Tα τελευταία χρόνια η χειρουργική του παγκρέατος έχει κάνει άλματα, με αποτέλεσμα λίγες, πολύ συγκεκριμένες και εξειδικευμένες παγκρεατικές χειρουργικές ομάδες παγκοσμίως να διενεργούν πολύπλοκες επεμβάσεις που καταφέρνουν να αυξήσουν το προσδόκιμο ζωής των ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος.
Έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε τον Πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Παγκρέατος, κο Γρηγόρη Τσιώτο που αναλαμβάνει μαζί με την ομάδα του, ιδιαίτερα πολύπλοκα και απαιτητικά περιστατικά καρκίνου του παγκρέατος, μετατρέποντας συμβατικά ανεγχείρητους όγκους σε εγχειρήσιμους.
– Ποια είναι τα «ύποπτα» συμπτώματα που θα πρέπει να γνωρίζει το κοινό, ώστε να απευθυνθεί άμεσα στον ειδικό;
Ως επί το πλείστον, ο καρκίνος του παγκρέατος διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Η εμφάνιση ίκτερου (το «κιτρίνισμα» στα μάτια και στο δέρμα) σημαίνει συνήθως καρκίνο στην κεφαλή του παγκρέατος. Είναι σύμπτωμα που πανικοβάλλει τον ασθενή και έτσι ζητάει γρήγορα ιατρική βοήθεια.
Όμως τις περισσότερες φορές, ο όγκος βρίσκεται στο σώμα ή στην ουρά του παγκρέατος, οπότε για πολύ καιρό μεγαλώνει χωρίς να πιέζει ή να «ενοχλεί» τα γύρω όργανα και έτσι δεν δίνει συμπτώματα. Όταν επεκταθεί αρκετά, θα προξενήσει πόνο στην μέση (οσφυαλγία), πόνο ή αίσθημα βάρους στην κοιλιά, κάποιες φορές διάρροιες, αδυναμία, ανορεξία, απέχθεια στο κρέας, αλλαγή στη γεύση κάποιων φαγητών και απώλεια βάρους. Το πρόβλημα είναι δυστυχώς ότι αυτά τα συμπτώματα σημαίνουν πολύ προχωρημένη νόσο, που συνήθως είναι ανεγχείρητη.
– Τι φανερώνουν τα πιο πρόσφατα επιδημιολογικά στοιχεία για τον καρκίνο του παγκρέατος στη χώρα μας;
Σύμφωνα με τον πλέον έγκυρο παγκοσμίως επιδημιολογικό οργανισμό, το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Καρκίνου (Global Cancer Observatory – GLOBOCAN), στη χώρα μας κάθε χρόνο η συχνότητα είναι 5,6 ανά 100.000 γυναίκες και 9,2 ανά 100.000 άνδρες. Δηλαδή η συνολική συχνότητα στον ελληνικό πληθυσμό είναι 7,4 ανά 100.000 κατοίκους. Θεωρώντας τον ελληνικό πληθυσμό στα 10.000.000, βγαίνει το συμπέρασμα ότι 740 συμπολίτες μας κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο παγκρέατος.
– Ποια είναι η σχέση κληρονομικότητας και καρκίνου του παγκρέατος;
Πολύ μικρή. Σύμφωνα με τις διεθνείς στατιστικές, μόνο περίπου το 1% των ασθενών με καρκίνο παγκρέατος έχουν τέτοιο ιστορικό στην οικογένειά τους. Για την πολύ μικρή μειονότητα των ασθενών που έχουν το γονίδιο BRCA, άρα και την κληρονομική επιβάρυνση, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να το ξέρουμε διότι μπορούμε να καθοδηγήσουμε σωστά τους απογόνους τους για την σωστή πρόληψη ή την πρώιμη διάγνωση ενός θανατηφόρου καρκίνου, αλλά και διότι ανοίγονται και νέες δυνατότητες θεραπείας, εκτός της χημειοθεραπείας.
– Τι να περιμένουμε στο μέλλον από το μέτωπο της μάχης με τον καρκίνο του παγκρέατος;
Με την τεράστια πρόοδο της χειρουργικής του παγκρέατος, όπου τώρα μπορούμε να αφαιρέσουμε την πυλαία φλέβα ή και εμπλεκόμενες μεγάλες και κρίσιμες αρτηρίες, η ελπίδα για περαιτέρω αύξηση της εγχειρησιμότητας και της επιβίωσης βρίσκεται στην αποτελεσματικότερη χημειοθεραπεία, ώστε να επιτύχουμε συρρίκνωση και «απενεργοποίηση» περισσότερων όγκων και σε μεγαλύτερο βαθμό. Στο μεταξύ, μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στην πρωιμότερη διάγνωση.
Ένα ιδιαίτερο και χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι η ξαφνική εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη, ή η αποδιοργάνωση ενός διαβήτη που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν καλά ελεγχόμενος με τα συνήθη φάρμακα και την ανάλογη δίαιτα. Παγκοσμίως, οι παγκρεατικοί χειρουργοί προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν γενικούς γιατρούς, παθολόγους και ενδοκρινολόγους ότι σε ξαφνική ανεξήγητη εμφάνιση διαβήτη, ή σε αποδιοργάνωση ενός ήδη υπάρχοντος διαβήτη, πρέπει να σκεφτούν και την πιθανότητα ενός πρώιμου καρκίνου παγκρέατος και να συστήσουν μία αξονική τομογραφία. Η βελτίωση της πρόγνωσης της νόσου αυτής λοιπόν, δεν βρίσκεται μόνο στα χέρια πολύ προχωρημένων χειρουργικών ομάδων, αλλά και στο χέρι των γενικών γιατρών.
