Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και αυτό στο οποίο εμφανίζονται συχνά αλλεργικές εκδηλώσεις μεταξύ των οποίων και η δερματίτιδα εξ’ επαφής. Αλλά δεν είναι όλες οι δερματίτιδες εξ’ επαφής αλλεργικές. Μάλιστα το 80% των περιπτώσεων μιλάμε για ερεθιστική δερματίτιδα εξ’ επαφής (irritant contact dermatitis). Αυτή προκαλείται από χημικές ουσίες όπως καθαριστικά, αλλά και από παράγοντες όπως το σάλιο (lip licking dermatitis-με το χαρακτηριστικό ξηρό κόκκινο εξάνθημα γύρω από τα χείλη) και το νερό (σε άτομα που ασχολούνται επαγγελματικά με την καθαριότητα).
Η αλλεργική δερματίτιδα εξ’ επαφής (allergic contact dermatitis) μπορεί να είναι λιγότερο συχνή από την ερεθιστική, αλλά μπορεί να είναι το ίδιο ή και περισσότερο βασανιστική. Τα συνηθισμένα αίτια αυτής της μορφής δερματίτιδας είναι μέταλλα (νικέλιο, κοβάλτιο), latex, αρώματα, συντηρητικά, χρώματα, κόλλες.
Οι δύο μορφές δερματίτιδας δεν είναι εύκολο να διακριθούν μόνο από την κλινική εικόνα, αν και είναι εντονότερος ο κνησμός στο εξάνθημα σε αλλεργική δερματίτιδα εξ’ επαφής και εντονότερο αίσθημα καψίματος και ίσως πόνος στην ερεθιστική. Επίσης, το εξάνθημα είναι περιορισμένο στα σημεία στης έκθεσης στην περίπτωση της ερεθιστικής δερματίτιδας, ενώ στην αλλεργική μπορεί να είναι γενικευμένο.
H τελική διερεύνηση της δερματίτιδας εξ’ επαφής στηρίζεται σε διεξοδικό ιστορικό από τον Αλλεργιολόγο και στη διενέργεια επιδερμιδικών δοκιμασιών (atopy patch test) με σκοπό τον προσδιορισμό του υπεύθυνου παράγοντα και την αποφυγή του. Υπάρχει η standard σειρά με έτοιμα patch test (TRUE test) για 36 ουσίες που μπορεί να οδηγήσουν σε αλλεργική δερματίτιδα εξ’ επαφής. Ανάλογα με το ιστορικό της έκθεσης και μπορεί για τη διάγνωση να χρειασθούν και εξειδικευμένα test (ιδίως σε επαγγέλματα όπως κομμώτριες, αισθητικούς, μηχανικούς, αρτοποιούς) με συγκεκριμένους χημικούς παράγοντες που ευθύνονται για δερματίτιδα εξ’ επαφής.
Είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς ποια αλλεργιογόνα του προκαλούν τη δερματίτιδα, για να μάθει και πού μπορεί να βρίσκονται για να αποφύγει την έκθεση και την έξαρση της δερματίτιδας (το νικέλιο για παράδειγμα εκτός από ζώνες, νομίσματα και κοσμήματα, μπορεί να βρίσκεται σε καλλυντικά, σκελετό γυαλιών, κλειδιά, αλλά και κινητά τηλέφωνα). Δυστυχώς η συστηματική αποφυγή των περισσότερων από τα αλλεργιογόνα που μπορεί να σχετίζονται με αλλεργική δερματίτιδα εξ’ επαφής δεν είναι πάντα εύκολο να αποφεύγονται στην καθημερινότητα.
Από την Αλλεργιολόγο Παίδων & Ενηλίκων, Σοφία Β. Κωστούδη (www.kostoudi.gr)
