H Νόσος Parkinson αποτελεί μια χρόνια προοδευτική εκφυλιστική διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος, που οφείλεται στην απώλεια νευρικών κυττάρων στα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου και επηρεάζει κυρίως την κίνηση.
Ο Ειδικός Νευρολόγος κος Νικόλαος Πρωτόπαππας μας μιλάει για τα στάδια και τις θεραπευτικές προσεγγίσεις της νόσου.
– Υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες και σε ποια ηλικία εμφανίζονται συνήθως τα πρώτα συμπτώματα;
Η ηλικία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου, παρόλο που το 10% των ατόμων που νοσούν είναι μικρότεροι από 45 ετών. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το οικογενειακό ιστορικό για νόσο του Parkinson, η έκθεση σε φυτοφάρμακα, περιβαλλοντικοί παράγοντες, ενώ έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και οι άνδρες, που λαμβάνουν χαμηλή ποσότητα καφεΐνης. Η μέση ηλικία εμφάνισης της νόσου είναι τα 60 έτη, και το μέσο διάστημα από την εμφάνιση της νόσου μέχρι το θάνατο είναι 15 χρόνια.
– Τι συμπτώματα παρουσιάζει η νόσος;
Οι κινητικές διαταραχές της νόσου είναι πολύ σύνθετες και αλληλένδετες με δυσμενείς συνέπειες, τόσο για την υγεία των πασχόντων όσο και για την ποιότητα ζωής τους.
- Τρόμος: είναι ένα από τα πρώτα και βασικά συμπτώματα της νόσου. Ξεκινά από τη μία πλευρά του σώματος, συνήθως με το ένα χέρι και με συχνότητα 3-7 HZ.
- Bραδυκινησία: ο ασθενής δυσκολεύεται κατά την μετακίνησή του. Στην προσπάθειά του αυτή, τα βήματά του είναι μικρά.
- Δυσκινησία: μη φυσιολογικές κινήσεις (του κεφαλιού, των κάτω άκρων) εξαιρετικά κουραστικές.
- Ακαμψία: παρατηρείται αυξημένος μυϊκός τόνος, κυρίως στους καμπτήρες μύες του κορμού και των κάτω άκρων, με αποτέλεσμα την εμφάνιση κύφωσης.
- Αστάθεια: εμφανίζεται συνήθως στα τελευταία στάδια της νόσου και οφείλεται στην απώλεια των αντανακλαστικών της στάσης.
- Πάγωμα της βάδισης: είναι μια μορφή ακινησίας που επηρεάζει τα χέρια, τα βλέφαρα, αλλά κυρίως τα πόδια. Ο ασθενής εκδηλώνει μια ξαφνική, αλλά παροδική ανικανότητα να μετακινηθεί.
- Δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος: ορθοστατική υπόταση, στυτική δυσλειτουργία κ.ά.
- Νευροψυχιατρικές διαταραχές: κατάθλιψη, άγχος, απάθεια, παραισθήσεις, άνοια, ελλειμματική προσοχή.
- Διαταραχές ύπνου: υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας, διατάραξη αναπνοής στη διάρκεια του ύπνου, κόπωση.
- Αισθητήρια συμπτώματα: πόνος, διαταραχή όσφρησης, οπτική διαταραχή (θολή όραση, διπλωπία κ.ά.), υποσμία (μειωμένη ικανότητα όσφρησης).
– Με ποιους τρόπους την αντιμετωπίζουμε;
Κύρια θεραπευτική αρχή είναι η εξατομίκευση της θεραπείας με στόχο τη λειτουργική ανεξαρτησία του ασθενούς για όσο δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με τις λιγότερες δυνατές παρενέργειες και η βελτίωση της ποιότητας ζωής. Στην απόφαση για λήψη φαρμακευτικής αγωγής θα πρέπει να συνυπολογίζονται η βαρύτητα της κινητικής αναπηρίας, η προσβολή του επικρατούντος άκρου, οι επαγγελματικές απαιτήσεις, η ηλικία και οι προσδοκίες του ίδιου του ασθενούς.
Για προχωρημένες μορφές ή σε βαριές περιπτώσεις υπάρχει η δυνατότητα επεμβατικής αντιμετώπισης, είτε με εμφύτευση διεγέρτη για την εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση (deep brain stimulation) του θαλάμου, της ωχράς σφαίρας και κυρίως του υποθαλαμικού πυρήνα, είτε με την τοποθέτηση αντλίας για συνεχόμενη χορήγηση φαρμακευτικής ουσίας απευθείας στον δωδεκαδάκτυλο.
– Υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις αποκατάστασης;
Οι ασθενείς με Νόσο Parkinson μπορούν να επωφεληθούν σημαντικά από ένα εντατικό πρόγραμμα αποκατάστασης με βάση την φυσικοθεραπεία, την εργοθεραπεία, τη λογοθεραπεία και την ψυχολογική υποστήριξη. Ο εγκέφαλος είναι ικανός να σχηματίζει και να αναδιοργανώνει συνδέσεις, μια ιδιότητα γνωστή ως πλαστικότητα.
Υπάρχουν δεδομένα που υποστηρίζουν πως η άσκηση πιθανώς να ευοδώνει την ιδιότητα αυτή και βοηθά στη βελτίωση της προσοχής, της σκέψης και της μνήμης. Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να ωφελεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μάθηση και συμπληρώνει τις υπόλοιπες σωματικές δραστηριότητες, τα φάρμακα, το χειρουργείο, την φυσικοθεραπεία και την εργοθεραπεία.
