Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα είναι η συχνότερη κακοήθεια όλων των ενδοκρινών αδένων. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται σημαντική αύξηση της συχνότητας του καρκίνου του θυρεοειδούς στον γενικό πληθυσμό, με ρυθμό αύξησης που σε κάποιες μελέτες φτάνει το 10% ανά έτος.
Ο Χειρουργός Δρ Γιάννος Ψαθάς, με εξειδίκευση στη Χειρουργική Ογκολογία απαντά στις ερωτήσεις μας για τη θυρεοειδική κακοήθεια, που όπως εκτιμάται έως το 2030 θα αποτελεί την 3η πιο συχνή κακοήθεια στο γυναικείο φύλο.
Από πού προέρχεται ο καρκίνος του θυρεοειδούς;
Στο 95% των περιπτώσεων ο καρκίνος προέρχεται από τα θυλακιώδη κύτταρα του αδένα (θηλώδες και θυλακιώδες καρκίνωμα), ενώ σε ένα ποσοστό <5% από τα ενδοκρινικά κύτταρα (μυελοειδές καρκίνωμα). Υπάρχουν βέβαια και άλλες μορφές, όπως το αναπλαστικό καρκίνωμα, το λέμφωμα, το σάρκωμα και ο μεταστατικός καρκίνος του θυρεοειδή, αλλά η εμφάνισή τους είναι εξαιρετικά σπάνια. Ο καρκίνος αναπτύσσεται συνήθως σε προϋπάρχοντα όζο του αδένα, ο οποίος εξαλλάσσεται στο εσωτερικό του και αυξάνει σταδιακά σε μέγεθος, όμως μόνο το 10-15% των όζων μετατρέπονται σε κακοήθεια. Η συνηθέστερη εστία μετάστασης είναι οι λεμφαδένες του τραχήλου και στη συνέχεια οι πνεύμονες, τα οστά, κ.ά.
Πού οφείλεται η αύξησή του;
Η αύξηση αυτή οφείλεται σε δύο παράγοντες: α) στην πιο ακριβή διάγνωση των μικρών καρκίνων, που ανιχνεύονται κυρίως με το υπερηχογράφημα και β) σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, που φαίνεται να επηρεάζουν την ανάπτυξη καρκίνου, όπως το κάπνισμα, η βλαβερή ακτινοβολία, η ραδιενέργεια κ.ά. Επιβαρυντικοί παράγοντες είναι επίσης το ατομικό ιστορικό ακτινοβολίας στην παιδική ηλικία (π.χ. για λέμφωμα Hodgkin), το οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδικού καρκίνου και η ηλικία άνω των 40 ετών.
Με ποιο τρόπο θεραπεύεται;
Ο βασικός πυλώνας της θεραπείας του θυρεοειδικού καρκίνου παραμένει η ολική θυρεοειδεκτομή, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση ολόκληρου του αδένα και σε κάποιες περιπτώσεις ο λεμφαδενικός καθαρισμός του τραχήλου, είτε τοπικά είτε σε μεγαλύτερη έκταση. Σκοπός του χειρουργείου είναι η αφαίρεση ολόκληρου του αδένα, αλλά και των διηθημένων ή ύποπτων λεμφαδένων του τραχήλου. Δυσμενείς παράγοντες κινδύνου αποτελούν ο μυελοειδής και ο αναπλαστικός τύπος, οι πολλαπλές εστίες καρκίνου σε διαφορετικά σημεία του αδένα, η διάσπαση της κάψας του (δηλαδή η επέκταση του καρκίνου έξω από τον θυρεοειδή αδένα), οι διηθημένοι λεμφαδένες της περιοχής, το λεμφαδενικό φορτίο αλλά και η εξωλεμφαδενική επέκταση της νόσου, που σημαίνει ότι καρκινικά κύτταρα διασπούν και τους λεμφαδένες και επεκτείνονται στους γύρω ιστούς, κάτι που βέβαια αποτελεί ένδειξη περισσότερο επιθετικής συμπεριφοράς του όγκου. Πολύ συχνά διαγιγνώσκεται το θηλώδες μικροκαρκίνωμα του θυρεοειδούς, που αφορά σε εστία λίγων χιλιοστών εντός κάποιου όζου. Συνήθως, αυτού του είδους τα καρκινώματα τα συναντάμε ως τυχαία ευρήματα στη βιοψία, όμως τα σύγχρονα υπερηχογραφήματα υψηλής ευκρίνειας συχνά έχουν τη δυνατότητα εντόπισής τους. Πρόκειται για καρκίνωμα με εξαιρετική πρόγνω- ση, με ποσοστό επιβίωσης πάνω από 99% και που συνήθως δεν απαιτεί επιπλέον θεραπεία.
Ποια είναι η βασική προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη αντιμετώπισή του;
Η βάση που θα κρίνει και το αποτέλεσμα είναι μια άρτια χειρουργική επέμβαση. Αυτό σημαίνει πλήρης εξαίρεση του αδένα και αυτό είναι κάτι που επιβεβαιώνεται με σπινθηρογράφημα πρόσληψης ιωδίου μετεγχειρητικά. Με τον τρόπο αυτό, οι ασθενείς που χρειάζονται συμπληρωματική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο έχουν καλύτερο αποτέλεσμα και προσλαμβάνουν μικρότερες δόσεις του φαρμάκου. Σε σπανιότερες περιπτώσεις μεταστατικού ή υποτροπιάζοντος καρκίνου απαιτείται επανεπέμβαση και εξειδικευμένη ανοσοθεραπεία.
Τι κρατάμε ως συμπέρασμα;
Πρόκειται για έναν καρκίνο που με την έγκαιρη διάγνωση και τη θεραπεία από εξειδικευμένο χειρουργό έχει εξαιρετικά αποτελέσματα. Για αυτό, συστήνεται ο τακτικός προληπτικός έλεγχος με υπερηχογράφημα και η συμβουλή ειδικού.
Από τον Χειρουργό Δρ. Γιάννο Ψαθά (www.drpsathas.gr)
