Τι τον προκαλεί και πώς αντιμετωπίζεται.
Η πανδημία από τη νόσο SARS-COVID-19 έχει επηρεάσει σημαντικά τη ζωή μας σε πολλαπλά επίπεδα. Οι συνέπειες της λοίμωξης διαχωρίζονται πλέον σε άμεσες (όπως η προσβολή του αναπνευστικού), αλλά και μεταγενέστερες, οι οποίες μπορεί να είναι εξίσου σοβαρές αφού επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής.
Η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας του Πανεπιστήμιου Αθηνών, Δρ Χρυσάνθη Μπατιστάκη απαντά στις ερωτήσεις μας.
– Γιατρέ, φαίνεται πως οι ασθενείς που νόσησαν από τη λοίμωξη Covid 19, δεν τελειώνουν άμεσα με αυτήν και ταλαιπωρούνται με πόνους σε διάφορα σημεία του σώματος και για αρκετό χρονικό διάστημα.
Ο πόνος είναι μία από τις λιγότερο γνωστές επιπτώσεις της νόσου και δυστυχώς πολλές φορές υποθεραπεύεται. Μπορεί να είναι άμεσος (οξύς), ή χρόνιος (διάρκειας τουλάχιστον 3 μηνών από την έναρξή του). Η οξεία φάση συνήθως χαρακτηρίζεται από διάχυτες μυαλγίες & αρθραλγίες (1.5–61.0%), κοιλιακό (1.9–14.5%) ή θωρακικό πόνο (1.6–17.7%) αλλά και νευρολογικά συμπτώματα, όπως η έντονη κεφαλαλγία (1.7–33.9%). Φαίνεται ότι ο πόνος σχετίζεται με μηχανισμούς, όπως η έκκριση μεσολαβητών φλεγμονής (κυτταροκίνες), γενικευμένη επίδραση στα κύτταρα και προσβολή του περιφερικού αλλά και κεντρικού νευρικού συστήματος. Στην τελευταία περίπτωση μπορεί να αναπτυχθεί μία ειδική μορφή πόνου που ονομάζεται «νευροπαθητικός», ο οποίος πρέπει να αντιμετωπιστεί με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
– Πώς αντιμετωπίζονται αυτοί οι πόνοι;
Κατά την οξεία φάση οι θεραπευτικές επιλογές είναι τα μη στεροειδή & στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα οπιοειδή κτλ.). Έτσι, στην οξεία φάση η αντιμετώπιση πραγματοποιείται κυρίως με απλά αναλγητικά (όπως η παρακεταμόλη) και συντηρητικά μέσα (τοπικώς δρώντα αναλγητικά).
Στην απώτερη φάση ο πόνος μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνιο. Τις περισσότερες φορές αναπτύσσονται χαρακτηριστικά προσβολής των νεύρων, με τον ασθενή να αισθάνεται «κάψιμο», «τσίμπημα από καρφίτσες και βελόνες» ή «πόνο σαν ηλεκτρικό ρεύμα», με συνοδές διαταραχές του ύπνου, της κινητικότητας και της καθημερινής λειτουργικότητας. Έχει βρεθεί ότι οι ασθενείς που πάσχουν ήδη από νευροπαθητικό πόνο πριν νοσήσουν με COVID-19 (όπως ο διαβήτης, οι νευραλγίες, ο πόνος από σκλήρυνση κατά πλάκας, κ.α.) επιδεινώνονται για αρκετές εβδομάδες μετά τη λοίμωξη.
Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος ο ιός μπορεί να προκαλέσει από μόνος του χρόνιο νευροπαθητικό πόνο εξαιτίας άμεσης επίδρασης στο νευρικό σύστημα, ή μέσω ανάπτυξης μυελίτιδας, εγκεφαλίτιδας, εγκεφαλικού επεισοδίου, συνδρόμου Guillain-Barre ή βλάβης των νεύρων από παρατεταμένη παραμονή στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
– Ποιες είναι οι φαρμακευτικές επιλογές που έχουμε;
Μετά την αποδρομή της λοίμωξης, οι φαρμακευτικές επιλογές αυξάνονται και ο πόνος μπορεί να αντιμετωπιστεί περισσότερο αποτελεσματικά με πολλές κατηγορίες φαρμάκων, όπως απλά αναλγητικά, αντιεπιληπτικά, αντικαταθλιπτικά, τοπικά εφαρμοζόμενα αναλγητικά ή ακόμα και ασθενή οπιοειδή σε ορισμένες ανθεκτικές περιπτώσεις με αυστηρά ελεγχόμενη χορήγηση και για μικρό χρονικό διάστημα. Δυστυχώς, η εξέλιξη του πόνου σε χρόνιο μετά τη νόσο μπορεί να οδηγήσει σε άγχος ή/και καταθλιπτική διάθεση, όπως άλλωστε συμβαίνει σε πολλούς ασθενείς με χρόνιο πόνο.
Φαίνεται λοιπόν ότι ο πόνος μπορεί να αποτελέσει μια μακροχρόνια συνέπεια της νόσου COVID-19, γεγονός που απαιτεί την προσοχή μας για την έγκαιρη και κατάλληλη αντιμετώπισή του.
Από την Δρ. Χρυσάνθη Μπατιστάκη, Αναπλ. Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας
