Η τροφική αλλεργία είναι μία “υπερβολική” αντίδραση του οργανισμού απέναντι σε κάποιες τροφές και συγκεκριμένα στις πρωτεΐνες αυτών. Τα σημαντικότερα τροφικά αλλεργιογόνα που εμπλέκονται σε αυτό τον τύπο είναι τα γαλακτοκομικά, τα σιτηρά, το αβγό, το ψάρι, τα θαλασσινά, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, το αράπικο φιστίκι, η σόγια και πλέον έχει προστεθεί λόγω αυξανόμενης συχνότητας το σουσάμι.
Η τροφική αλλεργία μπορεί να έχει πολλαπλό αντίκτυπο στην ζωή των ατόμων. Αρχικά υπάρχει “πλήγμα” στην πληρότητα της διατροφής ειδικά όταν αναίτια υπάρχει αποφυγή πολλών ομάδων τροφών με αποτέλεσμα να στερούνται τα άτομα σημαντικά θρεπτικά στοιχεία. Επιπλέον, υπάρχει αρνητικό αποτέλεσμα στην ψυχολογία και στην δυνατότητα κοινωνικοποίησης των ατόμων, καθώς είναι γνωστό ότι και το bulling αλλά και η μείωση των γευμάτων εκτός σπιτιού μπορεί να συνοδεύονται από φόβο αντίδρασης λόγω έκθεσης σε ίχνη. Τέλος, υπάρχει και οικονομική επιβάρυνση στην οικογένεια, αλλά και στο σύστημα υγείας από τους ασθενείς ή όσους πιστεύουν λανθασμένα ότι πάσχουν από τροφική αλλεργία.
Για τους λόγους αυτούς είναι σημαντικό να γίνει πλήρης διερεύνηση από τον Αλλεργιολόγο και να καθοριστεί ο χειρισμός και η αντιμετώπιση της αλλεργίας, αλλά και να καθοριστεί ότι δεν υπάρχει κάποιος ειδικός ανοσολογικός μηχανισμός και είναι αναίτια η αποφυγή του τροφίμου.
Για τη διερεύνηση της τροφικής αλλεργίας πολύ σημαντική θέση έχει το αναλυτικό ιστορικό και ο ειδικός έλεγχος με δερματικά τεστ εκεί που χρειάζεται και ο ειδικός αιματολογικός έλεγχος. Αλλά και πάλι όλα αυτά ακόμη και θετικά δεν καθορίζουν οπωσδήποτε αλλεργία σε τροφή. Έτσι απαραίτητο για να ταυτοποιηθεί η τροφική αλλεργία είναι συχνά η διενέργεια τροφικής πρόκλησης. Κατά την τροφική πρόκληση χορηγείται στον ασθενή αυξανόμενη ποσότητα τροφής και γίνεται παρακολούθηση για ενδεχόμενη εμφάνιση συμπτωμάτων. Η τροφική πρόκληση έχει θέση και σε περιπτώσεις άμεσου τύπου, αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις επιβραδυνόμενου τύπου αλλεργίας, ειδικά σε σύνδρομο FPIES (Food Protein Induced Enterocolitis Syndrome) ή όπως είναι ο ακριβής όρος στα ελληνικά εντεροκολίτιδα επαγόμενη από τροφικές πρωτεΐνες. Ειδικά σε περιπτώσεις που υπάρχουν όπως προκύπτουν από το ιστορικό υποκειμενικά συμπτώματα απαιτείται η διενέργεια διπλής τυφλής τροφικής πρόκλησης, στην οποία ο γιατρός και ο ασθενής δεν γνωρίζουν αν η υπεύθυνη τροφή ή κάποια που το άτομα ανέχεται του προσφέρεται, αλλά το γνωρίζει κάποιο τρίτο μη εμπλεκόμενο στην πρόκληση άτομο, όπως νοσηλεύτρια. Με τον τρόπο αυτό καθορίζεται αν όντως υπάρχει αλλεργία ή αν υπάρχει αναίτιος φόβος (το τελευταίο συμβαίνει όταν το εξεταζόμενο άτομο αναφέρει συμπτώματα με το placebo, ενώ είναι τροφή που καταναλώνει κανονικά χωρίς πρόβλημα).
Παράλληλα, η τροφική πρόκληση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ενδιάμεσο βήμα για τον έλεγχο ανοχής θερμικά επεξεργασμένης μορφής αλλεργιογόνων όπως το γάλα και το αβγό. Παρότι είναι αυξημένο το ποσοστό των παιδιών που θα ανεχθούν “ψημένο” γάλα και αβγό υπάρχει ο κίνδυνος σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων σε ένα αριθμό ασθενών και για αυτό κρίνεται επισφαλής η χορήγησή τους στο σπίτι και χωρίς την κατάλληλη επιτήρηση από τον Αλλεργιολόγο.
Τέλος, η τροφική πρόκληση χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να καθοριστεί αν έχει επιτευχθεί ανοχή σε κάποια ποσότητα τροφής ή αν ακόμη έχει αποδράμει η τροφική αλλεργία και μπορεί το τρόφιμο να καταναλώνεται ελεύθερα από τους ασθενείς.
Η τροφική πρόκληση λοιπόν, αφού έχει προηγηθεί η λήψη του ιστορικού αναλυτικά και ο απαραίτητος αλλεργιολογικός έλεγχος έχει θέση σημαίνουσα στην ακριβή διάγνωση της τροφικής αλλεργίας και αναφέρεται ως το gold standard της διάγνωσης.
Από την Αλλεργιολόγο Παίδων & Ενηλίκων, Σοφία Β. Κωστούδη (www.kostoudi.gr)
