Τι ακριβώς είναι η Παχυσαρκία;
Ένα άτομο θεωρείται υπέρβαρο ή παχύσαρκο όταν στο σώμα του συσσωρεύεται πλεόνασμα λίπους, με αποτέλεσμα την παθολογική αύξηση του βάρους του. Η παχυσαρκία αναγνωρίζεται διεθνώς σαν χρόνια νόσος και σχετίζεται με αυξημένη θνητότητα και νοσηρότητα που αφορά σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού.
Πώς ορίζουμε την Παχυσαρκία;
Την περιγράφουμε ποσοτικά υπολογίζοντας το «Δείκτη Μάζας Σώματος» (ΔΜΣ), δηλαδή το Βάρος Σώματος σε κιλά προς το Ύψος σε μέτρα στο τετράγωνο [BMI=Weight (kg) /Height (m2)]. Ανάλογα με την τιμή του κάποιος κατατάσσεται ως: Ελλειποβαρής (ΔΜΣ < 18.5) / Φυσιολογικός (ΔΜΣ 18.5-24.9) / Υπέρβαρος (ΔΜΣ 25.0-29.9) / Ήπια Παχύσαρκος (ΔΜΣ 30-34.9) / Μέτρια Παχύσαρκος (ΔΜΣ 35-39.9) / Νοσηρά παχύσαρκος (ΔΜΣ >40.0).
Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η κατανομή του λίπους στο σώμα, βάσει της οποίας διακρίνουμε την «κεντρικού» και την «περιφερικού τύπου» παχυσαρκία. Για την περιγραφή της χρησιμοποιείται η αναλογία της Περιμέτρου Μέσης προς εκείνης των Γοφών (Waist to Hip Ratio), ή απλούστερα η Περίμετρος Μέσης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), τιμές >102 cm για άνδρες ή >88 cm για γυναίκες αντιστοιχούν σε κεντρική παχυσαρκία, η οποία συνδέεται με σημαντική συσσώρευση σπλαγχνικού λίπους στην κοιλιά (κυρίως ενδοκοιλιακά) και συνεπάγεται σημαντικές μεταβολικές διαταραχές.
Τι είναι το Μεταβολικό Σύνδρομο;
Μεταβολικό σύνδρομο είναι η συνύπαρξη στο ίδιο άτομο πολλών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, δυσλιπιδαιμία και αρτηριακή υπέρταση. Η κοινή ρίζα του όλων των επιμέρους παραγόντων είναι η ινσουλινοαντίσταση, δηλαδή η μειονεκτική δράση της ενδογενούς ινσουλίνης σε όργανα όπως οι μύες, το ήπαρ και ο λιπώδης ιστός, η οποία συνδέεται με την κεντρικού τύπου παχυσαρκία.
Οι παράγοντες αυτοί προδιαθέτουν τον οργανισμό στην εμφάνιση αθηρωμάτωσης των αγγείων και κατά συνέπεια καρδιαγγειακών συμβαμάτων, όπως έμφραγμα μυοκαρδίου και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, δύο από τις συχνότερες αιτίες εισαγωγής σε νοσοκομεία και θανάτων, παγκοσμίως.
Πώς ορίζεται το Μεταβολικό Σύνδρομο;
Ο συχνότερα εφαρμόσιμος ορισμός του (κατά NCEP ΙΙΙ) απαιτεί τη συνύπαρξη τουλάχιστον τριών από τους παρακάτω παράγοντες:
• Περίμετρος μέσης >102 cm για άνδρες και >88 cm για γυναίκες
• Τριγλυκερίδια ≥150 mg/dl
• HDL <40 mg/dl για άνδρες και <50 mg/dl για γυναίκες
• Αρτηριακή πίεση, συστολική ≥130 ή διαστολική ≥85 mmHg
• Γλυκόζη πλάσματος νηστείας ≥ 110 mg/dl
Πώς αντιμετωπίζουμε την Παχυσαρκία και το Μεταβολικό Σύνδρομο;
Τόσο η πρόληψη όσο και η κοινή αντιμετώπισή τους στηρίζονται στην αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και στην επίτευξη ή διατήρηση ενός βέλτιστου σωματικού βάρους, μέσω κατάλληλης δίαιτας (μικρότερα γεύματα με λιγότερα λιπαρά και περισσότερες φυτικές ίνες, όπως στη μεσογειακή διατροφή) και σπανιότερα φαρμάκων ή επεμβατικών μεθόδων, μέτρα που μειώνουν αιτιολογικά την ινσουλινοαντίσταση, αλλά επιπλέον βελτιώνουν όλες τις επιμέρους επικίνδυνες μεταβολικές διαταραχές (υψηλό σάκχαρο, λιπίδια, υπέρταση).
Από τον Παθολόγο Κωνσταντίνο Χαλκιά.
