Τα αυτοάνοσα νοσήματα διαταράσσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και δημιουργούν αντισώματα, που επιτίθενται στα όργανα και τους ιστούς του οργανισμού. Παρουσιάζουν μεγάλη ετερογένεια, που αφορά το 5 – 8% του γενικού πληθυσμού, με τον αριθμό τους συνεχώς να αυξάνεται. Ο Δρ Βασίλειος Βεργέτης μας ενημερώνει για τις επιπτώσεις τους στη μητέρα και το έμβρυο.
– Μία γυναίκα με αυτοάνοσο μπορεί να έχει ομαλή και ασφαλή κύηση;
Στην κύηση λόγω των αλλαγών του ορμονικού περιβάλλοντος της γυναίκας διαφοροποιείται η λειτουργικότητα των Β- και Τ- κυττάρων και μονοκυττάρων με αποτέλεσμα την τροποποίηση των κλινικών συμπτωμάτων των αυτοάνοσων νοσημάτων και την εμφάνιση διαφόρων επιπλοκών στην έκβαση της κύησης. Αυτός ήταν ο κύριος λόγος που αποθαρρύνονταν οι πάσχουσες γυναίκες από το ενδεχόμενο της κύησης, λόγω των επιπλοκών που μπορούσαν να εμφανιστούν στο έμβρυο και στη μητέρα. Με τη συνεργασία του Ρευματολόγου που είναι απαραίτητη, τον σωστό έλεγχο και τον εξειδικευμένο εργαστηριακό έλεγχο, η γυναίκα με αυτοάνοσο νόσημα μπορεί να προχωρήσει σε ομαλή και επιτυχή έκβαση της κύησης.
– Ποια είναι τα συχνότερα αυτοάνοσα νοσήματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της κύησης;
Τα πλέον συχνά εμφανιζόμενα αυτοάνοσα νοσήματα είναι:
- Θυρεοειδίτιδες: Υποθυρεοειδισμός, η ιωδιοπενία, που αυξάνει τον κίνδυνο υπέρτασης της μητέρας, εμφάνισης προεκλαμψίας, αναιμίας, αιμορραγίας μετά τον τοκετό, αυτόματες αποβολές καθώς και κίνδυνο νοητικής στέρησης του εμβρύου.
- Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο και Αγγειίτιδες: Εδώ αυξάνεται ο κίνδυνος για εμφάνιση θρομβώσεων και αποβολών λόγω της αύξησης του ινωδογόνου, της προθρομβίνης και μείωσης της πρωτεΐνης S. Με τη φλεβική στάση που προκαλείται από το αναπτυσσόμενο έμβρυο υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης προεκλαμψίας, εκλαμψίας και μείωση της αιματικής ροής προς το έμβρυο με κίνδυνο την υπολειπόμενη ανάπτυξή του.
- Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος: Στην κύηση των γυναικών με ΣΕΛ, η έκκριση οιστρογόνων και προγεστερόνης είναι σε κάποιο βαθμό, κατεσταλμένη, το ίδιο ισχύει και για τη δραστηριότητα των Τh22, που μειώνουν την απόκριση των κυτταροτοξικών Τ κυττάρων έναντι των εμβρυϊκών αντιγόνων. Ως συνέπεια έχουμε τις διαταραχές της εμφύτευσης, επαναλαμβανόμενες αποβολές, πλακουντιακή ανεπάρκεια, εμβρυικό θάνατο, καθυστέρηση ενδομήτριας ανάπτυξης, πρόωρο τοκετό και προεκλαμψία.
- Συστηματική Σκλήρυνση: Η κυριότερη σύσταση στις γυναίκες με Σκληρόδερμα είναι να περιμένουν την παρέλευση μερικών ετών από τη στιγμή της εμφάνισης της νόσου και ύστερα να προχωρήσουν στην εγκυμοσύνη. Κατά τη διάρκεια των 3 πρώτων ετών ο κίνδυνος προσβολής της καρδιάς, των πνευμόνων ή των νεφρών είναι αυξημένος και γι’ αυτό το λόγο η κύηση μπορεί να αποβεί επιζήμια για την ασθενή και το έμβρυο. Εάν κατά την κρίσιμη αυτή χρονική περίοδο δεν προσβληθούν εσωτερικά όργανα, ο κίνδυνος προσβολής απομακρύνεται και η κύηση θεωρείται ασφαλής.
- Σύνδρομο Sjogren: Γενικά το σύνδρομο δεν επηρεάζει την έκβαση της κύησης. Στο έμβρυο, η παρουσία αυτοαντισωμάτων της μητέρας στον πλακούντα είναι παράγοντας που μπορεί να εμφανίσει νεογνικό Λύκο, δερματικά εξανθήματα και διαταραχές καρδιακού ρυθμού.
- Ρευματοειδής Αρθρίτιδα: Συνήθως δεν επηρεάζεται η έκβαση του τοκετού, αλλά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα υποτροπής της νόσου μετά τον τοκετό. Αναφορικά όμως, με τον θηλασμό υπάρχει αυξημένος κίνδυνος υποτροπής, λόγω αυξημένης προφλεγμονώδους δράσης της αυξημένης προλακτίνης.
– Τι θα συμβουλεύατε τις γυναίκες με αυτοάνοσο, να προσέξουν γιατρέ;
Η προγεννητική φροντίδα και παρακολούθηση της γυναίκας είναι πολύ σημαντική για τη σωστή αντιμετώπιση αυτών των νοσημάτων, ειδικά μετά την 16η εβδομάδα της κύησης. Πέραν όμως του εργαστηριακού ελέγχου που διενεργείται στη μητέρα δίνουμε έμφαση και στη διατροφή που θα ακολουθήσει, ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προδιαγραφές και μηχανισμοί για την παραγωγή αμινοξέων, ορμονών, ενζύμων και πρωτεϊνών που είναι απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη του εμβρύου και την καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος της μητέρας.
