Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι ο παγκρεατικός καρκίνος είναι ο 7ος πιο συχνός καρκίνος, με τη συχνότητα να αυξάνει όσο αυξάνει η ηλικία. Αποτελεί έναν από τους πιο επιθετικούς καρκίνους και για την πρόγνωση της εξέλιξής του σημαντικό ρόλο παίζει το μέγεθος του όγκου, οι λεμφαδενικές μεταστάσεις και η ιστολογική διαφοροποίηση. Επειδή συνήθως, ο καρκίνος του παγκρέατος παραμένει ασυμπτωματικός για αρκετό διάστημα, η διάγνωση δυστυχώς τίθεται σε προχωρημένο στάδιο, με αποτέλεσμα να αποτελεί την 5η αιτία θανάτου από καρκίνο.
Ο Χειρουργός Γιάννης Κυριαζάνος απαντά στις ερωτήσεις μας και μας ενημερώνει για τη νόσο.
Ποια είναι τα συμπτώματα που μπορεί να θέσουν σε υποψία;
Ο καρκίνος του παγκρέατος αναπτύσσεται συνήθως «ύπουλα» χωρίς να δώσει πρώιμα συμπτώματα, μέχρις ότου φθάσει σε προχωρημένο στάδιο. Αυτή ή «σιωπηλή» πορεία ανάπτυξής του (κάτι που εν μέρει οφείλεται και στην ιδιαίτερη ανατομική θέση του οργάνου), καθιστά την πρώιμη διάγνωση της νόσου ιδιαίτερα δύσκολη, με αποτέλεσμα περίπου το 75% του συνόλου των ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος να παρουσιάζουν αρκετά εξαπλωμένη – μεταστατική νόσο κατά την αρχική διάγνωσή τους, γεγονός που καθιστά την χειρουργική αφαίρεση ανέφικτη.
Τα συμπτώματα εξαρτώνται από τη θέση εντόπισης του καρκινώματος. Στον καρκίνο στην κεφαλή του παγκρέατος, συνήθως παρουσιάζεται ίκτερος (κιτρίνισμα στα μάτια και στο δέρμα). Όταν ο όγκος βρίσκεται στο σώμα ή την ουρά του παγκρέατος και επεκταθεί αρκετά θα προκαλέσει οσφυαλγία, πόνο στην κοιλιά, αδυναμία, ανορεξία, αλλαγή στη γεύση κάποιων φαγητών, διάρροιες, απώλεια βάρους κ.α.
Ποια είναι η αντιμετώπισή του;
Για την επιλογή της ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης σημαντικό ρόλο παίζει η ακριβής σταδιοποίηση της νόσου. Η σταδιοποίηση δείχνει στον γιατρό πόσο έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος και βοηθά τη θεραπευτική ομάδα να αποφασίσει ποια είναι η καλύτερη θεραπεία που κατά βάση είναι χειρουργική, με σκοπό, τη ριζική εξαίρεση της βλάβης μαζί με τους περιοχικούς λεμφαδένες. Η χειρουργική επέμβαση βέβαια προσφέρει την καλύτερη ευκαιρία θεραπείας στους ασθενείς που βρίσκονται στο πρώιμο στάδιο της ασθένειας (όταν ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί πέρα από το πάγκρεας).
Ανάλογα με τη θέση της βλάβης μπορεί να διενεργηθεί ολική ή τμηματική παγκρεατεκτομή με αναγκαστική συναφαίρεση μερών γειτονικών οργάνων.
Ποιο είναι το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών;
Με αρνητικούς λεμφαδένες η 5ετής επιβίωση είναι 25-30%, ενώ σε θετικούς λεμφαδένες είναι μόλις 6 μήνες. Η εγχειρήσιμη νόσος έχει 5ετή επιβίωση κατά 17,5% και σε επιτυχές χειρουργείο το 20% των ασθενών έχουν μακρά επιβίωση. Η τοπικά προχωρημένη νόσος παρουσιάζει 5ετή επιβίωση 6%, ενώ η μεταστατική νόσος 5ετή επιβίωση μόλις 1,2%. Θα πρέπει βέβαια να υπογραμμιστεί ότι μέχρι πρότινος το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης των ασθενών ήταν λιγότερο από 5%.
Η πρόοδος των τελευταίων ετών, που έχει επιτευχθεί στις εγχειρητικές τεχνικές, συνέβαλε στην ακριβέστερη προεγχειρητική σταδιοποίηση και επιλογή των ασθενών (με την εισαγωγή της λαπαροσκόπησης), ενώ παράλληλα επέφερε αύξηση της εγχειρησιμότητας της νόσου. Έχουν ήδη αναφερθεί σποραδικές περιπτώσεις παγκρεατοκτομής για καρκίνο, με λαπαροσκοπική μέθοδο.
Η πρόοδος στον τομέα χημειοθεραπείας με την εισαγωγή νέων φαρμάκων, της ακτινοθεραπείας αλλά και η πρόοδος στο πεδίο της γενετικής, έχουν βελτιώσει σημαντικά την επιβίωση αλλά και την ποιότητα ζωής του ασθενή. Παραμένουμε όμως, στη βασική αρχή που θέλει τουλάχιστον επί του παρόντος, την πιο αποτελεσματική θεραπεία, όπως σε όλες τις περιπτώσεις καρκίνου, να επιτυγχάνεται μέσω της χειρουργικής εκτομής, όταν ο παγκρεατικός καρκίνος αναγνωριστεί σε πρώιμο στάδιο.
Από τον Γενικό Χειρουργό Γιάννη Κυριαζάνο (www.karkinosperitonaiou.gr)
