Η επαφή με τις κάμπιες είναι ένα πρόβλημα -μια λανθασμένα λεγόμενη αλλεργία- που ανησυχεί όμως πολύ τους γονείς, τα παιδιά και τους παιδιάτρους από τον Απρίλιο έως το Σεπτέμβριο, αλλά σε χώρες όπως η Ελλάδα και άλλες Μεσογειακές, μπορεί να ξεκινάει από τον Μάρτιο.
Λίγα λόγια για το ένοχο έντομο:
Το έντομο το οποίο εμπλέκεται σε αυτή τη μορφή δερματίτιδας εξ’ επαφής έχει την εντυπωσιακή λατινική ονομασία Thaumetopoea pityocampa Schiff (κάμπια του πεύκου). Πρόκειται για έντομο που επιβιώνει τρώγοντας δομές πεύκων, καταστρέφοντας τα κλαδιά τους και καθυστερώντας την ανάπτυξή τους. Τα τριχίδια της κάμπιας, που είναι και τα υπεύθυνα για προβλήματα σε επαφή σε ανθρώπους και ζώα, είναι η “άμυνα” του εντόμου προς τα πουλιά, ώστε να μην δέχονται επιθέσεις, με άλλο λόγια για τη διασφάλισης της ισορροπίας μεταξύ φυτικού και ζωικού βασιλείου.
Ποιοι εμφανίζουν δερματίτιδα εξ’ επαφής από κάμπιες;
Η δερματίτιδα αυτή είναι συχνή σε επαγγέλματα όπως σε ξυλοκόπους, κηπουρούς, κτηνοτρόφους και εντομολόγους. Εντούτοις, μπορεί να εμφανισθεί σε οποιονδήποτε έρχεται σε επαφή με αυτές, όπως σε παιδιά που παίζουν σε δεντρόφυτα πάρκα με τις προνύμφες τους και σε κατασκηνωτές. Αλλά, και χωρίς άμεση επαφή με το έντομο, αλλά μόνο με σημεία από τα οποία αυτό πέρασε -για παράδειγμα σε επαφή με τον κορμό ενός δέντρου ή με τα φυτά ψάχνοντας μια μπάλα- και άφησε τα τριχίδιά του, μπορεί να υπάρξει ερεθιστική δράση. Τέλος, τα τριχίδια της κάμπιας μπορούν να μεταφερθούν και με τον αέρα και να περάσουν και μέσα από τις ίνες των ρούχων. Σε αυτήν την περίπτωση, τα σημάδια στο δέρμα παύουν να περιορίζονται, όπως συνήθως στα εκτεθειμένα σημεία, αλλά μπορούν να είναι γενικευμένα στο σώμα, όπου τα ρούχα, πλέον, έρχονται σε επαφή.
Μιλάμε για αλλεργία σε κάμπιες;
Όχι, αν και το κυριότερο και συχνότερο σύμπτωμα μετά από την επαφή με αυτές είναι ερυθρότητα, κνιδωτικό εξάνθημα (“πετάλες”) και έντονη φαγούρα. Οι δερματικές εκδηλώσεις εξελίσσονται σε 3-4 ημέρες και μπορεί να αφήσουν ένα καφέ χρώμα κατά την αποδρομή τους, που αργεί να υποχωρήσει (μπορεί να πάρει και 1-2 εβδομάδες). Πολλές φορές η κάμπια μπορεί να αφήσει το “αποτύπωμα της πορείας της στο δέρμα”. Πρόκειται ουσιαστικά για δερματίτιδα εξ’ επαφής ερεθιστική και όχι για αλλεργία σε κάμπιες ή αλλεργία σε πεύκα, όπως συχνά αναφέρεται.
Μπορεί να υπάρχουν άλλα συμπτώματα εκτός από αυτά στο δέρμα;
Σε περίπτωση τριψίματος των ματιών με χέρια που έχουν ακουμπήσει κάμπιες μπορεί να εμφανισθεί κοκκινίλα στα μάτια και πρήξιμο στα βλέφαρα. Αν δεν αντιμετωπισθεί σύντομα με καλό πλύσιμο, μπορεί να προκληθεί τραυματισμός με έντονη φαγούρα, “μάτια που δακρύζουν συνέχεια”, γι’ αυτό και η εκτίμηση από οφθαλμίατρο σε αυτήν την περίπτωση είναι απαραίτητη. Εξαιρετικά σπάνια, κυρίως στα άτομα με άσθμα ή άλλα προβλήματα από το αναπνευστικό, η εισπνοή των τριχιδίων της κάμπιας, μπορεί να προκαλέσει ρινίτιδα, κρίση βήχα και δύσπνοια, αλλά ελάχιστα είναι αυτού του είδους τα περιστατικά που αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση δεν είναι δύσκολη, αφού το να ζει, να δουλεύει ή να παίζει κανείς σε περιοχή με πεύκα και κάμπιες όπως αυτό προκύπτει από το ιστορικό, δίνει εξήγηση για το εξάνθημα. Επίσης, εξάνθημα στα εκτεθειμένα σημεία του σώματος βοηθά προς την σωστή κατεύθυνση της διάγνωσης δερματίτιδας από κάμπιες. Η χρήση κολλητικής ταινίας στα “σημάδια” και ο έλεγχος με μικροσκόπιο αποδεικνύει την παρουσία τριχιδίων κάμπιας, αν και αυτός ο έλεγχος μόνο σπάνια, σε μη ενδεικτικά ιστορικά, χρειάζεται να γίνει.
Ποια είναι η θεραπεία της δερματίτιδας από κάμπιες;
Είναι το καλό πλύσιμο με τρίψιμο της περιοχής επαφής, η υπομονή και η τοπική χρήση κορτιζονούχων αλοιφών. Τοπικά μπορεί να προσφέρουν ανακούφιση και οι ενυδατικές κρέμες που περιέχουν μενθόλη ή φαινόλη. Η χρήση αντιισταμινικών φαίνεται ότι έχει μικρό αποτέλεσμα, αλλά μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φαγούρας. Σε επαφή και σε βλάβες στα μάτια απαιτείται εκτίμηση από οφθαλμίατρο, αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν.
Γι’ αυτό ψυχραιμία, είτε τα παιδιά έχουν ιστορικό με αλλεργίες είτε όχι, αποφεύγουμε την επαφή, όσο αυτό μπορεί να γίνει σε μια χώρα μεσογειακή που οι κάμπιες ζουν στα δέντρα σχεδόν τους μισούς μήνες του χρόνου, καλό τοπικό πλύσιμο και καλό παιχνίδι στον ανοιξιάτικο ήλιο!
Από την Αλλεργιολόγο Παίδων & Ενηλίκων, Σοφία Κωστούδη (www.kostoudi.gr)
