Η εμφάνιση καρδιακών επιπλοκών στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πολύ σημαντική γιατί μπορεί να έχει πολύ βλαβερές συνέπειες τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο. Σημαντικότερες από αυτές τις επιπλοκές είναι η επιδείνωση προϋπαρχουσών βαλβιδοπαθειών (κυρίως στένωση αορτικής και ανεπάρκεια ή στένωση της μιτροειδούς βαλβίδας), η πνευμονική υπέρταση, η περιγεννητική μυοκαρδιοπάθεια και ο αορτικός, στεφανιαίος ή καρωτιδικός διαχωρισμός.
Η αύξηση της ηλικίας της μητέρας που παρατηρείται συχνότατα στις μέρες μας, μαζί με την ύπαρξη αρτηριακής υπέρτασης, στεφανιαίας νόσου αλλά και το κάπνισμα, αυξάνουν τις πιθανότητες επιπλοκών στην διάρκεια της κύησης.
Ας παραθέσουμε παρακάτω μερικές απλές απαντήσεις σε συνηθισμένα ερωτήματα που αφορούν την εγκυμοσύνη και απασχολούν μεγάλο ποσοστό των εγκύων μητέρων.
– Υπάρχουν φυσιολογικές αλλαγές/μεταβολές της καρδιάς και των αγγείων στην εγκυμοσύνη;
Ναι, υπάρχουν! Μια φυσιολογική καρδιά προσαρμόζεται στις αυξημένες απαιτήσεις της εγκυμοσύνης (υπάρχουν δύο οργανισμοί που εξυπηρετεί!) αυξάνοντας τη λειτουργικότητά της, την ποσότητα αίματος που στέλνει στα όργανα του σώματος και τη συχνότητά της (χτύποι-σφίξεις). Η αρτηριακή πίεση μένει αμετάβλητη ή μειώνεται ελαφρά (κυρίως η «μικρή» πίεση). Είναι συχνά φυσιολογική η ακρόαση ενός καρδιακού φυσήματος (από την πνευμονική βαλβίδα).
– Υπάρχουν συμπτώματα που θεωρούνται «φυσιολογικά»;
Βεβαίως. Μια ελαφρά δύσπνοια, κυρίως στην έντονη άσκηση είναι δικαιολογημένη. Μπορεί να παρατηρηθεί υπνηλία και εύκολη κόπωση. Επίσης συχνά συμβαίνουν ταχυκαρδίες που μπορεί να είναι όμως αθώες. Μπορεί να παρατηρηθούν οιδήματα στα πόδια χωρίς να συνυπάρχει κάποια παθολογική κατάσταση από το καρδιαγγειακό σύστημα.
– Ποια συμπτώματα/ευρήματα θα πρέπει να ανησυχήσουν τη μητέρα;
Σοβαρά συμπτώματα όπως σοβαρή και επιδεινούμενη δύσπνοια, νυχτερινή δύσπνοια, αιμόπτυση, πόνος στο στήθος ή λιποθυμικά επεισόδια (ιδίως στην άσκηση) δεν θα πρέπει να ξεφύγουν της προσοχής.
– Τι είναι και πόσο επικίνδυνη είναι η υπέρταση της κύησης;
Είπαμε ότι φυσιολογικά η αρτηριακή πίεση ελαττώνεται στη διάρκεια της κύησης, ιδίως στο 2ο τρίμηνο αυτής. Κάθε πίεση πάνω από 14 μονάδες (140 χλστ. υδραργύρου) συστολική ή πάνω από 9 μονάδες διαστολική όπως και κάθε αύξηση της πίεσης πάνω από 3 μονάδες η συστολική ή 1,5 μονάδες η διαστολική θεωρούνται αρτηριακή υπέρταση. Αν η υπέρταση συνοδεύεται και από απώλεια πρωτεΐνης (λευκώματος) στα ούρα και οιδήματα, τότε μιλάμε για προεκλαμψία η οποία αν έχει και επιληπτικούς σπασμούς λέγεται εκλαμψία και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη.
– Πρέπει να παίρνει μια γυναίκα με υπέρταση φάρμακα κατά την εγκυμοσύνη;
Οι περισσότερες μητέρες με υπέρταση που υπήρχε πριν την εγκυμοσύνη θα αναγκαστούν να σταματήσουν τα αντιυπερτασικά τους φάρμακα λόγω πτώσης της πίεσής τους. Αν παρουσιαστεί υπέρταση στην κύηση (και ειδικά αν η πίεση παραμένει πάνω από 15 η μεγάλη ή 11 η μικρή), πρέπει να εξεταστεί η πιθανότητα έναρξης θεραπείας.
– Η παροδική υπέρταση της κύησης συνδέεται με μελλοντική εμφάνιση υπέρτασης;
Η εμφάνιση υπέρτασης που είναι παροδική (εμφανίζεται μετά την 20η εβδομάδα και υποχωρεί μετά την 42η ημέρα από τον τοκετό), αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για την ανάπτυξη υπέρτασης μελλοντικά στη μητέρα.
– Υπάρχουν παθήσεις που προκαλούνται ή επιδεινώνονται από την εγκυμοσύνη;
Η εγκυμοσύνη αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για θρομβώσεις του αίματος (ιδίως φλεβικές) και για αναιμία, η οποία συνήθως οφείλεται σε αραίωση του αίματος λόγω αύξησης του όγκου των υγρών. Σοβαρές παθήσεις των καρδιακών βαλβίδων, κυρίως η στένωση της μιτροειδούς και της αορτικής βαλβίδας, μπορεί να επιδεινωθούν σημαντικά στην εγκυμοσύνη.
– Υπάρχουν καρδιακές παθήσεις στις οποίες η εγκυμοσύνη αντενδείκνυται ή πρέπει να διακοπεί;
Ναι. Σε μια σειρά από πολύ σοβαρές καρδιοπάθειες όπως πνευμονική υπέρταση, σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια, προηγούμενη περιγεννητική καρδιομυοπάθεια με απότοκο καρδιακή ανεπάρκεια, σοβαρή στένωση της μιτροειδούς βαλβίδας και σοβαρή συμπτωματική στένωση της αορτικής βαλβίδας, στένωση της αορτής καθώς και σοβαρά ανευρύσματα της αορτής, η κύηση αντενδείκνυται πλήρως.
– Ποια φάρμακα αντενδείκνυνται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Όλα τα φάρμακα θα πρέπει να ελέγχονται και να χορηγούνται με τη σύμφωνη γνώμη του καρδιολόγου και του γυναικολόγου. Φάρμακα όπως τα αντιπηκτικά από του στόματος (Sintrom), αντιυπερτασικά που αναστέλλουν την ρενίνη, αμιωδαρόνη, κάποια αντιβιοτικά, στατίνες (φάρμακα της χοληστερίνης), σπιρονολακτόνη, πρέπει να μη χορηγούνται καθόλου ή έστω με εξαιρετική προσοχή στη διάρκεια της κύησης.
Aπό τον καρδιολόγο Δημήτρη Μενδρινό
