Η εξέλιξη της ενδοσκόπησης τα τελευταία χρόνια έχει διευρύνει τις εφαρμογές της, τόσο στο κομμάτι της διάγνωσης, όσο και στο επεμβατικό κομμάτι των ασθενών με κακοήθειες του συστήματος του παγκρέατος και των χοληφόρων. Οι εφαρμογές της ενδοσκόπησης ξεκινούν από την πρόληψη και επεκτείνονται μέχρι τη διαχείριση επιπλοκών των νοσημάτων του παγκρέατος και των χοληφόρων, που μέχρι πριν λίγα χρόνια διαχειρίζονταν μόνο χειρουργικά. Οι παρεμβάσεις μας είναι δυνατές μέσω του ενδοσκοπικού υπερήχου, της ενδοσκοπικής ανάδρομης χολαγγειο-παγκρεατογραφίας και της κλασικής ενδοσκόπησης.
Ο Γαστρεντερολόγος Γεώργιος Χατζηνάκος μας παρουσιάζει τον ρόλο των εφαρμογών της ενδοσκόπησης.
Καρκίνος του παγκρέατος και πρώιμη διάγνωση
Ο καρκίνος του παγκρέατος παρουσιάζει σημαντική αύξηση του επιπολασμού του στον γενικό πληθυσμό και σύμφωνα με προοπτικές μελέτες θα αποτελεί στο μέλλον το κυριότερο αίτιο θανάτου σχετιζόμενο με καρκίνο. Επίσης, η επιβίωση των ασθενών με προχωρημένο παγκρεατικό καρκίνο είναι πολύ φτωχή και παρά την εξέλιξη των χημειοθεραπευτικών εφαρμογών δεν έχουμε καταφέρει τα τελευταία τριάντα χρόνια να αυξήσουμε το προσδόκιμο της επιβίωσης των ασθενών με ανεγχείρητο παγκρεατικό καρκίνο. Η μοναδική ευκαιρία των ασθενών με παγκρεατικό καρκίνο για μια μόνιμη θεραπεία είναι η πρώιμη διάγνωση.
Ενδοσκοπικός υπέρηχος και καρκίνος του παγκρέατος
Με τον ενδοσκοπικό υπέρηχο έχουμε τη δυνατότητα να απεικονίσουμε το πάγκρεας με μεγαλύτερη δυνατή ευκρίνεια και λεπτομέρεια σε σχέση με άλλες απεικονιστικές μεθόδους και να αναγνωρίσουμε βλάβες μικρότερες του ενός εκατοστού. Το μέγεθος του παγκρεατικού καρκίνου έχει άμεση συσχέτιση με την πρόγνωση και επιβίωση του ασθενούς. Όσο μικρότερο το μέγεθος τόσο καλύτερες οι πιθανότητες για μακροβιότερη επιβίωση. Μέσω του ενδοσκοπικού υπερήχου έχουμε επίσης τη δυνατότητα να λάβουμε βιοψία από τη βλάβη, να αυξήσουμε την ταχύτητα διάγνωσης και να μειώσουμε τους χρόνους μέχρι ο ασθενής να μπορεί να οδηγηθεί στο χειρουργείο.
Πλέον με την εξέλιξη των διάφορων απεικονιστικών μεθόδων και ιδιαίτερα του ενδοσκοπικού υπερήχου, έχουμε τη δυνατότητα να εφαρμόσουμε πρόληψη στην ανάπτυξη του παγκρεατικού καρκίνου.
Ενδοσκοπικός υπέρηχος και πρόληψη
Η πρόληψη, δυστυχώς, δεν έχει νόημα να εφαρμοστεί στον γενικό πληθυσμό, παρά μόνο σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες που έχουν αυξημένη προδιάθεση για παγκρεατικό καρκίνο, όπως είναι τα άτομα με πρωτοεμφανιζόμενο σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ και ειδικά φαινοτυπικά χαρακτηριστικά, όπως επίσης οι ομάδες με διάφορα κληρονομούμενα γενετικά σύνδρομα (π.χ. σύνδρομο Peutz Jeghers) και οι οικογένειες με κληρονομούμενο παγκρεατικό καρκίνο.
Ενδοσκοπικός υπέρηχος και σύστημα χοληφόρων
Σε ό,τι αφορά τις κακοήθειες του συστήματος των χοληφόρων, μεγάλο πρόβλημα αποτελούσε μέχρι τώρα η ιστολογική διάγνωση των νοσημάτων αυτών. Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στη διάγνωση των ασθενών αυτών. Πέρα από τον ενδοσκοπικό υπέρηχο όμως, υπάρχει πλέον η δυνατότητα εξέτασης του συστήματος των χοληφόρων υπό άμεση όραση, μέσω της χολαγγειοσκόπησης με χολαγγειοσκόπια μιας χρήσης. Υπό άμεση όραση μπορούμε να εντοπίσουμε το πρόβλημα και να λάβουμε κατευθυνόμενες βιοψίες, ενώ ταυτόχρονα μπορούμε να δώσουμε λύση και στην απόφραξη του συστήματος των χοληφόρων με την τοποθέτηση ενδοπροθέσεων (stents).
Στα προχωρημένα στάδια παγκρεατικού καρκίνου και χοληφόρων
Στο κομμάτι της διαχείρισης του προχωρημένου παγκρεατικού καρκίνου και των καρκίνων του συστήματος των χοληφόρων, οι επεμβατικές εφαρμογές του ενδοσκοπικού υπερήχου δίνουν τη δυνατότητα στους ασθενείς να αποφύγουν χειρουργικές επεμβάσεις, οι οποίες θα τους καθυστερήσουν από τη λήψη χημειοθεραπειών που είναι απαραίτητες για μια παρατεταμένη επιβίωση.
Μέσω του ενδοσκοπικού υπερήχου έχουμε τη δυνατότητα πλέον να δημιουργήσουμε αναστόμωσεις μεταξύ του πεπτικού σωλήνα και του συστήματος των χοληφόρων, όπως επίσης και μεταξύ δύο τμημάτων του πεπτικού σωλήνα υποκαθιστώντας ουσιαστικά την ανάγκη για διενέργεια χολοπεπτικών και γαστρο-εντερικών χειρουργικών αναστομώσεων.
Από τον Γαστρεντερολόγο Γεώργιο Χατζηνάκο (www.endolab.gr)
