Το πεπτικό σύστημα και η γαστρεντερολογία είναι ο τομέας όπου σε ότι αφορά τον καρκίνο έχουν συντελεστεί πραγματικές επαναστάσεις τόσο στην πρόληψη του καρκίνου, όσο και στην διάγνωση, παρακολούθηση και αντιμετώπιση των προκαρκινικών καταστάσεων αλλά και στην πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου.
– Η ανακάλυψη του ρόλου του Ελικοβακτηριδίου του Πυλωρού στην πρόκληση σημαντικής μερίδας καρκίνων του στομάχου μας κάνει ελπίζουμε ότι στο μέλλον αυτός ο καρκίνος θα γίνει σπάνιος. Ομοίως η ανακάλυψη του ρόλου των ιογενών ηπατιτίδων στον καρκίνο του ήπατος, τα προγράμματα εμβολιασμού για την ηπατίτιδα Β και το φαρμακευτικό οπλοστάσιο που διαθέτουμε σήμερα για την θεραπεία της ηπατίτιδας Β και C έχει μειώσει κατά πολύ πέραν της νοσηρότητας από τις ασθένειες αυτές και την συχνότητα του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος.
– Μετά από δεκαετίες ενδοσκοπήσεων γνωρίζουμε τις περισσότερες προκαρκινικές καταστάσεις του πεπτικού συστήματος. Έτσι έχουμε την δυνατότητα θεραπευτικής παρέμβασης στους ασθενείς σε προκαρκινικά στάδια προλαμβάνοντας την εμφάνιση του καρκίνου.
– Παράλληλα και σε ότι αφορά την διάγνωση του καρκίνου αυτή μπορεί με τα σύγχρονα ενδοσκόπια να επιτευχθεί σε όλο και πρωιμότερα στάδια με αποτέλεσμα σήμερα να είναι δυνατή η ενδοσκοπική αντιμετώπιση αρκετών πρώιμων καρκίνων του πεπτικού αποφεύγοντας την κατά πολύ βαρύτερη χειρουργική αντιμετώπιση.
Ουσιώδες είναι να ξέρουμε ποιοι θα πρέπει να ελέγχονται ώστε να αναγνωρίζονται νωρίς οι ασθενείς σε κίνδυνο και να εντάσσονται στα διάφορα προγράμματα παρακολούθησης.
- Όλα τα άτομα άνω των 45ετών θα πρέπει να ελέγχονται με προληπτικές κολονοσκοπήσεις (η ηλικία πιθανότατα θα κατέβει στα 40 έτη) – κατά περίπτωση θα πρέπει να ελέγχονται νωρίτερα άτομα με οικογενειακό ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Όλα τα άτομα με χρόνια Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ιδίως άντρες μεγαλύτεροι των 40 ετών, αλλά όχι μόνο) για την ανίχνευση οισοφάγου Barrett
- Όλα τα άτομα μεγαλύτερα των 40 ετών με θετικό test για Ελικοβακτηρίδιο του Πυλωρού για την ανίχνευση εντερικής μετάπλασης
- Όλα τα άτομα τα οποία είχαν στο παρελθόν Ελικοβακτηρίδιο του Πυλωρού ή είχαν χειρουργηθεί στο στομάχι ή είχαν παλιότερα έλκος (με άγνωστο κατά πόσον ήταν θετικοί στο Ελικοβακτηρίδιο) για την ανίχνευση εντερικής μετάπλασης
- Όλα οι ασθενείς με νόσο του Crohn και με Ελκώδη κολίτιδα διάρκειας πέραν της 10ετίας θα πρέπει να ελέγχονται με χρωμοενδοσκοπήσεις υψηλής ευκρίνειας
Όπως είναι εμφανές από τον πίνακα η παρακολούθηση και η αντιμετώπιση στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι σήμερα ενδοσκοπική. Τα σύγχρονα ενδοσκόπια υψηλής ευκρίνειας και με τις επιπλέον δυνατότητες (χρωμοενδοσκόπηση – NBI κλπ.) μας επιτρέπουν τον σχολαστικό έλεγχο και την ανίχνευση δυσπλαστικών βλαβών ακόμα και χωρίς την ανάγκη βιοψίας. Η παράλληλη εξέλιξη των ενδοσκοπικών εργαλείων που διαθέτουμε σήμερα μας επιτρέπει την ενδοσκοπική αφαίρεση σχεδόν κάθε είδους και μεγέθους βλάβης (EMR για μικρότερες βλάβες και ESD για τις πολύ μεγάλες) ή στην περίπτωση του οισοφάγου Barrett όταν δεν είναι εφικτή η αφαίρεση του αποτελεσματική καταστροφή του με καυτηριασμό (Hybrid APC) ή με ραδιοκύματα (Hallo).
Άρθρο του Γαστρεντερολόγου-Ηπατολόγου, Γεώργιου Οικονόμου
