Οι αισθητικές παρεμβάσεις (αλλαντική τοξίνη, υαλουρονικό οξύ, σιλικόνη) έχουν μία συνεχή αύξηση, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια.
Αλλαντική τοξίνη (botox): Η αλλαντική τοξίνη έχει πάρει έγκριση από τον FDA (Food and Drug Administration) το 2002 για χρήση στην κοσμετολογία. Να σημειωθεί όμως ότι αρκετές από τις αντιδράσεις που περιγράφονται στη βιβλιογραφία δεν είναι ξεκάθαρο αν οφείλονται στην ίδια την τοξίνη ή σε έκδοχα των χρησιμοποιούμενων σκευασμάτων, όπως στη βόεια και χοίρεια ζελατίνη που υπάρχει στο κινεζικής προέλευσης botox. Το συγκεκριμένο έκδοχο χρησιμοποιείται για να μην “κολλάει” η τοξίνη στα τοιχώματα του φιαλιδίου ή της σύριγγας για την έγχυση.
Υπάρχουν αντιδράσεις επιβραδυνόμενου τύπου που μπορεί να εμφανιστούν ημέρες ή και εβδομάδες μετά την έγχυση της αλλαντικής τοξίνης. Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να προκύψει διάχυτο εξάνθημα που δεν μπορεί να αποδοθεί σε κάποιον άλλο παράγοντα και ακολουθεί συγκεκριμένη διαγνωστική πορεία για να ταυτοποιηθεί το botox ως υπεύθυνο αίτιο. Επίσης, έχουν αναφερθεί και άμεσου τύπου αντιδράσεις σε λεπτά ή λίγες ώρες, ευτυχώς περιορισμένες σε αριθμό, αλλά γι’ αυτό τα άτομα που αναλαμβάνουν τη χορήγηση botox πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να τις αντιμετωπίσουν.
Υαλουρονικό οξύ: Το ενέσιμο υαλουρονικό οξύ εμπλέκεται σε ποσοστό 0,06% των εγχύσεων/ έτος, αλλά σε λίγες περιπτώσεις από αυτές που αναφέρονται στη βιβλιογραφία έχει γίνει πλήρης διερεύνηση με επιδερμιδικές δοκιμασίες (patch tests), για να επιβεβαιωθεί η εμπλοκή τους σε επιβραδυνόμενου τύπου διηθητικό εξάνθημα. Λίγες είναι και οι αναφορές για επιβραδυνόμενες αντιδράσεις στα πλαίσια λοιμώξεων από SARS-CoV-2, όπως και μετά από εμβολιασμό για την πρόληψη της νόσου. Επίσης, και η χρήση του ενζύμου υαλουρονιδάση, που χρησιμοποιείται ως “αντίδοτο” για μη επιθυμητό αποτέλεσμα μετά από έγχυση υαλουρονικού, μπορεί να ακολουθείται από κάποιες ήπιες τοπικές αντιδράσεις με κνησμό, πρήξιμο και κνίδωση. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα άτομα που έχουν αλλεργία σε υμενόπτερα (μέλισσες, σφήκες). Αυτό συμβαίνει γιατί και τα δηλητήρια των υμενόπτερων περιέχουν υαλουρονιδάση, οπότε οι αλλεργικοί σε υμενόπτερα μπορεί να αντιδράσουν σε έγχυση του “αντίδοτου” και για αυτό πρέπει να γίνεται με προσοχή.
Σιλικόνη: Το 1961 έγινε η πρώτη χρήση ενθέματος σιλικόνης και φαίνεται ότι υπάρχει σημαντική αύξηση, ειδικά μετά από μαστεκτομές τα τελευταία χρόνια. Οι συχνότερες αντιδράσεις είναι επιβραδυνόμενες με εξάνθημα τόσο στα σημεία των ενθεμάτων όσο και σε απομακρυσμένα σημεία, αλλά υπάρχει περίπτωση σε ρήξη των ενθεμάτων να εμφανιστεί ακόμη και έκζεμα σε κάποια σημεία με αλλεργικό μηχανισμό (αντίδραση υπερευαισθησίας).
Η συχνότερη αντίδραση που μπορεί να προκύψει και δεν είναι αμιγώς αλλεργική, αλλά είναι αυτοάνοση φλεγμονώδης είναι το ASIA Syndrome (Autoimmune / Inflammatory Syndrome Induced by Adjuvants) και υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια για τον προσδιορισμό του. Αρκετές φορές χρειάζεται αφαίρεση των ενθεμάτων, για να υποστραφούν τα συμπτώματα αυτού του συνδρόμου.
Επειδή οι αισθητικές παρεμβάσεις είναι χειρουργικές παρεμβάσεις και το latex, τα τοπικά αναισθητικά, τα αντισηπτικά, τα αντιβιοτικά, αλλά και παράγοντες συγκόλλησης τομών μπορεί να εμπλέκονται σε αντιδράσεις.
Ευτυχώς όπως προκύπτει από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας οι αντιδράσεις κατά τις συνήθεις αισθητικές παρεμβάσεις (αλλαντική τοξίνη, υαλουρονικό, σιλικόνη) είναι σπάνιες, αλλά δεν πρέπει να υποεκτιμώνται λόγω της αύξησης της χρήσης τους στον σύγχρονο κόσμο. Αναλυτικό ιστορικό από Αλλεργιολόγο και πλήρης διερεύνηση χρειάζεται τόσο για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων όσο και για τον καθορισμό ασφαλούς επαναχορήγησης.
Από την Αλλεργιολόγο Παίδων & Ενηλίκων, Σοφία Β. Κωστούδη (www.kostoudi.gr)
