Από την πρώτη καταγραφή ηλεκτροκαρδιογραφήματος στον άνθρωπο μέχρι την πρώτη επεμβατική αντιμετώπιση αρρυθμίας πέρασαν περίπου εκατό χρόνια. Πλέον όμως, η καρδιακή ηλεκτροφυσιολογία αποτελεί μία καθιερωμένη εξειδίκευση της καρδιολογίας και οι επεμβάσεις κατάλυσης (ablation) έχουν αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη θεραπεία των αρρυθμιών. Τις προηγούμενες δεκαετίες ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών με αρρυθμία δεν παραπέμπονταν για αντιμετώπιση με κατάλυση, καθώς οι θεμελιώδεις αρχές και οι τεχνικές της ηλεκτροφυσιολογίας δεν ήταν ευρέως γνωστές και η διαθεσιμότητα της μεθόδου ήταν περιορισμένη. Ωστόσο, η κατάλυση έχει πλέον αναδειχθεί ως μία ασφαλής και θεραπευτική μέθοδος με ποσοστά επιτυχίας που κυμαίνονται μεταξύ 70% και 95% για τις πιο συχνά αντιμετωπιζόμενες αρρυθμίες.
Ο Ηλεκτροφυσιολόγος Κωνσταντίνος Ταμπάκης απαντά στις ερωτήσεις μας και μας κατατοπίζει για τη σύγχρονη, όσο και αποτελεσματική αυτή μέθοδο.
Πώς πραγματοποιούνται οι επεμβάσεις κατάλυσης;
Η εξέλιξη στην τεχνολογία που χρησιμοποιούμε είναι εντυπωσιακή. Κατά τη δεκαετία του ’70, οι ασθενείς με υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες, ανθεκτικές στη φαρμακευτική αγωγή, αντιμετωπίζονταν με καρδιοτομή και χορήγηση συνεχούς ρεύματος. Η σύγχρονη τεχνική περιλαμβάνει τη διαδερμική εισαγωγή καθετήρων μέσω της μηριαίας φλέβας, υπό τοπική αναισθησία (ή της μηριαίας αρτηρίας σε κάποιες περιπτώσεις αρρυθμιών) και η επέμβαση δύναται να πραγματοποιηθεί με ή χωρίς γενική αναισθησία. Οι καθετήρες αυτοί καθοδηγούνται με τη βοήθεια ακτινοσκόπησης και παρέχουν τη δυνατότητα καταγραφής ηλεκτρικών σημάτων σε συγκεκριμένες περιοχές της καρδιάς. Αυτό επιτρέπει τον καθορισμό του μηχανισμού διαφόρων αρρυθμιών και την επιλογή της κατάλληλης θέσης όπου ακολούθως εφαρμόζεται διοχέτευση ενέργειας.
Ποιες είναι οι διαθέσιμες μέθοδοι;
Η χρήση υψίσυχνου (RF) ρεύματος αποτελεί την κυριότερη χρησιμοποιούμενη πηγή ενέργειας, ενώ την τελευταία κυρίως δεκαετία νέες πηγές ενέργειας όπως η κρυοπηξία και το laser βρίσκουν τη δική τους εναλλακτική θέση.
Πρόσφατα, η κατάλυση με παλμούς συνεχούς ρεύματος αναδεικνύεται ως μία ιδιαίτερα ελκυστική και υποσχόμενη προσέγγιση για την κατάλυση της κολπικής μαρμαρυγής.
Η απομόνωση των πνευμονικών φλεβών με κατάλυση αποτελεί τη βασική επεμβατική προσέγγιση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες εξελίξεις;
Εκτός από την εισαγωγή της κατάλυσης με σύστημα παλμικών πεδίων, σημαντική είναι η εξέλιξη και στα συστήματα τριδιάστατης χαρτογράφησης, τα οποία επιτρέπουν τη δημιουργία μοντέλων που βοηθούν στη χαρτογράφηση μίας ταχυκαρδίας, στην ταυτοποίηση του μηχανισμού της και στην καθοδήγηση των καθετήρων με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Με τον τρόπο αυτό ανιχνεύεται η κριτική ζώνη μίας αρρυθμίας στην οποία θα είναι επιτυχής η κατάλυση.
Τα συστήματα τριδιάστατης χαρτογράφησης επιτρέπουν τον ακριβή καθορισμό του μηχανισμού και της εστίας μίας αρρυθμίας
Ποια είναι η αποτελεσματικότητα της κατάλυσης;
Οι εξελίξεις αυτές καθιστούν αυτή τη στιγμή την κατάλυση ως την πιο αποτελεσματική προσέγγιση για τη μείωση των αρρυθμιών, περισσότερο αποτελεσματική από τα αντιαρρυθμικά φάρμακα. Σε κάποιες αρρυθμίες όπως οι υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες, ο κολπικός πτερυγισμός και κάποιες κοιλιακές αρρυθμίες, η κατάλυση μπορεί να χαρακτηριστεί ως “θεραπευτική” μέθοδος, ενώ σε άλλες στοχεύει στη μείωση της συχνότητας και της διάρκειας των επεισοδίων. Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της τελευταίας κατηγορίας και τη συχνότερα αντιμετωπιζόμενη επεμβατικά αρρυθμία.
Καταλήγοντας, η επέμβαση κατάλυσης (ablation) είναι μία ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος, παρουσιάζει αυξητική τάση στην εφαρμογή της και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις αρρυθμιών πρέπει να αποτελεί την πρώτη θεραπευτική επιλογή.
Από τον Καρδιολόγο – Ηλεκτροφυσιολόγο Κωνσταντίνο Ταμπάκη
