Μεγάλη είναι η παραπληροφόρηση που επικρατεί σχετικά με την εκκολπωμάτωση και με την εκκολπωματίτιδα, δύο παθήσεις που συνδέονται στενά μεταξύ τους. Οι ασθενείς συχνά συγχέουν τις δύο αυτές συναφείς νόσους και πιστεύουν σε μύθους σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες που δήθεν επιδεινώνουν την κατάστασή τους, ή σχετικά με την αντιμετώπιση και την εξέλιξή τους.
«Είναι καιρός να διαλύσουμε αυτούς τους μύθους, ώστε οι ασθενείς με εκκολπωματική νόσο να πάψουν να φοβούνται και να ανησυχούν για αναληθείς διαδόσεις», σημειώνει ο γενικός χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος – Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών – Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr).
Μύθος 1: H εκκολπωμάτωση απαιτεί πάντα θεραπεία
Αλήθεια: Επικρατεί σύγχυση σχετικά με την εκκολπωμάτωση και την εκκολπωματίτιδα με τους ασθενείς συχνά να μην μπορούν να διαχωρίσουν αυτές τις δύο παθήσεις.
«Κατ’ αρχάς, η εκκολπωμάτωση δεν χρειάζεται καμία θεραπεία, ενώ η εκκολπωματίτιδα είναι μια πιο σοβαρή νόσος που μπορεί να απαιτήσει χειρουργική επέμβαση. Η εκκολπωμάτωση είναι αρκετά συχνή πάθηση, η οποία αφορά μικρές προβολές του τοιχώματος του παχέος εντέρου, που μοιάζουν με θυλάκους, δηλαδή σαν σακουλάκια. Δημιουργούνται σε αδύναμα σημεία του παχέος εντέρου, τα οποία δεν αντέχουν στις εσωτερικές πιέσεις που αναπτύσσονται μέσα στον αυλό του εντέρου κατά το πέρασμα των κοπράνων και κατά τις συσπάσεις του εντέρου.
Τα περισσότερα εκκολπώματα παρουσιάζονται μέσα στο σιγμοειδές κόλον, εξαιτίας των ισχυρότερων πιέσεων που αναπτύσσονται μέσα σ’ αυτό. Η δημιουργία τους προκαλεί αλλαγές και στη σύσταση του σιγμοειδούς, το οποίο γίνεται σκληρό, δύσκαμπτο και, πολλές φορές, στενό», εξηγεί ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.
Επειδή χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα για να δημιουργηθούν τα εκκολπώματα, η εκκολπωμάτωση είναι κατάσταση κοινή στις μεγάλες ηλικίες. Μάλιστα το 60% από αυτούς που έχουν περάσει τα 60 τους χρόνια έχουν εκκολπώματα στο παχύ έντερο, και το 80% όσων έχουν περάσει τα 80.
Η διάγνωση γίνεται τυχαία τις περισσότερες φορές, κατά τη διάρκεια κολονοσκόπησης για τον προληπτικό έλεγχο του παχέος εντέρου. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι έχουν εκκολπώματα, μερικοί ωστόσο μπορεί να νοιώθουν ήπιες κράμπες, φουσκώματα και επίμονη δυσκοιλιότητα.
«Όταν όμως τα κόπρανα παγιδευτούν μέσα στα εκκολπώματα ή μικρόβια από το έντερο αναπτυχθούν μέσα σε αυτά, η κατάσταση δυσχεραίνει, καθώς δημιουργείται φλεγμονή των εκκολπωμάτων, που λέγεται εκκολπωματίτιδα. Στατιστικά το 20% των ασθενών με εκκολπωμάτωση θα βιώσουν τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους κρίση εκκολπωματίτιδας. Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται πόνος και ευαισθησία στην αριστερή πλευρά της κάτω κοιλιάς, ρίγος και πυρετός, έμετοι και έντονη δυσκοιλιότητα.
Βαριές και επίμονες μορφές εκκολπωματίτιδας ενδεχομένως να προκαλέσουν ρήξη των εκκολπωμάτων και διάτρηση του εντέρου, με κίνδυνο την ανάπτυξη αποστήματος γύρω από το έντερο, ή και τη διέλευση των κοπράνων μέσα στην κοιλότητα της κοιλίας και βαριά περιτονίτιδα, η οποία είναι δυνητικά θανατηφόρα. Παρότι η εξέλιξη αυτή είναι ασυνήθιστη, απαιτεί άμεση αντιμετώπιση, οπότε κρίνεται επείγουσα η μεταφορά του ασθενούς στο χειρουργείο.
Συρίγγια ή απόφραξη και στένωση του εντέρου αποτελούν μερικές ακόμα επιπλοκές των επανειλημμένων κρίσεων εκκολπωματίτιδας», συμπληρώνει ο Δρ. Ξιάρχος.
Μύθος 2: Αν έχετε εκκολπωμάτωση θα πρέπει να αποφεύγετε την κατανάλωση ξηρών καρπών και σπόρων
Αλήθεια: Πρόκειται για τον πιο διαδεδομένο μύθο, ο οποίος έρχεται σε αντίθεση με τις πραγματικές ιατρικές συμβουλές για την πρόληψη της πάθησης. Η υγιεινή και πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή, στην οποία περιλαμβάνονται τόσο οι σπόροι όσο και οι ξηροί καρποί, αποτελεί τον ενδεδειγμένο τρόπο πρόληψης της εκκολπωματίτιδας.
Η συχνή πεποίθηση των ασθενών ότι οι σπόροι και οι ξηροί καρποί μπαίνουν στα εκκολπώματα του παχέος εντέρου, προκαλώντας έτσι φλεγμονή ή ρήξη, είναι διαδόσεις που δεν έχουν την παραμικρή ιατρική βάση, καθώς καμία μελέτη δεν έχει καταλήξει σ’ αυτό το συμπέρασμα και κανένας χειρουργός δεν το έχει δει.
Μύθος 3: H εκκολπωματίτιδα δεν μπορεί να προβλεφθεί
Αλήθεια: Ερευνητές έχουν αξιολογήσει εάν τα επίπεδα της βιταμίνης D θα μπορούσαν να είναι πιθανός προάγγελος της εκκολπωματίτιδας σε ασθενείς με εκκολπωμάτωση. Όπως διαπίστωσαν, τα επίπεδα της βιταμίνης D ήταν φυσιολογικά σε ασθενείς με μη επιπλεγμένη εκκολπωμάτωση, ενώ οι ασθενείς με χαμηλά επίπεδα υδροξυβιταμίνης D στον ορό είχαν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να βιώσουν εκκολπωματίτιδα ή επιπλοκές της.
Δεν είναι αλήθεια λοιπόν ότι τίποτα δεν μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη ή την επανάληψη της εκκολπωματίτιδας. Ο έλεγχος των επιπέδων της βιταμίνης D των ασθενών που είχαν εκκολπωμάτωση ή εκκολπωματίτιδα και η σύσταση για λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D όταν απαιτείται, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν άλλες αντενδείξεις, θα πρέπει να ερευνάται ως πιθανός τρόπος πρόληψης.
Μύθος 4: Η διάτρηση και η περιτονίτιδα είναι πιθανότερη σε επόμενη κρίση εκκολπωματίτιδας
Αλήθεια: Η εκκολπωματίτιδα προκύπτει μόνο στο 10-25% των ατόμων με εκκολπωμάτωση. Επίσης, η μεγάλη πλειοψηφία, ή το 75%, από αυτές τις περιπτώσεις είναι λιγότερο σοβαρά περιστατικά, που απαιτούν απλή θεραπεία σε εξωτερικά ιατρεία, και ίσως φαρμακευτική αγωγή.
Η έρευνα δείχνει ότι για τους ασθενείς που έχουν ήδη βιώσει μια κρίση εκκολπωματίτιδας η επόμενη κρίση θα είναι παρόμοια με την προηγούμενη. Το σώμα αφού μπόρεσε να χειριστεί την εκκολπωματίτιδα την πρώτη φορά, το πιθανότερο είναι να αντιδράσει εξίσου καλά και την επόμενη.
«Οι αιτίες που οδηγούν σε εκκολπωματίτιδα είναι άγνωστες. Η ιατρική κοινότητα πιστεύει ότι οφείλεται στην υψηλή πίεση που δέχεται το παχύ έντερο, εξαιτίας της δυσκοιλιότητας και γι’ αυτό οι ιατροί συστήνουν την υιοθέτηση μιας υγιεινής, πλούσιας σε φυτικές ίνες, διατροφής για την αποφυγή της», καταλήγει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.
