Οι πέτρες στα νεφρά (λέγονται επίσης νεφρικοί λίθοι, νεφρολιθίαση ή ουρολιθίαση) είναι εναποθέσεις από μεταλλικά στοιχεία και άλατα που σχηματίζονται μέσα στα νεφρά.
Οι λίθοι στα νεφρά μπορούν να επηρεάσουν οποιοδήποτε κομμάτι του ουροποιητικού σας συστήματος – από τα νεφρά ως την ουροδόχο κύστη σας. Συνήθως, οι λίθοι σχηματίζονται όταν τα ούρα συμπυκνώνονται, επιτρέποντας στα μεταλλικά στοιχεία να κρυσταλλοποιηθούν και να κολλήσουν μεταξύ τους.
Η διαδικασία αφαίρεσης των λίθων από τα νεφρά μπορεί να είναι πολύ επίπονη, αλλά συνήθως δεν προκαλείται μόνιμη βλάβη αν διαγνωσθούν εγκαίρως. Αναλόγως την περίπτωσή σας, μπορεί να χρειαστεί απλώς να πάρετε αναλγητικά και να πιείτε πολύ νερό για να μετακινηθεί ο λίθος. Σε άλλες περιπτώσεις – για παράδειγμα, αν οι πέτρες κολλήσουν στο ουροποιητικό σύστημα, κάτι που μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη ή άλλες επιπλοκές – μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
Σε περίπτωση που υπάρχει αυξημένη πιθανότητα επανεμφάνισης λίθων, μπορεί να σας συστηθεί να ακολουθήσετε προληπτική θεραπεία για να μειωθεί αυτή η πιθανότητα.
1. Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα;
Ένας λίθος στα νεφρά συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα μέχρι να μετακινηθεί εντός του νεφρού ή να περάσει στον ουρητήρα. Οι ουρητήρες είναι οι σωλήνες που συνδέουν τα νεφρά με την ουροδόχο κύστη.
Αν μία πέτρα κολλήσει σε έναν ουρητήρα, μπορεί να εμποδίσει την ροή των ούρων και να προκαλέσει πρήξιμο στο νεφρό και σπασμό στον ουρητήρα, κάτι που μπορεί να είναι πολύ επίπονο. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να αντιμετωπίσετε τα εξής συμπτώματα:
- Έντονο, οξύ πόνο στη μέση, κάτω από τα πλευρά
- Πόνο χαμηλά στην κοιλιά και στην βουβωνική χώρα
- Επαναλαμβανόμενο πόνο ολοένα και αυξανόμενο σε ένταση
- Πόνο ή αίσθηση καψίματος κατά την ούρηση
2. Τι άλλα σημάδια και συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν;
- Ροζ, κόκκινα ή καφέ ούρα
- Ούρα θολά και με άσχημη μυρωδιά
- Επίμονη ανάγκη για ούρηση, συχνότερη ούρηση από το συνηθισμένο, ή ούρηση σε πολύ μικρές ποσότητες.
- Ναυτία και εμετοί
- Πυρετός και ρίγη αν υπάρχει λοίμωξη
Ο πόνος που προκαλείται από λίθους του ουροποιητικού μπορεί να αλλάζει – για παράδειγμα, να αλλάζει το σημείο που πονάει ή να αυξάνεται η ένταση – καθώς η πέτρα μετακινείται μέσα στο ουροποιητικό σύστημα.
3. Ποια είδη λίθων έχουμε;
Η αναγνώριση του τύπου της πέτρας που έχετε στα νεφρά βοηθά στο να εντοπιστεί η αιτία και μπορεί να μας δώσει στοιχεία για το πως να μειωθεί ο κίνδυνος να σχηματιστούν κι άλλες πέτρες. Αν είναι δυνατόν, προσπαθήστε να κρατήσετε την πέτρα που μπορεί να ουρήσατε ώστε να την δώσετε στον γιατρό σας για ανάλυση. Τύποι λίθων ουροποιητικού:
- Λίθοι ασβεστίου.
- Λίθοι Στρουβίτη.
- Λίθοι ουρικού οξέος.
- Λίθοι κυστίνης.
4. Ποια είναι η αιτία εμφάνισης της νεφρολιθίασης;
Πολλές φορές, οι πέτρες στα νεφρά δεν έχουν οριστική, συγκεκριμένη αιτία παρά το γεγονός ότι πολλοί παράγοντες μπορεί να αυξάνουν την πιθανότητα δημιουργίας τους.
5. Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα δημιουργίας λίθων στα νεφρά περιλαμβάνουν:
- Οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό. Αν κάποιος στην οικογένειά σας, είχε πέτρες στα νεφρά, είναι πιο πιθανό να δημιουργηθούν και σε εσάς επίσης. Αν έχετε ιστορικό με πέτρες στα νεφρά, είναι πιο πιθανό να δημιουργηθούν και πάλι.
- Αφυδάτωση. Αν δεν πίνετε αρκετό νερό κάθε μέρα μπορεί να αυξηθεί η πιθανότητα δημιουργίας λίθων στα νεφρά. Άνθρωποι που ζουν σε θερμά, ξηρά κλίματα και αυτοί που ιδρώνουν πολύ έχουν αυξημένες πιθανότητες από άλλους να αναπτύξουν πέτρες στα νεφρά.
- Συγκεκριμένη διατροφή. Διατροφή υψηλή σε πρωτεΐνες, νάτριο (αλάτι) και ζάχαρη μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα δημιουργίας λίθων ορισμένων τύπων. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε διατροφή υψηλή σε νάτριο. Το υπερβολικό αλάτι στην διατροφή αυξάνει την ποσότητα ασβεστίου που μπορούν να φιλτράρουν τα νεφρά με αποτέλεσμα να αυξάνεται κατακόρυφα η πιθανότητα δημιουργίας λίθων.
- Παχυσαρκία. Υψηλός δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), μεγάλο μέγεθος μέσης και αύξηση βάρους σχετίζονται με αύξηση της πιθανότητας δημιουργίας λίθων.
- Παθήσεις του πεπτικού συστήματος και χειρουργείο. Χειρουργείο γαστρικού bypass, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου ή χρόνια διάρροια μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στην διαδικασία πέψης και να επηρεαστεί η απορρόφηση του ασβεστίου και του νερού, αυξάνοντας τις ποσότητες ουσιών στα ούρα που συμβάλουν στον σχηματισμό λίθων.
- Άλλες ιατρικές παθήσεις όπως η οξεία σωληναριακή νέκρωση, η κυστινουρία, ο υπερπαραθυρεοειδισμος και οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του ουροποιητικού μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο δημιουργίας λίθων στα νεφρά.
- Συγκεκριμένα φάρμακα και συμπληρώματα, όπως βιταμίνη C, συμπληρώματα διατροφής, υπερβολική χρήση καθαρτικών, αντιόξινα με βάση το ασβέστιο και συγκεκριμένα φάρμακα για θεραπεία ημικρανιών και κατάθλιψης, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο δημιουργίας λίθων.
6. Η πρόσληψη οξαλικού παίζει ρόλο στη δημιουργία λίθων;
Ναι. Θα πρέπει να προσπαθήσετε να αποφύγετε τα πλούσια σε οξαλικά τρόφιμα για να διατηρήσετε τα επίπεδα οξαλικού στα ούρα σας σε κανονικό επίπεδο. Πρέπει να αποφύγετε την κατανάλωση του σέλινου, σπανακιού, παντζαριών και σουσαμιού, τα οποία είναι πλούσια σε οξαλικά.
Μαύρο τσάι, σοκολάτα, ξηροί καρποί (συμπεριλαμβανομένου του φυστικοβούτυρου), κακάο και χαρούπι είναι όλα μέτρια σε περεκτικότητα σε οξαλικό. Πρέπει να τα καταναλώνετε με μέτρο, χωρίς να τα αποκλείσετε εντελώς.
7. Πρέπει να περιορίσω την πρόσληψη αλατιού μου;
Ναι. Η υψηλή πρόσληψη αλατιού μπορεί να ευνοήσει το σχηματισμό λίθων ασβεστίου. Μην προσθέτετε αλάτι στο φαγητό σας στο τραπέζι: χρησιμοποιήστε πιπέρι, βότανα, μπαχαρικά ή ξίδι ως εναλλακτική λύση. Μπορείτε, ωστόσο, να προσθέσετε μια μικρή ποσότητα αλατιού στο φαγητό σας κατά το μαγείρεμα.
Θα πρέπει να περιορίσετε την πρόσληψη μεταξύ 2300 και 3000 mg / ημέρα (περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι).
Προσπαθήστε να φάτε τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Αποφύγετε τα κονσερβοποιημένα, συσκευασμένα ή επεξεργασμένα τρόφιμα (π.χ. σούπες, αλατισμένα πατατάκια ή ξηροί καρποί, κονσερβοποιημένα κρέατα, πάστα κρέατος, καπνιστά ψάρια και πάστα ψαριών), όλα τα οποία έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι.
8. Υπάρχει κάτι άλλο που μπορώ να κάνω για να βοηθήσω εγώ ο ίδιος;
Είναι σημαντικό να μειώσετε το βάρος σας αν είστε υπέρβαρος. Η αυξημένη σωματική δραστηριότητα πρέπει να είναι μέρος οποιουδήποτε προγράμματος μείωσης βάρους.
Θυμηθείτε να πίνετε άφθονο υγρό και να αποφύγετε να αφυδατωθεί αν ιδρώνετε πολύ κατά τη διάρκεια άσκηση.
9. Υπάρχουν άλλες εξετάσεις στις οποίες μπορείτε να υποβληθείτε για να αποφύγετε την πέτρα στα νεφρά;
Ναι. Όλοι οι ασθενείς που έκαναν πάνω από ένα επεισόδιο λίθων ουροποιητικού θα πρέπει να υποβληθούν σε εξετάσεις αίματος. Ελέγξτε τη λειτουργία των νεφρών σας και βεβαιωθείτε ότι το ουρικό οξύ και το ασβέστιο δεν αυξάνονται.
Σε υψηλού κινδύνου ασθενείς για λίθους (νέοι ασθενείς και εκείνοι που είχαν επαναλαμβανόμενες πέτρες), θα πρέπει να συλλέγονται δύο δείγματα ούρων 24 ωρών ώστε το επίπεδο αρκετών χημικών ουσιών στα ούρα σας.
10. Πότε πρέπει να επισκεφτείτε τον γιατρό σας;
Κλείστε αμέσως ραντεβού με τον γιατρό σας αν έχετε οποιοδήποτε σημάδι ή σύμπτωμα που σας ανησυχεί όπως:
- Πόνο τόσο δυνατό που δεν μπορείτε να σταθείτε ή να βολευτείτε σε μία στάση σώματος
- Πόνο συνοδευόμενο από ναυτία και εμετούς
- Πόνο συνοδευόμενο από πυρετό και ρίγη
- Αίμα στα ούρα
- Δυσκολία στην ούρηση
Από τον Χειρουργό Ουρολόγο Δρ. Αθανάσιο Βούλγαρη (www.robosurgery.gr)
