Στις ερωτήσεις μας απαντά ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Δημήτρης Ηλιάδης.
Δρ Δημήτριος Ηλιάδης
MD, MSc, PhD
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Τραυματολόγος
Πώς προκαλείται;
Η ρήξη του στροφικού πετάλου του ώμου μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Η οξεία συμβαίνει σε νέους ασθενείς κατά τη διάρκεια τραυματισμού του ώμου από πτώση ή άρση βάρους, ενώ η χρόνια δημιουργείται από έντονη και συνεχή καταπόνηση του ώμου, είτε λόγω εργασίας είτε λόγω αθλητισμού. Χρόνια ρήξη του στροφικού πετάλου του ώμου παρατηρείται και σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας λόγω εκφύλισης της άρθρωσης.
Τι συμπτώματα παρουσιάζει η ρήξη του στροφικού πετάλου του ώμου;
Η κλινική εικόνα της ρήξης του στροφικού πετάλου συνοδεύεται από έντονο πόνο και αδυναμία του ασθενούς να πραγματοποιήσει κινήσεις του ώμου, ανάλογα με το είδος των τενόντων του στροφικού πετάλου που έχουν υποστεί βλάβη. Έτσι π.χ. όταν ο υπερακάνθιος έχει υποστεί βλάβη ο ασθενής αδυνατεί να απάγει τον ώμο του (να ανυψώσει το χέρι του στο πλάι). Ακόμα και η παθητική απαγωγή του ώμου μπορεί να είναι περιορισμένη στα αρχικά στάδια λόγω του πόνου. Χαρακτηριστικό είναι πως ο πόνος γίνεται οξύτερος κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σε αρκετές περιπτώσεις, ο πόνος που συνοδεύει τη ρήξη μπορεί να αντανακλά σε γειτονικές περιοχές.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση βασίζεται στη λήψη ιστορικού του ασθενούς και στη λεπτομερή κλινική εξέταση, με ειδικές δοκιμασίες ελέγχου της ακεραιότητας των τενόντων του στροφικού πετάλου που θα αναδείξει την έκταση και τη σοβαρότητα της βλάβης. Απεικονιστικός έλεγχος με ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία και υπερηχογράφημα βοηθούν στην επιβεβαίωση της διάγνωσης, αλλά και στον σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Με ποιο τρόπο θεραπεύεται;
Η θεραπεία της ρήξης του στροφικού πετάλου μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι συντηρητική. Τέτοιες περιπτώσεις αφορούν συνήθως μικρής έκτασης, μερικές ρήξεις του στροφικού πετάλου όπου ο ασθενής διατηρεί ένα λειτουργικό εύρος κίνησης, επαρκή μυϊκή ισχύ και ο πόνος του αντιμετωπίζεται με απλά μέσα. Στην κατηγορία αυτή των ασθενών η χορήγηση ήπιων αναλγητικών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, σε συνδυασμό με τροποποίηση των δραστηριοτήτων τους και την έναρξη ειδικού προγράμματος φυσικοθεραπείας, που στοχεύει στην ενδυνάμωση του στροφικού πετάλου και των σταθεροποιητών της ωμοπλάτης, έχει καλά αποτελέσματα. Τα τελευταία χρόνια οι βιολογικές θεραπείες με κύριο εκπρόσωπο την ενδαρθρική έγχυση με PRP (Platelet Rich Plasma: Πλάσμα Πλούσιο σε Αιμοπετάλια) δείχνουν καλά αποτελέσματα για την αντιμετώπιση μικρών ρήξεων του στροφικού πετάλου του ώμου. Στην πλειοψηφία όμως των περιπτώσεων, η αντιμετώπιση των ρήξεων του στροφικού πετάλου είναι κατά κανόνα χειρουργική και γίνεται αρθροσκοπικά. Είναι πολύ σημαντικό, η μέθοδος αντιμετώπισης της ρήξης του στροφικού πετάλου, συντηρητική ή χειρουργική να εξατομικεύεται λαμβάνοντας υπόψιν το είδος της ρήξης, την ηλικία και το επίπεδο δραστηριότητας του ασθενούς.
Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται η χειρουργική αντιμετώπιση;
- Σε ασθενείς με υψηλές λειτουργικές απαιτήσεις στην εργασία τους ή στον αθλητισμό.
- Σε μεγάλες ρήξεις, που αν δεν αντιμετωπιστούν χειρουργικά θα επιφέρουν καταστροφικά αποτελέσματα για την άρθρωση του ώμου (αρθρίτιδα ώμου).
- Σε περιπτώσεις αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής.
Με ποια τεχνική γίνεται το χειρουργείο;
Η επέμβαση γίνεται αρθροσκοπικά. Η αρθροσκόπηση είναι μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική, μέσω της οποίας μπορεί να πραγματοποιηθεί η διάγνωση αλλά και η θεραπεία παθήσεων του ώμου. Πρόκειται για μια τεχνική ανώδυνη και αναίμακτη, η οποία δίνει τη δυνατότητα στον Ορθοπαιδικό Χειρουργό να έχει λεπτομερή εικόνα της άρθρωσης μέσω του αρθροσκοπίου, εργαλείο που βοηθά τον Ορθοπαιδικό να χειρουργεί με εξαιρετική ακρίβεια, καθώς προβάλλεται η εικόνα του εσωτερικού της άρθρωσης μεγεθυμένη σε οθόνη υψηλής ευκρίνειας.
Η μετεγχειρητική πορεία του ασθενούς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την έκταση της βλάβης. Λόγω της ελάχιστης επεμβατικότητας της μεθόδου, οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν στην οικία τους λίγες ώρες μετά τη διενέργειά της.
Ο ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος που ενδέχεται να εμφανιστεί μετά την επέμβαση αντιμετωπίζεται επιτυχώς με φαρμακευτική αγωγή. Μετά την επέμβαση, ο ασθενής ακολουθεί ειδικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας, εφαρμόζοντας εξατομικευμένα πρωτόκολλα αποκατάστασης.
Από τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό Δημήτρη Ηλιάδη (www.dimitris-iliadis.gr)
