Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος του μαστού μπορεί να μην εμφανίζει συμπτώματα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις ο όγκος είναι πολύ μικρός ώστε να γίνει αντιληπτός με την κλινική εξέταση και απεικονίζεται μόνο στη μαστογραφία.
Ωστόσο, η εξοικείωση της γυναίκας με τον μαστό της είναι σημαντική τόσο στην πρόληψη όσο και στην έγκαιρη αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Στην περίπτωση που η κακοήθεια γίνει αντιληπτή, το πρώτο σύμπτωμα είναι συνήθως ένα πρωτοεμφανιζόμενο ψηλαφητό μόρφωμα χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως όλα τα μορφώματα είναι καρκίνος. Τα πιθανά συμπτώματα στον καρκίνο του μαστού είναι:
- Ψηλαφητό μόρφωμα
- Αλλαγή στο σχήμα, μέγεθος ή εμφάνιση του μαστού
- Ρίκνωση (ζάρωμα) δέρματος σε ένα σημείο του μαστού
- Ερυθρότητα, πάχυνση ή σκλήρυνση του δέρματος
- Νεοεμφανιζόμενη εισολκή (βύθισμα) της θηλής
- Έκκριμα από την θηλή, ιδίως αιμορραγικό
- Κνησμός στην θηλή ή γύρω από αυτήν
- Οιδηματώδες και εξέρυθρο δέρμα μαστού με μικροσκοπικές λακκούβες (σαν φλοιό πορτοκαλιού – peau d’orange)
- Ο πόνος συνήθως δεν αποτελεί σύμπτωμα του καρκίνου του μαστού
Αξίζει να σημειωθεί πως όταν μία γυναίκα εμφανίσει αυτά τα συμπτώματα, δε σημαίνει απαραίτητα πως έχει καρκίνο. Σε κάθε περίπτωση συστήνεται η επίσκεψη στον χειρουργό μαστού ώστε να εκτιμηθεί η εκάστοτε σημειολογία και να δοθούν οι αντίστοιχες οδηγίες.
Διάγνωση
Η διάγνωση αποτελεί συνδυασμό κλινικής εξέτασης, απεικονιστικού ελέγχου και βιοψίας. Αν ο καρκίνος διαγνωσθεί σε αρχικό στάδιο μπορεί να ελεγχθεί χωρίς να εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος.
Κλινική Εξέταση Μαστού
Με την ψηλάφηση ο ιατρός ή η ίδια γυναίκα θα ελέγξει την παρουσία κάποιου μορφώματος ή άλλων συμπτωμάτων από τον μαστό, την θηλή ή μασχαλιαία χώρα. Κατά την διάρκεια της κλινικής εξέτασης η γυναίκα θα ζητηθεί να είναι καθιστή ή ξαπλωμένη με τα χέρια σε διάφορες θέσεις (πίσω από το κεφάλι ή στο πλάι) ώστε ο μαστός να εκτιμηθεί καθ’ όλη την έκτασή του. Αν και δεν έχει εξακριβωθεί πλήρως η αποτελεσματικότητα της ψηλάφησης, αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της διάγνωσης καθώς μέσω αυτής μία γυναίκα μαθαίνει τον μαστό της και αναγνωρίζονται οι αλλαγές που θα οδηγήσουν στην περαιτέρω απεικόνιση ή παρακολούθηση.
Ψηφιακή Μαστογραφία. Η ψηφιακή μαστογραφία χρησιμοποιεί χαμηλής δόσης ακτίνες Χ για την απεικόνιση του κάθε μαστού με δύο λήψεις και αποτελεί την βασική εξέταση στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου έναντι του καρκίνου του μαστού. Οι μαστογραφικές εικόνες θα αναδείξουν κάποιο μόρφωμα, διαταραχή αρχιτεκτονικής, ασυμμετρία ή αποτιτανώσεις.
Ψηφιακή Τομοσύνθεση. Τα τελευταία χρόνια αυτή η νέα μέθοδος που ονομάζεται και τρισδιάστατη μαστογραφία κερδίζει έδαφος στην απεικόνιση–πρόληψη της νόσου με το μειονέκτημα της μεγαλύτερης δόσης ακτινοβολίας και του μεγαλύτερου κόστους. Το σίγουρο είναι πως φαίνεται να ανιχνεύει πιο εύκολα την κακοήθεια, είναι πιο αποτελεσματική στις γυναίκες με πυκνό μαστό και μειώνει τις επανεκτιμήσεις και επαναληπτικές-συμπληρωματικές εξετάσεις.
Υπερηχογράφημα. Αυτή η εξέταση δεν χρησιμοποιεί ακτινοβολία αλλά ηχητικά κύματα ώστε να εκτιμηθεί αν μία μάζα είναι συμπαγής ή κυστική (δηλ. περιέχει υγρό). Αποτελεί τον έλεγχο εκλογής για την εκτίμηση μίας βλάβης σε γυναίκες <35 ετών ενώ λειτουργεί συμπληρωματικά της μαστογραφίας σε γυναίκες >40 ετών.
Μαγνητική Μαστογραφία (MRI). H MRI συνδυάζει διάφορες εικόνες του μαστού ώστε να αναγνωριστεί ο καρκίνος ή άλλες ανωμαλίες. Αποτελεί συμπληρωματική εξέταση σε περιπτώσεις που η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα δεν συμφωνούν, σε γυναίκες με ενθέματα σιλικόνης ή αυξημένου κινδύνου για ανάπτυξη κακοήθειας στο μέλλον.
Βιοψία
Βιοψία ονομάζεται η λήψη ενός τμήματος ιστού ώστε να ελεγχθεί στο μικροσκόπιο και να τεθεί οριστική διάγνωση για το αν μία βλάβη είναι καλοήθης ή κακοήθης. Σε περίπτωση κακοήθειας θα εκτιμηθούν και περαιτέρω παράμετροι όπως οι ορμονικοί υποδοχείς, ο βαθμός διαφοροποίησης (δηλ. πόσο επιθετικός είναι) κ.α., που θα καθορίσουν τον ιστολογικό υπότυπο και την αντίστοιχη αντιμετώπιση. Τις περισσότερες φορές διενεργείται υπό τοπική αναισθησία, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις υπό γενική αναισθησία (χειρουργική βιοψία).
Από τον Χειρουργό Μαστού – Μαστολόγο, Απόστολο Μητρούσια
