Καθώς ο αριθμός των κυήσεων που προκύπτουν από εξωσωματική γονιμοποίηση αυξάνεται σημαντικά, ειδικά τα τελευταία χρόνια, υπάρχει έντονος προβληματισμός για τις πιθανές επιπλοκές μιας τέτοιας εγκυμοσύνης και τους κινδύνους που έχει τόσο για την έγκυο όσο και για το έμβρυο.
Οι βασικοί παράγοντες που καταρχήν αυξάνουν την επικινδυνότητα μιας κύησης είναι:
- Προϋπάρχοντα νοσήματα της γυναίκας (πχ. πίεση, διαβήτης, κάποιο αυτοάνοσο νόσημα)
- Αυξημένη ηλικία της γυναίκας (άνω των 40 ετών)
- Αυξημένο σωματικό βάρος
- Κάπνισμα
- Χρήση ουσιών και αλκοόλ
- Προηγούμενο ιστορικό εγκυμοσύνης με επιπλοκές
Όλοι αυτοί οι παράγοντες δεν σχετίζονται, από μόνοι τους με την εξωσωματική γονιμοποίηση. Μπορούν να αφορούν οποιαδήποτε γυναίκα, είτε κυοφορεί από φυσική σύλληψη είτε από υποβοηθούμενη πρακτική.
Ωστόσο, δεδομένου ότι συχνά οι γυναίκες που υποβάλλονται στη διαδικασία της εξωσωματικής έχουν αυξημένη ηλικία, συχνά άνω των 40 ή 42 ετών, είναι λογικό να διατρέχουν σημαντικότερο κίνδυνο για επιπλοκές εξαιτίας του ηλικιακού παράγοντα. Έπειτα, η παρουσία άλλων νοσημάτων, όπως προαναφέρθηκαν, εμφανίζεται επίσης συχνότερα σε μεγαλύτερες ηλικίες από ότι σε νεαρές γυναίκες προσδίδοντας επιπλέον παράγοντες για υψηλού κινδύνου εγκυμοσύνη.
Υπάρχουν παράγοντες που σχετίζονται αμιγώς και μόνο με τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Σε αυτό το σημείο μπορούμε να αναφέρουμε κυρίως δύο παράγοντες:
- Η πολύδυμη εγκυμοσύνη (δηλαδή δίδυμη ή και τριπλή κύηση) που προκύπτει από την εξωσωματική γονιμοποίηση. Γνωρίζουμε ότι γενικά οι πολύδυμες κυήσεις θεωρούνται εξαρχής υψηλού ρίσκου, καθώς συνδέονται με υπολειπόμενη ανάπτυξη των εμβρύων, πρόωρο τοκετό και άλλες επιπλοκές. Αυτός είναι και ο λόγος που γίνεται προσπάθεια από τους εξειδικευμένους γιατρούς γονιμότητας να αποφεύγονται αυτές οι κυήσεις ειδικά σε γυναίκες που είναι επιβαρυμένες με άλλα προβλήματα υγείας (παχυσαρκία, υπέρταση, διαβήτης κλπ).
- Η εξωσωματική γονιμοποίηση που γίνεται με δωρεά ωαρίου από άλλη γυναίκα. Γνωρίζουμε ότι συχνότερα σε αυτές τις περιπτώσεις εμφανίζονται επιπλοκές που σχετίζονται με υπέρταση της εγκύου και υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου, καθώς και άλλες σοβαρότερες επιπλοκές. Αυτός είναι, εξάλλου και ένας από τους λόγους για τους οποίους σήμερα οι γυναίκες ενθαρρύνονται να καταψύξουν δικά τους ωάρια σε νεαρή ηλικία, προκειμένου να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν στο μέλλον αντί για δανεικά.
Τελικά, μια γυναίκα 35 χρονών, παχύσαρκη, καπνίστρια και με διαβήτη η οποία πετυχαίνει φυσική σύλληψη έχει μικρότερο κίνδυνο για επιπλοκές σε σχέση με μία γυναίκα 42 ετών, φυσιολογικού βάρους, σε καλή φυσική κατάσταση, που δεν καπνίζει και δεν παίρνει φάρμακα, αλλά υποβλήθηκε σε εξωσωματική γονιμοποίηση, ίσως και με δωρεά ωαρίου;
Η απάντηση είναι μάλλον όχι, καθώς τα συνοδά προβλήματα της πρώτης γυναίκας είναι πολύ επιβαρυντικά για την ίδια και το έμβρυο παρά το νεαρό της ηλικίας της και μπορεί τελικά η δική της εγκυμοσύνη να χρειάζεται περισσότερη φροντίδα και στενή παρακολούθηση σε σχέση με τη δεύτερη γυναίκα.
Πόσο ασφαλής είναι τελικά μια γυναίκα και το μωρό της όταν έχει γίνει εξωσωματική γονιμοποίηση;
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι κάθε περίπτωση πρέπει να αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα και συχνά απαιτεί τη συνεργασία γιατρών διαφορετικών ειδικοτήτων, καθώς υπάρχουν στη διάθεση μας σημαντικά εργαλεία πρόληψης και αποφυγής συγκεκριμένων επιπλοκών με την κατάλληλη παρακολούθηση.
Τα στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω επισημαίνουν και στέλνουν κυρίως ένα μήνυμα στις γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν. Όσο καλύτερη φροντίδα παρέχεται στο σώμα της γυναίκας (αποφυγή καπνίσματος και ουσιών, καλή φυσική κατάσταση και συνεπώς ρύθμιση του σωματικού βάρους και έλεγχος του σακχάρου και της πίεσης), τόσο λιγότερη επιβάρυνση προκύπτει στον οργανισμό της και συνεπώς τόσο πιο εύκολη και χωρίς σημαντικές επιπλοκές θα είναι η εγκυμοσύνη, ακόμη κι όταν προκύπτει από εξωσωματική γονιμοποίηση.
Από την Μαιευτήρα – Χειρουργό Γυναικολόγο, Δήμητρα Φέξη (www.dimitrafexi.gr)
