Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι επιπλοκή του διαβήτη που προκαλείται από αλλοιώσεις στα αγγεία του αμφιβληστροειδούς. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αφορά όλους του διαβητικούς ασθενείς είτε είναι ινσουλίνο-εξαρτώμενοι (Τύπος 1) νεαροί σε ηλικία είτε είναι μη ινσουλίνο-εξαρτώμενοι (Τύπος 2) που εμφανίζουν την πάθηση σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Όσο μεγαλύτερο είναι το διάστημα που πάσχει από διαβήτη ο ασθενής, τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος ανάπτυξης διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Η κακή ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, η αρτηριακή υπέρταση και η υπερλιπιδαιμία επιταχύνουν την εμφάνιση διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και την επιδεινώνουν.
Στάδια διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Στα αρχικά στάδια της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας (μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια) εμφανίζονται αλλοιώσεις στα μικρά αγγεία (τριχοειδή αγγεία) του αμφιβληστροειδούς με αποτέλεσμα τα τοιχώματα των αγγείων αυτών να γίνονται διαπερατά, προκαλώντας διαρροή μικροσκοπικών ποσοτήτων αίματος, λιπιδίων και υγρού, τα οποία σε φυσιολογικές συνθήκες παραμένουν στο εσωτερικό των αγγείων του αμφιβληστροειδούς. Οι μεταβολές που δημιουργούνται στα τοιχώματα των τριχοειδών αγγείων στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια προκαλεί την εμφάνιση μικροανευρυσμάτων ή, και την απόφραξη αυτών των αγγείων με συνέπεια οι περιοχές του αμφιβληστροειδούς που τρέφονται από αυτά τα αγγεία να μην αιματώνονται (ισχαιμία).
Στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αυτή η διαρροή ερυθρών αιμοσφαιρίων προκαλεί τις μικροαιμορραγίες. Τα λιπίδια που διαρρέουν οδηγούν στον σχηματισμό ιζημάτων που λέγονται εξιδρώματα και το υγρό που διαρρέει δημιουργεί οίδημα στον αμφιβληστροειδή. Σε κάποιες περιπτώσεις, το υγρό που διαρρέει συσσωρεύεται στην ωχρά κηλίδα, στο κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς, που μας επιτρέπει να διακρίνουμε λεπτομέρειες όπως τα γράμματα ή οι αριθμοί, δημιουργώντας το οίδημα της ωχράς κηλίδας. Το οίδημα της ωχράς κηλίδας που μπορεί να συνυπάρχει με τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια προκαλεί μείωση της όρασης και παραμόρφωση των αντικειμένων.
Σε ποιο προχωρημένα στάδια της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας (παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια) η απόφραξη των αγγείων και επομένως η ισχαιμία του αμφιβληστροειδούς είναι εκτεταμένη με αποτέλεσμα νέα αγγεία να αρχίζουν να αναπτύσσονται πάνω στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς σε μια προσπάθεια να αποκατασταθεί η αιμάτωση του αμφιβληστροειδούς. Τα νεοαγγεία αυτά, όμως, δεν είναι φυσιολογικά και μπορεί να αιμορραγήσουν και το αίμα μπορεί να διασκορπιστεί στο υαλοειδές σώμα του ματιού – τη διαυγή, σαν ζελατίνη ουσία, που γεμίζει το εσωτερικό του ματιού (υαλοειδική αιμορραγία). Η υαλοειδική αιμορραγία μπορεί να προκαλέσει, εφόσον είναι διάχυτη, απότομη και σοβαρή μείωση της όρασης. Άλλες σοβαρές για την όραση επιπλοκές που συνδέονται με την παραγωγή των νεοαγγείων στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και το νεοαγγειακό γλαύκωμα.
Πρόληψη διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια παραμένει ασυμπτωματική, για τους περισσότερους ασθενείς, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μόνο σε περίπτωση οιδήματος της ωχράς κηλίδας, ή αιμορραγίας του υαλώδους, ο ασθενής παρατηρεί μείωση της όρασης δηλαδή όταν η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια έχει ήδη προχωρήσει . Η έγκαιρη διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και η αντιμετώπισή της είναι επομένως καθοριστικής σημασίας για τον ασθενή προτού εμφανιστούν σοβαρές για την όραση επιπλοκές.
Ο διαβητικός ασθενής ανεξάρτητα από την εμφάνιση ή όχι συμπτωμάτων από τους οφθαλμούς, θα πρέπει να επισκέπτεται τον οφθαλμίατρο ετησίως. Συχνότερες οφθαλμολογικές εξετάσεις μπορεί να χρειαστούν από τη στιγμή που θα διαγνωσθεί διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ή οίδημα ωχράς κηλίδας.
Ο ασθενής με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια θα πρέπει να γνωρίζει ότι το πιο σημαντικό που μπορεί να κάνει για την ασθένεια του είναι να ρυθμίζει σωστά το σάκχαρό του. Το απορρυθμισμένο σάκχαρο προωθεί με γρηγορότερους ρυθμούς την εμφάνιση και εξέλιξη της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθεια. Εξίσου σημαντική είναι η ρύθμιση τυχόν συνυπάρχουσας αρτηριακής υπέρτασης και υπερλιπιδεμίας (χοληστερίνη και τριγλικερίδια)
για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και του οιδήματος της ωχράς κηλίδας.
Θεραπεία διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Η θεραπεία του οιδήματος της ωχράς κηλίδας επιτυγχάνεται με τη χορήγηση ενδουαλοειδικών φαρμάκων αντι-VEGF (Lucentis, Eylea) με σκοπό να μειωθεί η διαρροή από τα τριχοειδή αγγεία της ωχράς κηλίδας και να απορροφηθεί το οίδημα. Αυτή η θεραπεία γίνεται σε συνδυασμό με laser που εφαρμόζεται στην περιοχή του οιδήματος της ωχράς κηλίδας.
Η θεραπεία με laser (παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία) είναι απαραίτητη στο στάδιο της παραγωγικής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας όταν έχουν δημιουργηθεί νεοαγγεία στον αμφιβληστροειδή ή όταν υπάρχει υψηλός κίνδυνος ανάπτυξης τέτοιων παθολογικών αγγείων. Σε αυτές τις περιπτώσεις διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας το laser εφαρμόζεται σε όλη την επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς προκειμένου τα νεοαγγεία να υποχωρήσουν ή να αποτραπεί η εμφάνισή τους.
Σε ποιο προχωρημένα στάδια διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, σε περίπτωση επιπλοκών αυτής, όπως η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς και η αιμορραγία υαλοειδούς χρειάζεται χειρουργική επέμβαση με υαλοειδεκτομή (βιτρεκτομή).
Από τον Οφθαλμίατρο Dr Eυστράτιος Μενδρινός
