Ο καρκίνος θυρεοειδούς αποτελεί τη συχνότερη ενδοκρινική κακοήθεια. Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση μπορεί να εξασφαλίσει αποτελεσματική θεραπεία και πλήρη ίαση. Στην επιτυχή αντιμετώπιση σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι Μοριακές Τεχνικές.
Στόχος, η εφαρμογή της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης στον εκάστοτε ασθενή, αποφεύγοντας τυχόν ανεπιτυχείς και ενίοτε δαπανηρές παρεμβάσεις, οι οποίες μπορεί να κοστίσουν σε χρόνο και ποιότητα ζωής. Για τη θεραπευτική αυτή προσέγγιση μας μιλάει ο Ενδοκρινολόγος Γεώργιος Σημαιάκης.
– Τι εννοούμε όταν λέμε «εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση»;
Είναι η λεγόμενη Ιατρική Ακριβείας (Precision Medicine), δηλαδή η εφαρμογή της βέλτιστης θεραπευτικής αγωγής σε έναν ασθενή βάσει του γενετικού προφίλ. Μιλώντας για τον καρκίνο, αυτό αφορά στη γενετική ταυτότητα του όγκου.
– Τι ακριβώς είναι η γενετική ταυτότητα του όγκου;
Ο καρκινικός ιστός, όπως κάθε ιστός του σώματος, φέρει καταγεγραμμένες πληροφορίες στο γενετικό του υλικό. Κάτι σαν το ονοματεπώνυμό μας, όπου αν βάλουμε τα γράμματα στη σειρά δίνουν μία πληροφορία. Έτσι και τα «γράμματα» του γενετικού υλικού, οι βάσεις DNA, μπαίνοντας στη σειρά δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τη βιoλογική συμπεριφορά ενός όγκου.
– Είναι ο καρκίνος θυρεοειδούς ένας «επιθετικός» καρκίνος και πόσο απαραίτητη είναι η γνώση της γενετικής ταυτότητας για την πορεία της νόσου και την επιβίωση;
Η πλειοψηφία των θυρεοειδικών καρκινωμάτων χαρακτηρίζεται από πολύ καλή πρόγνωση. Δύο είναι οι βασικοί τύποι: Το Θηλώδες και το Μυελοειδές, που είναι και πιο σπάνιο (~5%).
Το Μυελοειδές και σπανιότερα το Θηλώδες μπορεί να δώσουν μεταστάσεις σε άλλα όργανα (πνεύμονες, ήπαρ, οστά). Σε αυτές τις σπάνιες αλλά σοβαρές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η χορήγηση φαρμακευτικών παραγόντων, που δρουν στο επίπεδο του καρκινικού κυττάρου, αναστέλλοντας τον πολλαπλασιασμό του και αναχαιτίζοντας την πρόοδο της νόσου. Τα συγκεκριμένα φάρμακα δρουν στοχευμένα βάσει του μοριακού προφίλ του όγκου.
Δηλαδή το φάρμακο Χ «δουλεύει» καλύτερα στον όγκο με ταυτότητα Χ ενώ το φάρμακο Ζ στον όγκο με ταυτότητα Ζ. Χορηγώντας επομένως το κατάλληλο φάρμακο, αφενός αυξάνουμε τις πιθανότητες επιτυχούς αναχαίτισης αφετέρου ελαχιστοποιούμε τις όποιες ανεπιθύμητες ενέργειες.
– Σε ηπιότερες περιπτώσεις έχει θέση η γενετική ανάλυση;
Καθώς αποτελεί μία μοριακή τεχνική υψηλού σχετικά κόστους, η εφαρμογή της στην κλινική πράξη έχει θέση εκεί όπου υπάρχει επιθετικότερη νόσος. Σε ηπιότερες περιπτώσεις, μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για την παρακολούθηση του ασθενούς καθώς μπορεί εκ προοιμίου, είτε να μας δώσει πληροφορίες για δυνητικά επιθετικότερη μελλοντικά πορεία είτε να μας απαλλάξει από συχνούς επανελέγχους.
– Πώς και πού γίνεται η γενετική ανάλυση ενός όγκου;
Πραγματοποιείται σε εξειδικευμένα εργαστήρια, δημόσια και ιδιωτικά και γίνεται στον καρκινικό ιστό, ο οποίος έχει φυλαχθεί στο Ίδρυμα όπου χειρουργήθηκε ο ασθενής. Ο ιστός αυτός, μονιμοποιημένος σε παραφίνη, έχει τη μορφή μικρού κύβου και δεν απαιτεί συγκεκριμένες συνθήκες αποθήκευσης ή μεταφοράς. Σε ορισμένα κέντρα καταψύχεται ιστός στους -80o C, καθώς έτσι διατηρείται ακέραιο το γενετικό υλικό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και σε καλύτερη ποιότητα. Τα τελευταία χρόνια σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί στον τομέα της υγρής βιοψίας, όπου με μία απλή αιμοληψία, μπορεί να ανιχνευθεί στο περιφερικό αίμα του ασθενούς το καρκινικό DNA και να δώσει άμεσες πληροφορίες για την εξέλιξη της νόσου αλλά και την ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή.
