Η κολπική μαρμαρυγή (Atrial fibrillation-AF) είναι η συχνότερη από τις υπερκοιλιακές καρδιακές αρρυθμίες και κλινικά η πιο διαδεδομένη. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως στις μέρες μας παίρνει διαστάσεις πανδημίας στον δυτικό κόσμο. Στη χώρα μας υπολογίζουμε περί τους 200.000 πάσχοντες από αυτή την αρρυθμία, η οποία δυστυχώς συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο θνητότητας και νοσηρότητας.
Ο Καρδιολόγος Χρήστος Καλλιάνος μας ενημερώνει για αυτήν.
Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες της νόσου;
Παράγοντες κινδύνου αποτελούν η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, η στεφανιαία νόσος, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η ηλικία, η υπέρταση, οι βαλβιδοπάθειες, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι διαταραχές ύπνου, οι διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα, άλλες μεταβολικές νόσοι, κ.α. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν πάρα πολλοί παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί και μπορεί να υπάρχουν πάνω από ένας στον ίδιο ασθενή, όπως ευαγγελίζεται η κλασσική θεωρία του ALESSI, με πολλά μικρά κυκλώματα κυρίως στον αριστερό κόλπο αλλά και στον δεξιό. Υπάρχουν κάποιοι πυροδότες στις πνευμονικές φλέβες, συνήθως, αλλά προσφάτως συνυπάρχει ομότιμα και η καινούργια θεωρία, ότι υπάρχουν κυκλώματα από το ενδοκάρδιο προς το επικάρδιο.
Άρα λοιπόν αυτό που βλέπουμε, το αρρυθμικό φαινόμενο που το ορίζουμε κολπική μαρμαρυγή είναι ένας φαινότυπος, αλλά από πίσω υπάρχουν πάρα πολλοί διαφορετικοί μηχανισμοί, που αλλάζουν και την πρόγνωση, έτσι άλλοι με κολπική μαρμαρυγή μπορεί να κάνουν καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό, κ.λπ. Επομένως όσοι έχουν κολπική μαρμαρυγή δεν κινδυνεύουν το ίδιο.
Πώς ξεκινά και πώς εξελίσσεται η κολπική μαρμαρυγή;
Όπως είπαμε υπάρχουν οι πυροδότες, συνήθως οι πνευμονικές φλέβες αλλά πρέπει να υπάρχει και το υπόστρωμα, δηλαδή όσο περισσότερη ίνωση έχει ο αριστερός κόλπος, τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα υπάρχει για εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής. Ξεκινά με τους πυροδότες αλλά όσο επαναλαμβάνονται αυτά τα επεισόδια, τόσο μετέχει και το υπόστρωμα και όσο συμμετέχει αυτό, τόσο δημιουργείται νέο παθολογικό υπόστρωμα. Είναι η θεωρία που λέει πως όσο έχεις κολπική μαρμαρυγή τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να κάνεις εμμένουσα (μόνιμη) κολπική μαρμαρυγή, πράγμα που σημαίνει πως όσο νωρίτερα επέμβεις, τόσο μεγαλώνεις τις πιθανότητες να αναστείλεις αυτόν τον φαύλο κύκλο.
Μιλήστε μας για τον τρόπο που αντιμετωπίζεται σήμερα η κολπική μαρμαρυγή.
Η αντιμετώπισή της είναι σχεδόν πάντα μια πρόκληση για τους κλινικούς καρδιολόγους και τους επεμβατικούς ηλεκτροφυσιολόγους. Στη φαρέτρα μας υπάρχουν αντιαρρυθμικά φάρμακα, όπως η αμιοδαρώνη, η σοταλόλη, η φλεκαινίδη, με μικρή έως μέτρια αποτελεσματικότητα στη διατήρηση του φλεβοκομβικού ρυθμού και με αρκετές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και παρενέργειες. Πιο σημαντική θεωρείται η επεμβατική μέθοδος αντιμετώπισης αυτής της αρρυθμίας:
- είτε με κατάλυση με υψίσυχνο εναλλασσόμενο ρεύμα του στομίου των πνευμονικών φλεβών στην εκβολή αυτών στον αριστερό κόλπο και συστήματα τρισδιάστατης ανασύστασης του αριστερού κόλπου, με καλά αποτελέσματα (RF Ablation)
- είτε με κρυοκατάλυση με έναν καθετήρα-μπαλόνι που προκαλεί ιστική βλάβη και κυτταρική απόπτωση στην εν λόγω περιοχή με ψύξη αερίου αζώτου, το λεγόμενο cryoabaltion, με ανάλογα αποτελέσματα με το RF Ablation.
Προσφάτως έχει εισαχθεί και μια νέα τεχνική η PFA (Pulse Field Ablation) με ενθαρρυντικά αποτελέσματα και μικρότερους περιεπεμβατικούς χρόνους.
Πραγματοποιούνται σε εξειδικευμένα κέντρα αυτές οι τεχνικές;
Όχι μόνον πρέπει να γίνονται σε εξειδικευμένα κέντρα, αλλά επιβάλλεται να υπάρχει και θωρακοχειρουργική κάλυψη καθώς και μονάδα εντατικής θεραπείας.
Να συμπληρώσω επίσης, πως επί το πλείστον οι επεμβάσεις αυτές γίνονται με γενική αναισθησία και ότι για τις υποτροπές αυτής της αρρυθμίας, που ευλόγως θεωρείται ως μια ασύμμετρη απειλή, ο ασθενής οφείλει να τροποποιήσει εντυπωσιακά όλους εκείνους τους υγιεινοδιαιτητικούς παράγοντες, που αρχικά προείπαμε.
Από τον Καρδιολόγο Χρήστο Καλλιάνο (www.kallianos-kardiologos.gr)
