«Και οπωσδήποτε να κάνουμε εξέταση για χοληστερίνη, γιατρέ μου». Νομίζω ότι όλοι οι επαγγελματίες υγείας πρώτης γραμμής έχουν ακούσει αυτήν τη φράση. Αλλά ελάχιστοι από αυτούς που τη λένε, πραγματικά ξέρουν γιατί ζητούν «εξέταση για χοληστερίνη». Αναμφισβήτητα, είναι μια πολύ σημαντική εξέταση που γίνεται στο πλαίσιο του πρωτογενούς ελέγχου πρόληψης (γνωστού και ως check-up). Όμως, τι είναι τα λιπίδια, η χοληστερίνη (ολική και τα κλάσματά της), ποια τα αίτια που την προκαλούν και ποιες είναι οι επιπτώσεις της στην καρδιαγγειακή μας υγεία;
Ο Παθολόγος Πέτρος Κανελλόπουλος απαντά διεξοδικά, στις ερωτήσεις μας
Τι είναι η δυσλιπιδαιμία;
Οι πρωτεΐνες (τα λευκώματα), οι υδατάνθρακες και τα λιπίδια είναι τα βασικά συστατικά του ανθρώπινου οργανισμού. Τα λιπίδια χρησιμεύουν κυρίως, ως αποθήκη ενέργειας, αλλά έχουν σημαντικό ρόλο ως συστατικό της μεμβράνης του κάθε κυττάρου. Επίσης, αρκετές ορμόνες είναι λιπίδια. Ο όρος “δυσλιπιδαιμία” αποδίδει τις διαταραχές της συγκέντρωσης των λιπιδίων στο αίμα μας.
Τι είναι η χοληστερόλη;
Το πιο γνωστό λιπίδιο είναι η χοληστερόλη, η οποία βρίσκεται σε διάφορα σωματίδια, συνδυαζόμενη σε χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (LDL) και σε υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (HDL). H LDL προάγει τη μεταφορά της χοληστερόλης στο τοίχωμα των αρτηριών, ενώ η HDL τη μεταφορά της από το τοίχωμα των αρτηριών προς άλλους ιστούς (κυρίως προς το ήπαρ, δηλαδή το συκώτι). Στο τοίχωμα των αρτηριών η χοληστερόλη οξειδώνεται, προάγει μια φλεγμονώδη αντίδραση, τα μακροφάγα που προσελκύονται, “απορροφούν” τη χοληστερόλη, γίνονται αφρώδη κύτταρα και επιταχύνουν τη φλεγμονή και την εναπόθεση και άλλων ουσιών, προκαλώντας τελικά την αθηρωματική πλάκα.
Τι είναι η αθηρωματική πλάκα;
Η αθηρωματική πλάκα είναι αυτή που μειώνει τον αυλό της αρτηρίας και άρα, τη ροή του αίματος προς τους ιστούς. Οι πιο σημαντικές αρτηρίες που μπορεί να υποστούν αυτή τη διαδικασία είναι οι στεφανιαίες που αιματώνουν το μυοκάρδιο (την καρδιά), οι έσω καρωτίδες και οι κλάδοι τους που αιματώνουν τον εγκέφαλο. Η αθηρωμάτωση άρα είναι η διαδικασία που μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα που δημιουργούνται από τη μειωμένη αιμάτωση οργάνων, με κίνδυνο εμφάνισης στηθάγχης, εμφράγματος του μυοκαρδίου ή ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Αυτές είναι και οι καρδιαγγειακές παθήσεις που προκαλούν την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως! Γι’ αυτό η LDL είναι γνωστή ως “κακή” χοληστερόλη. Η HDL που απομακρύνει τη χοληστερόλη από τις αρτηρίες είναι γνωστή ως “καλή” χοληστερόλη.
Είναι πάθηση ή γενετική προδιάθεση;
Καταλαβαίνουμε πως ναι μεν, η (LDL) χοληστερίνη δεν είναι πάθηση (ασθένεια), είναι όμως ένας σημαντικός προδιαθεσικός παράγων για ανάπτυξη της συχνότερης αιτίας θανάτου παγκοσμίως. Οι 4 άλλοι σημαντικοί προδιαθεσικοί παράγοντες για ανάπτυξη αθηρωματικής νόσου είναι η κληρονομική προδιάθεση, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και το κάπνισμα.
Πώς θα μειώσουμε τους κινδύνους;
Για να μειώσουμε όσο μπορούμε περισσότερο την πιθανότητα να πάθουμε ένα έμφραγμα ή ένα ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι απαραίτητο να ελέγξουμε τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης στο αίμα μας. Σε ποια επίπεδα; Αυτό θα πρέπει να το συζητήσουμε με τον Παθολόγο ή τον Καρδιολόγο μας, καθότι οι κατευθυντήριες οδηγίες είναι αρκετά σύνθετες για να αναλυθούν εδώ. Μπορούμε, όμως, να ξεκινήσουμε προσέχοντας τους παράγοντες κινδύνου. Ειδικά για την LDL χοληστερόλη, τρώγοντας πιο υγιεινά (κυρίως όχι τηγανητά) και ασκούμενοι (μισή ώρα περπατήματος, καθημερινά), ώστε να κρατήσουμε ένα σωστό σωματότυπο και να έχουμε τη δυνατότητα να απολαύσουμε τη ζωή μας!
Από τον Παθολόγο Πέτρο Κανελλόπουλο (www.kanellopoulos-pathologos.gr)
