Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή (Eurostat) υπολογίζεται ότι σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι ηλικίας άνω των 65-70 ετών πάσχουν από καταρράκτη και στην Ευρώπη χειρουργούνται περισσότερα από 4,5 εκατομμύρια ασθενείς ετησίως, για να απαλλαγούν από τη μείωση της όρασης που αυτός προκαλεί. Σήμερα, με τις νέες μεθόδους και τα υλικά, η επέμβαση για την αποκατάστασή του είναι όχι μόνον ασφαλής αλλά και επιτυχής.
Ο Χειρουργός Οφθαλμίατρος Ηλίας Παπανδρέου μας εξηγεί βήμα-βήμα τη διαδικασία, ώστε να γνωρίζουμε και να μην ανησυχούμε χωρίς λόγο.
Τι είναι ο καταρράκτης και ποια τα συνήθη συμπτώματά του;
Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού. Η θόλωση αυτή είναι προοδευτική και εμφανίζεται με διαφορετική ταχύτητα στο κάθε μάτι. Φυσική συνέπεια είναι η ελάττωση της όρασης, κυρίως μακριά, η εξασθένηση στην αντίληψη των χρωμάτων, η εμφάνιση ή η επιδείνωση της μυωπίας, οι αντανακλάσεις αντικειμένων.
Πώς γίνεται η χειρουργική αφαίρεση του καταρράκτη;
Η πιο κοινή τεχνική για την επέμβαση καταρράκτη πραγματοποιείται με μικρές τομές και μια διαδικασία που ονομάζεται «φακοθρυψία». Αυτή χρησιμοποιεί υπερήχους για να διασπάσει τον φακό σε μικρότερα κομμάτια, που αναρροφώνται με ειδικά εργαλεία. Ένας τεχνητός φακός (ενδοφθάλμιος φακός), κατασκευασμένος από συνθετικό υλικό, τοποθετείται μέσα στον οφθαλμό. Το περίβλημα του φακού παραμένει στον οφθαλμό και κρατά τον τεχνητό φακό στη θέση του. Οι τομές που πραγματοποιούνται είναι πολύ μικρές και οι περισσότεροι ασθενείς δεν χρειάζονται ράμματα, αν και πολύ λεπτά ράμματα χρησιμοποιούνται μερικές φορές για να κλείσει η τομή με ασφάλεια σε πιο επιπλεγμένες περιπτώσεις.
Γίνονται ενέσεις ή γενική αναισθησία και ποιος είναι ο χρόνος παραμονής μέσα στο νοσοκομείο;
Η χειρουργική αφαίρεση του καταρράκτη πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία σαν χειρουργείο ημέρας και δεν απαιτεί παραμονή του ασθενούς σε κλινική. Η αποκατάσταση είναι γρήγορη και ο ασθενής μπορεί σε λίγες ημέρες να επανέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες. Το ποσοστό επιπλοκών κυμαίνεται σε λιγότερο από 1%, αλλά μπορεί να είναι αυξημένο σε προχωρημένα στάδια καταρράκτη ή αν συνυπάρχουν άλλες παθολογικές καταστάσεις, όπως γλαύκωμα, φλεγμονές, τραυματισμοί, προηγούμενα χειρουργεία, λήψη ορισμένων φαρμάκων (όπως αυτά για την αντιμετώπιση παθήσεων του προστάτη) κ.ά. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθούν περαιτέρω διεγχειρητικοί χειρισμοί και τεχνικές αφαίρεσης του φακού και ένθεσης του ενδοφακού.
Τι ενδοφακοί χρησιμοποιούνται και ποιος είναι ο διορθωτικός τους ρόλος;
Οι σύγχρονοι ενδοφακοί εκτός από τη δυνατότητα αποκατάστασης της ευκρίνειας στην όραση προσφέρουν και τη δυνατότητα για τη μείωση της εξάρτησης από τη χρήση γυαλιών οράσεως. Υπάρχουν τρεις κυρίως επιλογές ενδοφακού:
- Η χρήση μονοεστιακού ενδοφακού με διόρθωση του ενός οφθαλμού για μακρινή και ενός βαθμού για ενδιάμεση/κοντινή όραση (monovision).
- Η χρήση πολυεστιακού (trifocal) ενδοφακού και στους δύο οφθαλμούς. Η τεχνική αυτή προσφέρει άριστη μακρινή και κοντινή όραση και καλή όραση στην ενδιάμεση απόσταση.
- Η χρήση ενδοφακού αυξημένου βάθους εστίασης (enhanced depth of focus/ EDOF) και στους δύο οφθαλμούς. Σε αυτή την περίπτωση παρέχεται άριστη μακρινή και ενδιάμεση όραση και καλή κοντινή.
- Αναφέρονται και παραλλαγές ή συνδυασμοί των παραπάνω φακών.
Τι θα πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς;
Είναι προφανές ότι ο λεπτομερής έλεγχος από οφθαλμίατρο, εξειδικευμένο στη χειρουργική καταρράκτη και η συζήτηση των επιλογών μαζί του, εξασφαλίζουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και την ικανοποίηση του ασθενούς.
Από τον Χειρουργό Οφθαλμίατρο Ηλία Παπανδρέου(www.ophthalmo-iasis.gr)
