Για τη σύγχρονη ακτινοθεραπεία στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, την ακρίβεια και την ασφάλεια που αυτή προσφέρει για το βέλτιστο ογκολογικό αποτέλεσμα του ασθενούς, μας μιλάει η Ακτινοθεραπεύτρια – Ογκολόγος, Λουίζα Βίνη.
– Πόσο σημαντικό είναι το διαγνωστικό στάδιο για τον ασθενή με καρκίνο του προστάτη και ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο των ανδρών στον δυτικό κόσμο. Η επιλογή της βέλτιστης θεραπείας βασίζεται στο στάδιο και τα ιστολογικά χαρακτηριστικά της νόσου, στην ηλικία και γενική υγεία του ασθενούς. Η κατηγοριοποίηση σε ομάδες κινδύνου (χαμηλού-ενδιάμεσου-υψηλού) συμβάλλει σημαντικά στον σχεδιασμό της θεραπείας εξατομικευμένα για κάθε ασθενή. Οι βασικές θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν ριζική προστατεκτομή, ακτινοθεραπεία, ορμονοθεραπεία και ενεργητική παρακολούθηση.
– Σε ποιες περιπτώσεις έχει ένδειξη η ακτινοθεραπεία;
- Στην αντιμετώπιση καρκίνου αρχικού σταδίου με σχεδόν παρόμοια αποτελέσματα με την προστατεκτομή
- Σε περισσότερο εκτεταμένους τοπικά όγκους ενδιάμεσου/υψηλού κινδύνου σε συνδυασμό με ορμονοθεραπεία
- Μετά την προστατεκτομή, όταν δεν έχει γίνει πλήρης αφαίρεση ή όταν η νόσος υποτροπιάσει τοπικά
- Στην αντιμετώπιση και την ανακούφιση των συμπτωμάτων που προκαλούνται από μεταστάσεις
– Με ποιο τρόπο χορηγείται η ακτινοθεραπεία;
Μπορεί να χορηγηθεί ως εσωτερική (βραχυθεραπεία), με την εισαγωγή ραδιενεργών εμφυτευμάτων μέσα στον προστάτη, τα οποία εκπέμπουν ακτινοβολία για μερικούς μήνες και εξωτερική, με την χρήση υψηλής ενέργειας ακτίνων Χ, οι οποίες παράγονται από γραμμικό επιταχυντή και κατευθύνονται με ακρίβεια στον όγκο προκαλώντας θάνατο των καρκινικών κυττάρων.
– Ποιες είναι οι σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας;
Οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών και οι σύγχρονοι γραμμικοί επιταχυντές έχουν οδηγήσει στην εφαρμογή τεχνικών με τις οποίες χορηγούνται υψηλές δόσεις ακτινοβολίας με απόλυτη ακρίβεια επικεντρωμένα στον στόχο, με τη μεγαλύτερη δυνατή αποφυγή των γειτονικών φυσιολογικών οργάνων (κύστη, έντερο). Η πλέον ενδεδειγμένη τεχνική ακτινοθεραπείας για τον προστάτη είναι η διαμορφούμενης έντασης ακτινοθεραπεία (IMRT – Intensity Modulated Radiotherapy) και η ογκομετρική τοξοειδής ακτινοθεραπεία διαμορφούμενης έντασης (VMAT-Volumetric Modulated Arc Therapy). Χρησιμοποιώντας εκατοντάδες λεπτές δέσμες με διαφορετική ένταση επιτυγχάνεται η χορήγηση υψηλών δόσεων ακτινοβολίας στον όγκο ελαχιστοποιώντας την δόση σε υγιείς ιστούς.
Επιπλέον, για την εφαρμογή της ακτινοβολίας με απόλυτη ακρίβεια στον όγκο χρησιμοποιείται τρισδιάστατη απεικόνιση (αξονικός τομογράφος ενσωματωμένος στον επιταχυντή) εξασφαλίζοντας αυτόματη διόρθωση της θέσης με ακρίβεια χιλιοστού (απεικονιστικά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία – IGRT). Οι εξελιγμένες αυτές τεχνικές ακτινοθεραπείας εξασφαλίζουν το βέλτιστο ογκολογικό αποτέλεσμα ελαχιστοποιώντας τις απώτερες παρενέργειες και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Τελευταία, σε επιλεγμένους ασθενείς χαμηλού ή και ενδιάμεσου κινδύνου, εφαρμόζεται και η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία (stereotactic body radiotherapy-SBRT). Αποτελεί υψηλής ακρίβειας τεχνική με την οποία χορηγείται όλη η δόση της ακτινοβολίας σε 1 έως 5 συνεδρίες και η αποτελεσματικότητά της διερευνάται σε τρέχουσες μελέτες.
– Ποιο είναι το όφελος των εξελιγμένων τεχνικών ακτινοθεραπείας;
Το σημαντικότερο όφελος είναι η ακριβέστερη χορήγηση της θεραπείας στον όγκο, με συνέπεια τη σημαντική μείωση του κινδύνου μακροχρόνιων παρενεργειών.
Επιπλέον, είναι εφικτή η χορήγηση μεγαλύτερης ημερήσιας δόσης για μικρότερο χρονικό διάστημα (υποκλασματοποίηση) σε σύγκριση με τα κλασσικά σχήματα, τα οποία διαρκούν συνήθως 6-8 εβδομάδες. Αυτή η προσέγγιση έχει κυρίως ένδειξη σε άτομα ηλικιωμένα, με συνοδά προβλήματα υγείας και δυσκολίες μετακίνησης.
Τα πλεονεκτήματα περιλαμβάνουν την ολοκλήρωση της θεραπείας σε μικρότερο χρονικό διάστημα (συνήθως 4-6 εβδομάδες), τη μικρότερη ταλαιπωρία των ασθενών και το μειωμένο κόστος θεραπείας με παρόμοια αποτελεσματικότητα στον τοπικό έλεγχο της νόσου
