Τι είναι η Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη;
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) είναι η πιο συχνή ουρολογική πάθηση των ανδρών, καθώς συναντάται σε 1 στους 2 μετά την ηλικία των 50 ετών και σε ποσοστό άνω του 60% μετά την ηλικία των 65 ετών επηρεάζοντας την ποιότητα της ζωής τους.
Ο προστάτης είναι ένας αδένας σε σχήμα κάστανου, βάρους 10-20 γραμμαρίων και παράγει περίπου το 30% του σπερματικού υγρού, μέσα στο οποίο «κολυμπούν» τα σπερματοζωάρια. Ο ρόλος του συνίσταται αφενός στην προώθηση του εκσπερματίσματος με τη σύσπαση των μυών του, κι αφετέρου ενισχύει τη γονιμότητα των σπερματοζωαρίων, καθώς τα κάνει πιο ανθεκτικά στο όξινο περιβάλλον του γυναικείου κόλπου.
Η σταδιακή διόγκωση του προστάτη προκαλεί απόφραξη της ουρήθρας και δυσκολία εξόδου των ούρων από την ουροδόχο κύστη, καθώς βρίσκεται κάτω και μπροστά («προϊσταται») από την ουροδόχο κύστη περιβάλλοντας την ουρήθρα, με συνέπεια να προκαλούνται προοδευτικά επιδεινούμενες διαταραχές της ούρησης. Η βαρύτητα των συμπτωμάτων δεν σχετίζεται απόλυτα με το μέγεθος του προστάτη, καθώς άνδρες με μεγάλο προστάτη μπορεί να έχουν ήπια ενοχλήματα, ενώ άνδρες με ήπια διογκωμένο προστάτη να έχουν πολύ έντονα συμπτώματα. Ο βαθμός έντασης των δυσουρικών ενοχλημάτων επηρεάζεται, επίσης, από τη σύσταση του προστάτη (σκληρός ή μαλακός), από το αν αναπτύσσεται προς την κύστη ή όχι, και από το σχήμα του. Και, βεβαίως, πρόκειται για καλοήθη πάθηση, όπως μαρτυρά και ο ορισμός της, κι όχι για καρκίνο.
Συμπτώματα
Αποφρακτικά
- Αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης και κατακράτησης ούρων
- Ελάττωση της ακτίνας των ούρων
- Ακράτεια από υπερπλήρωση (όπως όταν ξεχειλίζει ένα ποτήρι γεμάτο νερό)
- Αδυναμία ούρησης (επίσχεση ούρων)
- Δισχιδής ούρηση (σαν διχάλα ή σαν ποτιστήρι)
- Διακοπτόμενη ούρηση
- Στάγδην ούρηση
- Παρατεταμένη διάρκεια ούρησης
Ερεθιστικά
- Συχνουρία (ανάγκη για συχνές ουρήσεις)
- Νυκτουρία (αφύπνιση κατά τη διάρκεια της νύχτας για ούρηση)
- Καύσος
- Επιτακτικότητα (όταν ο ασθενής δεν μπορεί να αναβάλλει την ούρησή του και πρέπει να «τρέξει» στην τουαλέτα)
Διάγνωση
Η τακτική παρακολούθηση σε ετήσια βάση μετά τα 50 έτη, τόσο για τον έλεγχο της ποιότητας της ούρησης, όσο και για την πρώιμη ανίχνευση ενδεχόμενου καρκίνου του προστάτη, είναι απαραίτητη και περιλαμβάνει:
- Tη λήψη ιστορικού, αφενός για την πιθανότητα ύπαρξης παθήσεων που μιμούνται την ΚΥΠ, όπως το στένωμα της ουρήθρας, η ουρολοίμωξη, η νευρογενής κύστη, ο καρκίνος της κύστης, κι αφετέρου τη διερεύνηση του οικογενειακού ιστορικού, καθώς οι άνδρες ,που έχουν α΄βαθμού συγγενείας άρρενες με ιστορικό ΚΥΠ ή καρκίνου προστάτη, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν και οι ίδιοι.
- Tην κλινική εξέταση, η οποία μπορεί να αποκαλύψει μια φίμωση της ακροποσθίας του πέους ή μια διατεταμένη κύστη, λόγω επίσχεσης ούρων.
- Tη δακτυλική εξέταση του προστάτη από το ορθό, η οποία είναι απαραίτητη και δεν πρέπει να παραλείπεται, καθώς παρέχει πολύ σημαντικές πληροφορίες για τη σύσταση του προστάτη (σκληρός ή μαλακός), για το μέγεθος του (διογκωμένος ή φυσιολογικός), για το σχήμα του (συμμετρικός ή ασύμμετρος), για το αν είναι επώδυνος ή ανώδυνος κατά την ψηλάφηση.
- Tο ειδικό προστατικό αντιγόνο PSA (Prostatic Specific Antigen), που γίνεται με μια απλή εξέταση αίματος, και πρέπει πάντα να συνεκτιμάται σε σχέση με τη δακτυλική εξέταση του προστάτη. Το PSA παράγεται από τον προστάτη, και πέρα από την ολική τιμή του (total PSA), σημαντικές παράμετροι είναι η μεταβολή του στο χρόνο (PSA velocity), και το κλάσμα του ελεύθερου προς το ολικό PSA (ratio). Μια αυξημένη τιμή PSA μπορεί να οφείλεται , όχι μόνο σε καρκίνο προστάτη, αλλά και σε ένα διογκωμένο προστάτη, μια ουρολοίμωξη του προστάτη (προστατιτίδα), ή σε τοποθέτηση ουροκαθετήρα.
- Tο υπερηχογράφημα νεφρών-ουρητήρων-κύστεως προ και μετά ούρηση, που μας παρέχει πολύ σημαντικές πληροφορίες για την ανατομία (μέγεθος προστάτη, θέση και μέγεθος νεφρών), όσο και για τη λειτουργικότητα και τυχόν διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος (λίθοι κύστης, κύστη προσπαθείας με δοκίδωση, διάταση και πιθανή απόφραξη των νεφρών, λίθοι νεφρών, υπόλειμμα ούρων).
Αντιμετώπιση
Εφόσον διαγνωσθεί καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, η οποία προκαλεί διαταραχές ούρησης κι αλλοιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενούς, η θεραπευτική της αντιμετώπιση γίνεται είτε συντηρητικά με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής είτε χειρουργικά με τη μέθοδο TURIS, ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων.
1. Συντηρητική:
Στους ασθενείς με ήπια εώς μέτρια συμπτωματολογία χορηγείται φαρμακευτική αγωγή σε καθημερινή βάση, η οποία συνίσταται στα εξής σκευάσματα:
1. I. α-αδρενεργικοί αποκλειστές (a-blockers), που προκαλούν χάλαση των λείων μυϊκών ινών του προστάτη, με αποτέλεσμα την αύξηση της ροής των ούρων και τη βελτίωση των δυσουρικών ενοχλημάτων, η οποία είναι αισθητή από τις πρώτες ημέρες, με τη μέγιστη δραστικότητα τους να εμφανίζεται μετά από 3 μήνες λήψης σε καθημερινή βάση.
Ουσίες:
Τρεις είναι οι ευρέως χρησιμοποιούμενες ουσίες:
a) H ταμσουλοσίνη ( Omnic, Pradif, Tamsol )
b) Η αλφουζοσίνη ( Alfural, Xatral )
c) Η σιλοδοσίνη ( Silodyx )
1. II. Αναστολείς της 5-α αναγωγάσης, οι οποίοι εμποδίζουν τη μετατροπή της τεστοστερόνης σε διϋδροτεστοστερόνη, από την οποία «τρέφεται» ο προστάτης και μεγαλώνει. Συνεπώς, αυτές οι ουσίες συμβάλλουν στην αναστολή διόγκωσης και στη συρρίκνωση του προστάτη και είναι:
a) Η φιναστερίδη ( Proscar )
b) Η ντουταστερίδη ( Avodart ), η οποία είναι πιο εκλεκτικός και πιο ισχυρός αναστολέας της 5-α αναγωγάσης.
Ενδείξεις:
Οι αναστολείς της 5-α αναγωγάσης είναι κατάλληλοι για άνδρες με μέτριους και μεγάλους προστάτες κι έντονη συμπτωματολογία. Οι αναστολείς φαίνεται ότι μειώνουν τον κίνδυνο επίσχεσης ούρων, καθώς και την αναγκαιότητα χειρουργικής επέμβασης. Η δραστικότητα τους είναι εμφανής μετά το πρώτο εξάμηνο και κορυφώνεται στους 12 μήνες καθημερινής λήψης. Επίσης, μελέτες έχουν δείξει ότι η φιναστερίδη μειώνει το σχετικό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.
Φυτικά σκευάσματα
Τα φυτικά σκευάσματα έχει αναφερθεί, κυρίως εμπειρικά, ότι προσφέρουν κάποιου βαθμού ανακούφιση σε ορισμένους ασθενείς.Όμως, δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες μελέτες, που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα τους και να προσδιορίζουν τη δοσολογία , τα οφέλη, αλλά και τις παρενέργειες τους. Αποτελούν μια εναλλακτική θεραπεία. Τα πιο ευρέως διαδεδομένα είναι:
a) Saw palmetto (Serenoa repens)
b) Beta-sitosterol
c) Pygeum (Prunus africana)
2. Χειρουργική Αντιμετώπιση:
Η οριστική και πιο αποτελεσματική θεραπεία για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, τόσο για τους ασθενείς που πλέον η φαρμακευτική αγωγή δεν τους βοηθά, όσο και για τους ασθενείς που κατά την αρχική διάγνωση παρουσιάζουν σοβαρές επιπλοκές (εκκολπώματα και δοκίδωση κύστης, λίθους στην κύστη, υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, έντονη συμπτωματολογία, μεγάλη κατακράτηση ούρων, επίσχεση ούρων, νεφρική ανεπάρκεια, υποτροπιάζουσα αιματουρία), είναι η χειρουργική.
Σήμερα, υπαρχει μια ευρεία γκάμα χειρουργικών επιλογών, όλες ελάχιστα επεμβατικές, αποφεύγοντας τα παλιά ανοιχτά χειρουργεία με πολλές επιπλοκές και νοσηρότητα για τον ασθενή. Η επιλογή της χειρουργικής μεθόδου αποφασίζεται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή, με γνώμονα το βέλτιστο μετεγχειρητικό αποτέλεσμα.
Στις μεθόδους αυτές περιλαμβάνονται:
- η διπολική διουρηθρική προστατεκτομή με ενέργεια πλάσματος (TURIS),
- η διουρηθρική εκπυρήνιση του προστάτη με τη χρήση low power laser (HOLEP),
- η ενδοσκοπική εξάχνωση του προστατικού ιστού με χρήση υδρατμών (REZUM)
- και για προστάτες πολύ μεγάλου μεγέθους η ρομποτική διακυστική προστατεκτομή.
Από τον Χειρουργό Ουρολόγο – Ανδρολόγο, Χρήστο Μοιράγια
Πηγή: www.drmoiragias.gr/blog
