Η στεφανιαία νόσος αποτελεί βασική αιτία θανάτου στις χώρες του δυτικού κόσμου, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα. Αυτό συμβαίνει λόγω των δυσμενών αλλαγών που έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια σε αυτές τις χώρες, με την υιοθέτηση του καθιστικού τρόπου ζωής, την κακή διατροφή και το κάπνισμα, παράγοντες που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου. Η αξονική στεφανιογραφία είναι μία εξειδικευμένη απεικονιστική μέθοδος, που μας παρέχει τη δυνατότητα να ελέγξουμε και να μελετήσουμε με λεπτομέρεια και ακρίβεια τα στεφανιαία αγγεία.
Πώς γίνεται η εξέταση και σε ποιους απευθύνεται; Στις ερωτήσεις μας απαντά ο Καρδιολόγος Χρήστος Σαραβάνης.
Πόσο σημαντική είναι η απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων;
Οι ασθενείς που πάσχουν από στεφανιαία νόσο παρουσιάζουν στενώσεις στις στεφανιαίες αρτηρίες τους. Αν αυτές οι στενώσεις αποφράξουν το αγγείο σε μεγάλο βαθμό, το αποτέλεσμα είναι συχνά η μειωμένη αιμάτωση του μυοκαρδίου και η εμφάνιση συμπτωμάτων στηθάγχης, δηλαδή έντονου πόνου στην περιοχή του θώρακα, ενώ αυξάνεται και η πιθανότητα πρόκλησης οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Τα παραπάνω καθιστούν σαφή τη σημασία που έχει η απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων, ώστε να εκτιμηθεί η παρουσία τυχόν στενώσεων σε αυτά. Έως πρόσφατα, η απεικόνιση αυτή γινόταν με επεμβατικό τρόπο, κάτι που συνεπάγεται μία μικρή – αλλά υπαρκτή – πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών.
Τα τελευταία χρόνια, η εξέλιξη της τεχνολογίας των αξονικών τομογράφων και των ηλεκτρονικών υπολογιστών έχει επιτρέψει την απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων μέσω της αξονικής στεφανιογραφίας, μίας μη επεμβατικής, αναίμακτης και ανώδυνης εξέτασης, που παρέχει υψηλή διαγνωστική ακρίβεια χωρίς να απαιτείται υψηλή δόση ακτινοβολίας.
Ποιοι ασθενείς έχουν ενδείξεις για διενέργεια αξονικής στεφανιογραφίας;
Η παρουσία θωρακικών ενοχλημάτων είναι η κυριότερη ένδειξη διενέργειας αξονικής στεφανιογραφίας, ώστε να διαπιστωθεί εάν ο ασθενής πάσχει ή όχι από στεφανιαία νόσο. Η αξονική στεφανιογραφία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στο να αποκλείσει την ύπαρξη στεφανιαίας νόσου, κάτι που την καθιστά εξέταση πρώτης εκλογής σε ασθενείς που έχουν χαμηλή ως μέτρια πιθανότητα, σύμφωνα με το κλινικό τους προφίλ.
Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν τα στοιχεία από κλινικές μελέτες που δείχνουν ότι η διενέργεια αξονικής στεφανιογραφίας έχει θέση και στο πλαίσιο της πρόληψης σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με πολλαπλούς καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, όπως: κάπνισμα, σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, παχυσαρκία, οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου.
Η διάγνωση της στεφανιαίας νόσου, ακόμα και χωρίς αιμοδυναμικά σημαντικές στενώσεις που να προκαλούν στηθάγχη, οδηγεί στη βελτιστοποίηση της φαρμακευτικής αγωγής από τον ιατρό του ασθενούς και παρακινεί τον ασθενή να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές στον τρόπο ζωής του (διακοπή καπνίσματος, υιοθέτηση πιο υγιεινής διατροφής, έναρξη άσκησης), παράγοντες που έχουν φανεί ότι βελτιώνουν την πρόγνωση των ασθενών και μειώνουν τα δυσμενή καρδιαγγειακά συμβάματα.
Άλλες ενδείξεις διενέργειας της εξέτασης είναι οι περιπτώσεις όπου υπάρχει θετική ή αμφίβολη δοκιμασία κόπωσης, ο έλεγχος της βατότητας των μοσχευμάτων σε ασθενείς με προηγηθέν χειρουργείο αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass), ενώ είναι η μέθοδος εκλογής για την απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων, όταν υπάρχει υποψία ανώμαλης έκφυσης αυτών από την αορτή ή ανώμαλης πορείας τους.
Πώς διενεργείται η αξονική στεφανιογραφία;
Η αξονική στεφανιογραφία διενεργείται με τη χορήγηση σκιαγραφικού, ενώ συχνά χορηγούνται φάρμακα για να κρατηθούν χαμηλά οι καρδιακοί παλμοί του ασθενούς, κάτι που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα των εικόνων που λαμβάνονται. Πριν την έναρξη της εξέτασης χορηγείται, επίσης, μικρή δόση υπογλώσσιου νιτρώδους, που προκαλεί διαστολή των στεφανιαίων αρτηριών, ώστε αυτές να απεικονίζονται καλύτερα.
Οι εικόνες που λαμβάνονται υφίστανται στη συνέχεια επεξεργασία από ειδικό λογισμικό, ώστε να μπορεί να εκτιμηθεί η ανατομία των στεφανιαίων αγγείων, η ενδεχόμενη ύπαρξη αθηρωματικών πλακών, η σύσταση αυτών των αθηρωματικών πλακών, καθώς και ο βαθμός της στένωσης που αυτές οι πλάκες προκαλούν.
Από τον Καρδιολόγο Χρήστο Σαραβάνη
