Ο ιός HPV που προσβάλλει τα γεννητικά όργανα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω άμεσης επαφής με το δέρμα κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Υπολογίζεται ότι οι περισσότεροι σεξουαλικά ενεργοί άνθρωποι θα έρθουν κάποια στιγμή στη ζωή τους σε επαφή με τον ιό, παρόλο που οι περισσότεροι από αυτούς δεν θα το αντιληφθούν, διότι δε συνοδεύεται συνήθως από συγκεκριμένα συμπτώματα. Είναι επομένως σημαντικό να γίνεται συστηματική χρήση του προφυλακτικού κατά τη διάρκεια όλων των τύπων σεξουαλικής επαφής, καθώς είναι σημαντική ασπίδα προστασίας απέναντι στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και φυσικά απέναντι στον HPV. Βέβαια, χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί παρά τη χρήση του προφυλακτικού, καθώς η μόλυνση μπορεί να βρίσκεται στην περιγεννητική περιοχή.
Υπάρχουν περίπου 40 τύποι του ιού που προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα ανδρών και γυναικών και ορισμένοι από αυτούς μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες και άλλους τύπους καρκίνου και στα δύο φύλα, όπως είναι ο καρκίνος του πρωκτού, του πέους, του κόλπου και του φάρυγγα. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι η αιτία να χάνεται κάθε δύο λεπτά κάπου στον κόσμο η ζωή μιας γυναίκας. Άλλοι, διαφορετικοί τύποι του ιού, μπορούν να προκαλέσουν οξυτενή κονδυλώματα στα εξωτερικά γεννητικά όργανα ανδρών και γυναικών, τα οποία δεν σχετίζονται άμεσα με καρκίνο.
Ποιες γυναίκες/κορίτσια πρέπει να εμβολιαστούν εναντίον του HPV
Ο εμβολιασμός έναντι του ιού HPV γίνεται είτε με το διδύναμο εμβόλιο Cervarix που προστατεύει από τους τύπους 16 και 18 (τύποι υψηλού κινδύνου), είτε με το τετραδύναμο εμβόλιο Gardasil που προστατεύει από τους τύπους 6, 11 (τύποι που σχετίζονται με τα οξυτενή κονδυλώματα), 16 και 18 (τύποι υψηλού κινδύνου που σχετιζονται με καρκίνο του τραχήλου). Η ιδανική ηλικία εμβολιασμού είναι σε κορίτσια ηλικίας 11-12 ετών. Συστήνεται επίσης σε κορίτσια και γυναίκες 13-26 ετών που δεν έχουν ακόμη εμβολιαστεί, ενώ το εμβόλιο μπορεί να γίνει και σε κορίτσια 9 ετών.
Οι σεξουαλικά ενεργές γυναίκες μπορούν να ωφεληθούν από το εμβόλιο εναντίον του HPV
Η έναρξη της σεξουαλικής ζωής συνοδεύεται από πιθανότητα έκθεσης στον ιό. Γι’ αυτόν τον λόγο προτιμάται η ανοσοποίηση να γίνεται πριν από αυτήν. Ωστόσο, ακόμη και εάν μία γυναίκα είναι ήδη ενεργή σεξουαλικά, μπορεί επίσης να εμβολιαστεί διότι είναι τόσοι οι τύποι του ιού, που ακόμη και εάν έχει ήδη έρθει σε επαφή με κάποιον από αυτούς, το εμβόλιο μπορεί να την προστατεύσει από τους υπόλοιπους. Για γυναίκες που έχουν ξεπεράσει την ηλικία των 26 ετών, δεν έχει βρεθεί να υπάρχει κάποιο σαφές πλεονέκτημα από τον εμβολιασμό, χωρίς όμως να αποκλείεται για το μέλλον. Οι γυναίκες αυτές για να επιτύχουν την πρόληψη εναντίον του καρκίνου του τραχήλου χρειάζεται να υποβάλλονται σε τακτικό γυναικολογικό έλεγχο και τεστ ΠΑΠ.
Χρειάζεται να συνεχίσω τον τακτικό έλεγχο με τεστ ΠΑΠ ακόμη και μετά τον εμβολιασμό
Δυστυχώς, κανένα από τα δύο εμβόλια που βρίσκονται αυτή την στιγμή στην κυκλοφορία δεν προστατεύει από όλους τους καρκινογόνους τύπους του ιού. Επομένως ο τακτικός έλεγχος με τεστ ΠΑΠ είναι απαραίτητοςακόμη και μετά τον εμβολιασμό. Τα εμβόλια ωστόσο προστατεύουν την γυναίκα από τους τύπους του ιού που προκαλούν το 70% των περιπτώσεων καρκίνου.
Πόσο διαρκεί η προστασία που προσφέρει το εμβόλιο
Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι δεν υπάρχει εξασθένιση της προστασίας με την πάροδο του χρόνου.
Μπορώ να προστατευθώ ακόμη και εάν κάνω λιγότερες από τις προτεινόμενες δόσεις
Το σωστό δοσολογικό σχήμα του εμβολίου που προσφέρει τη μέγιστη δυνατή προστασία είναι 3 δόσεις, με τη δεύτερη να γίνεται 2 μήνες μετά την πρώτη και την τρίτη 6 μήνες μετά την πρώτη.
Δεν είναι ακόμη γνωστό πόση προστασία προσφέρουν 1 ή 2 δόσεις του εμβολίου. Είναι επομένως απαραίτητος ο πλήρης εμβολιασμός.
Πόσο ασφαλή είναι τα εμβόλια εναντίον του HPV
Και τα δύο εμβόλια που κυκλοφορούν έχουν πάρει την σχετική έγκριση από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων. Επιπλέον, έχουν δοκιμαστεί σε χιλιάδες γυναίκες ανά τον κόσμο χωρίς να υπάρξει κάποια σοβαρή επιπλοκή. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν ήταν ήπιες, και σε αυτές συμπεριλαμβάνονται ο πόνος στο σημείο της ένεσης, ο πυρετός-όπως όμως σε όλα τα εμβόλια, αίσθημα ζάλης και ναυτία.
Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν τον εμβολιασμό
Τα εμβόλια έναντι του HPV που κυκλοφορούν στην Ελλάδα έχουν ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και καλύπτονται εξ’ ολοκλήρου από τα ασφαλιστικά ταμεία, με μηδενική συμμετοχή.
Aπό τον Μαιευτήρα- Γυναικολόγο Στέφανο Χανδακά.
