thumbnail-14.jpg

Αιματουρία

ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΠΑΥΛΟΣ

2 Μαρτίου, 2016

Τι σημαίνει αιματουρία ;

Α. Αιματουρία είναι ή ύπαρξη ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα σε ποσότητες ελάχιστες μη ορατές πού ανιχνεύονται μικροσκοπικά (δηλαδή στα μικροβιολογικά εργαστήρια με την χρήση μικροσκοπίου) ή σε ποσότητες μεγαλύτερες πού είναι ορατές με γυμνό μάτι δηλαδή μακροσκοπικά όταν ό άρρωστος ουρεί και τά ούρα του φαίνεται ότι περιέχουν αίμα. Η αιματουρία δεν αποτελεί πάθηση ,αλλά εκδήλωση ή σύμπτωμα μιάς πάθησης εντετοπισμένης στο ουροποιητικό σύστημα ή και γενικευμένης , πού παρουσιάζεται σαν μια διαταραχή της ποιότητας των ούρων. Βέβαια θα πρέπει να γίνεται διαχωρισμός μεταξύ τής αιματουρίας πού σημαίνει ότι το αίμα εξέρχεται μαζί με τά ούρα κατά την διάρκεια της διαδικασίας της ούρησης , απο την ουρηθρορραγία πού σημαίνει έξοδος αίματος απο την ουρήθρα, είτε συνέχεια είτε κατά διαστήματα, οπωσδήποτε όμως ανεξάρτητα από την ούρηση.

Ε. Ποιά είναι τά αίτια της αιματουρίας ;

Α. Τα αίτια αυτά συνήθως είναι παθήσεις ή αλλοιώσεις που βρίσκονται σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού συστήματος και κατά δεύτερο λόγο και πιο σπάνια σε αίτια που βρίσκονται έξω από αυτό. Τα αίτια επίσης είναι διαφορετικά ανάλογα και με την ηλικία. Άλλες παθήσεις για παράδειγμα προκαλούν αιματουρία σε ένα παιδί και άλλες σε ένα ενήλικα 50-70 ετών.

Αίτια εκτός του ουροποιητικού αφορούν συνήθως , Αιματολογικές παθήσεις (όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία , οι αιμορραγικές διαθέσεις κ.α) , Καρδιαγγειακές παθήσεις (όπως η ενδοκαρδίτιδα κ.λ.π.) , σε περιπτώσεις λήψης αντιπηκτικών φαρμάκων (ασπιρίνης ή άλλων αντιαιμοπεταλλικών παραγόντων) , γενικές ασθένειες (όπως Σακχαρώδης διαβήτης , Υπέρταση κ.λ.π.).

Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ότι δεν πρέπει ποτέ να αποκλείεται η πιθανότητα να συνυπάρχει μια απο τις παθήσεις αυτές με κάποια ουρολογική πάθηση που να προκαλεί την αιματουρία. Ακόμα πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι ορισμένες αιτίες όπως π.χ. η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων ή οι αιμορραγικές διαθέσεις, δεν μπορούν να προκαλέσουν από μόνες την εμφάνιση αιματουρίας, παρά μόνο αν συνδυάζονται με κάποια βλάβη στο ουροποιητικό σύστημα όπως ένα νεόπλασμα, μία φλεγμονή κ.λ.π.

Όσον αφορά τα αίτια απο το ουροποιητικό , εύκολα μπορούμε να πούμε ότι δεν υπάρχει ουρολογική ή νεφρολογική πάθηση που να μην μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση αίματος στα ούρα. Παρ’ολα αυτά στην αναζήτηση των αιτιών μιας αιματουρίας , η πρώτη σκέψη πρέπει να στρέφεται σε ύπαρξη τυχόν κακοήθους ασθένειας , και φυσικά μέσα στην διαφορική μας διάγνωση θα πρέπει να εξετάζεται και το ενδεχόμενο ύπαρξης οποιασδήποτε άλλης πάθησης.

Ε. Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που βοηθούν στην διάγνωση της αιτίας ή της περιοχής προέλευσης της αιματουρίας ;

Α. Κάθε αιματουρία παρουσιάζει ορισμένα χαρακτηριστικά που σε αρκετές περιπτώσεις μπορούν να βοηθήσουν στήν διάγνωση. Πρέπει να δούμε αν η αιματουρία είναι αρχική ή τελική, ανώδυνη ή επώδυνη (αν δηλαδή συνοδεύεται από άλγος), αυτόματη (δηλ. εμφανίζεται ξαφνικά χωρίς να υπάρχει κανείς εμφανής λόγος) ή μετά απο κούραση, πολύωρα ταξίδια, κ.λ.π., μικρή ή μεγάλη, μικροσκοπική ή μακροσκοπική .

Έτσι ανάλογα πότε εμφανίζονται τα αιματηρά ούρα κατά την διαδικασία της ούρησης, η αιματουρία διακρίνεται σε αρχική εάν βγούν αιματηρά ούρα στην αρχή και μετά καθαρά πρός το τέλος, σε τελική εάν βγούν καθαρά στην αρχή και αιματηρά στο τέλος, και ολική εάν καθ’ολη τη διάρκεια της ούρησης τα ούρα είναι αιματηρά. Αυτό εύκολα μπορεί να διαπιστωθεί και στο ιατρείο με την μέθοδο των τριών ποτηριών , δηλ. ο ασθενής να ουρήσει διαδοχικά σε τρία ποτήρια. Η αιματουρία χαρακτηρίζεται ως αρχική εάν το αίμα στα ούρα περιέχεται μόνο στο πρώτο ποτήρι και είναι καθαρά τα άλλα ,τελική εάν τα ούρα είναι αιματηρά στο τελευταίο ποτήρι και καθαρά στα άλλα και ολική αν και τα τρία ποτήρια έχουν αιματηρά ούρα. Η διάκριση αυτή αν και είναι σχηματική ,έχει κάποια σημασία στην αναζήτηση της προέλευσης της αιματουρίας, δεδομένου ότι η αρχική αιματουρία προέρχεται κυρίως απο την ουρήθρα, η τελική απο την κύστη και η ολική απο τα νεφρά ,χωρίς βέβαια αυτό να είναι απόλυτο, γιατί όταν η αιματουρία είναι μεγάλη, παρουσιάζεται σαν ολική είτε προέρχεται απο τη κύστη είτε απο τον προστάτη. Η αιματουρία διακρίνεται επίσης ανάλογα με το αν συνοδεύεται από πόνο ή όχι ,σε ανώδυνη και επώδυνη. Η πρώτη αποτελεί συχνή εκδήλωση των νεοπλασμάτων του ουροποιητικού συστήματος ενώ η δεύτερη χαρακτηρίζει κυρίως τις φλεγμονές ή τήν ουρολιθίαση ( πέτρα στο νεφρό ή στόν ουρητήρα ή στην κύστη).Βέβαια δεν είναι πάντα απλά τά πράγματα ,αλλά υπάρχουν και καταστάσεις όπου τά στοιχεία περιπλέκονται , όπως για παράδειγμα , όταν η αιματουρία είναι μεγάλη, τόσο που να σχηματίζει αιμοπήγματα μπορεί ένα από αυτά να φράξει τον ουρητήρα και να προκαλέσει κωλικό και εμείς να νομίζουμε ότι έχουμε να κάνουμε με λιθίαση αλλά στην πραγματικότητα να είναι καρκίνωμα του νεφρού. Επίσης ή αιματουρία στο νεόπλασμα εμφανίζεται συνήθως αυτόματα χωρίς να προηγηθεί καμιά εμφανής αιτία, αντίθετα προς την αιματουρία της λιθίασης, που τις πιο πολλές φορές κάνει την εμφάνιση της μετά από κόπωση και υποχωρεί με την κατάκλιση του αρρώστου.

Η ένταση τής αιματουρίας είναι διαφορετική από περίπτωση σε περίπτωση και αναλόγως το χρώμα των ούρων γίνεται λιγότερο ή περισσότερο ερυθρό. Στις πολύ ελαφρές περιπτώσεις, η αιματουρία είναι μικροσκοπική ενώ στις βαρύτερες το χρώμα των ούρων μπορεί να είναι ρόδινο ή πιο έντονο ερυθρό ή και να δίνει την εντύπωση σκέτου αίματος. Σημείο βαρύτερης αιματουρίας είναι ο σχηματισμός αιμοπηγμάτων που σημαίνει ότι το αίμα είναι αρκετό ώστε δέν προλαβαίνει να αραιωθεί στα ούρα και και πήζει μέσα στο αποχετευτικό σύστημα. Τα αιμοπήγματα συχνά παίρνουν ένα σχήμα ανάλογο προς το τμήμα της αποχετευτικής οδού από το οποίο προέρχεται η αιμορραγία. Έτσι σε βαριές νεφρικές αιματουρίες, τα πήγματα είναι σαν μακαρόνια αποτελούν δηλαδή ακριβώς το εκμαγείο του ουρητήρα ενώ στις αιματουρίες που προέρχονται από την ουροδόχο κύστη, έχουν σχήμα ακανόνιστο σαν “κομμάτια συκωτιού» όπως χαρακτηριστικά περιγράφονται συνήθως από τον άρρωστο. Αντίθετα προς τα μεγάλα αιμοπήγματα, τα μικρά παρουσιάζονται σε ελαφρές αιματουρίες και συνήθως έχουν χρώμα σκούρο ή καφεοειδές. Στις περιπτώσεις επίσης μεγάλων αιμοπηγμάτων μπορεί να αλλάζουν και τά χαρακτηριστικά μιας αιματουρίας, που στην αρχή μπορεί να είναι ανώδυνη, στην συνέχεια όμως μπορεί να γίνει επώδυνη, όταν ένα ή περισσότερα πήγματα εμποδίζουν την διέλευση των ούρων στον ουρητήρα ή στην ουρήθρα, προκαλώντας ανάλογα με την περίπτωση είτε κωλικό του νεφρού , είτε έντονη δυσουρία και πόνο κατά τήν ούρηση, που μπορεί να οδηγήσει σε λίγες ώρες και σε επίσχεση(κατακράτηση) των ούρων. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, ή κύστη είναι γεμάτη με αιμοπήγματα και αυτό χαρακτηρίζεται ως αιματοκύστη. Η αιματοκύστη παρουσιάζεται συνήθως σε μεγάλες αιματουρίες της κύστης ή και του προστάτη, και πιο σπάνια στις αιμορραγίες του νεφρού, στις οποίες είναι πιο συχνή η εμφάνιση κωλικού. Η αιματοκύστη είναι επείγουσα κατάσταση και χρειάζεται άμεση παρέμβαση μέ καθετηριασμό και πλύσεις τής ουροδόχου κύστης και σε μερικές περιπτώσεις αδυναμίας ελέγχου της αιμορραγίας μπορεί να γίνει άμεση χειρουργική επέμβαση. Τέτοιες μεγάλες αιματουρίες, που μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη από αιμοπήγματα παρατηρούνται συνήθως είτε σε νεοπλάσματα του ουροποιητικού συστήματος (καρκίνωμα νεφρικού παρεγχύματος, αιμαγγειώματα νεφρού, θηλώματα ή καρκινώματα της νεφρικής πυέλου και της κύστης, υπερτροφία και πιο σπάνια καρκίνωμα του προστάτη) ,είτε και σε κακώσεις του νεφρού ( μετά από τροχαία ατυχήματα ή και από πτώσεις σε αιχμηρές επιφάνειες ή από ύψος κ.λ.π.).

Ε. Ποίοι όγκοι του ουροποιητικού συστήματος προκαλούν πιο συχνά αιματουρία;

Α. Όλοι οι όγκοι του ουρογεννητικού μπορεί δυνητικά να προκαλέσουν αιματουρία , αλλά υπάρχουν ορισμένες κακοήθειες που σχεδόν αποκλειστικά εμφανίζονται με αιματουρία ,όπως για παράδειγμα ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως, ενώ ο καρκίνος του προστάτη θα εκδηλωθεί πιο σπάνια με αιματουρία. Αναφερόμενος ειδικά στον καρκίνο της κύστεως πρέπει να πούμε ότι είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος του ουροποιητικού συστήματος, ενώ περισσότερο φαίνεται να πλήττονται οι άνδρες απο τις γυναίκες , με σχέση που φθάνει το 3:1 και ακόμα η πάθηση φαίνεται να είναι πιο συχνή στη λευκή φυλή απο ότι στην μαύρη. Ο μέσος όρος ηλικίας της εμφάνισης (διάγνωσης) είναι τα 65 χρόνια και σχεδόν στο 85% απο αυτούς που διαγιγνώσκεται η πάθηση , ο καρκίνος φαίνεται να περιορίζεται μέσα στην κύστη και αυτό είναι ένα πολύ ενθαρρυντικό σημείο.

Τι χρειάζεται να κάνει κάποιος που διαπιστώνει ότι είναι αιματηρά τα ούρα του ;

Α. Σίγουρα το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να συμβουλευθεί ένα ειδικό γιατρό δηλαδή κάποιο Ουρολόγο. Δεν θα πρέπει να καθησυχάσει ακόμα και αν ο γιατρός του (σε περίπτωση πού έχει απευθυνθεί σε παθολόγο ή άλλης ειδικότητας ιατρό), θεωρήσει ότι δεν πρόκειται για κάτι το σοβαρό, αλλά θα πρέπει να απαιτήσει άμεσα ένα πλήρη και οργανωμένο διαγνωστικό έλεγχο. Η θεραπεία της αιματουρίας συνδέεται άμεσα με την αιτία που την προκάλεσε. Κάθε προσπάθεια να θεραπεύσει κανείς την αιματουρία σαν σύμπτωμα, αδιαφορώντας για την κύρια πάθηση ,είναι όχι μόνο χωρίς νόημα αλλά και επικίνδυνη, γιατί κατ΄αυτόν τον τρόπο καθυστερεί η διάγνωση της πάθησης , που όταν φυσικά πρόκειται για κάποια κακοήθεια του ουροποιητικού συστήματος , καταλαβαίνει κανείς εύκολα πόσο επικίνδυνο είναι. Αν η αιματουρία είναι σχετικά μικρή, δεν χρειάζεται να κάνουμε επειγόντως κάποιες παραπάνω ενέργειες, αλλά όπως είπαμε θα πρέπει να γίνουν άμεσα οι απαραίτητες εξετάσεις για να μπει η διάγνωση, ενώ στην περίπτωση πού ή αιματουρία είναι αρκετά σημαντική ώστε να συνοδεύεται απο πήγματα, θα πρέπει να χορηγηθούν πολλά υγρά απο το στόμα ή ακόμα καί ενδοφλέβια ώστε να αυξηθεί η διούρηση, εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο την πήξη του αίματος και έτσι ξεπλένεται κατά κάποιο τρόπο το αποχετευτικό σύστημα. Αν τα αιμοπήγματα είναι πάρα πολλά και μεγάλα ώστε να προκαλούν δυσκολία στην ούρηση , επώδυνη ούρηση ή και επίσχεση ούρησης δηλ. αδυναμία αποβολής των ούρων, τότε θα χρειασθεί να μπεί καθετήρας και να γίνουν πλύσεις με φυσιολογικό ορρό στην κύστη για την απομάκρυνση των αιμοπηγμάτων και αυτό τις περισσότερες φορές είναι αρκετό για να σταματήσει μια αιμορραγία που προέρχεται απο την κύστη ή τον προστάτη. Μετά τον καθαρισμό των αιμοπηγμάτων και την πλήρη παύση της αιμορραγίας ακολουθεί ό διαγνωστικός έλεγχος με πρώτη και σημαντικότερη ενέργεια την κυστεοσκόπηση.

Σαν συμπέρασμα , το σημαντικό στοιχείο πού θα πρέπει να συγκρατήσουμε είναι , ότι κάθε αιματουρία μικρή ή μεγάλη, αρχική ή τελική ,ανώδυνη ή επώδυνη, μπορεί να αποτελεί τήν μοναδική εκδήλωση ενός όγκου του ουροποιητικού συστήματος, γι αυτό άμεσα θα πρέπει να απευθυνθούμε σε κάποιο ουρολόγο για αξιολόγηση και αντιμετώπιση.

Aπο το χειρουργό ουρολόγο Παύλο Γεωργιάδη

Loading

Άρθρα απο τον ίδιο συγγραφέα

MyDoctors georgiadis paulos 3 Αντιγραφή Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τον χρόνο θεραπείας της προστατίτιδας; - Κάθε περίπτωση διαφέρει. Οι κύριοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη διάρκεια θεραπείας της προστατίτιδας είναι οι εξής: Χρονιότητα ασθένειας: Πόσο χρόνο ο ασθενής είχε το μικρόβιο (ακόμα και πριν παρατηρήσει τα πρώτα συμπτώματα). Βλάβη του προστάτη: Πόσο φλεγμονώδης είναι ο ιστός του προστάτη (δηλαδή στραγγαλισμένα νεύρα και αγγεία, μπλοκαρισμένοι προστατικοί αδενικοί αγωγοί μαζί με ασβεστοποιήσεις […]
prostateexam1.jpg Τι συμπτώματα δίνει η χρόνια προστατίτιδα στον άνδρα και με ποιο τρόπο αντιμετωπίζεται οριστικά - Η προστατίτιδα είναι μια σειρά από χρόνιες φλεγμονώδεις αντιδράσεις πού λαμβάνουν χώρα στον προστάτη αδένα, και που με την σειρά τους επηρεάζουν όλο το ουρογεννητικό σύστημα του άνδρα.Η κύρια αιτία στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων της χρόνιας προστατίτιδας, είναι μικροβιακή.Πολλοί ασθενείς παραμένουν αδιάγνωστοι για χρόνια, παρά τις τακτικές επισκέψεις στον ουρολόγο τους πιστεύοντας ότι δεν […]
thumbnail-14.jpg Αιματουρία - Τι σημαίνει αιματουρία ; Α. Αιματουρία είναι ή ύπαρξη ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα σε ποσότητες ελάχιστες μη ορατές πού ανιχνεύονται μικροσκοπικά (δηλαδή στα μικροβιολογικά εργαστήρια με την χρήση μικροσκοπίου) ή σε ποσότητες μεγαλύτερες πού είναι ορατές με γυμνό μάτι δηλαδή μακροσκοπικά όταν ό άρρωστος ουρεί και τά ούρα του φαίνεται ότι περιέχουν αίμα. Η αιματουρία […]
MyDoctors shutterstock 2003769035 Μικροφαλία! - Τι είναι η Μικροφαλία; (μικρό πέος) Η μικροφαλία είναι κλινικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα πολύ μικρό σε μέγεθος πέος. Σε ένα ιδεατό κόσμο εάν κάποιος γεννιέται με μικρό πέος δεν θα έπρεπε να αποτελεί ιατρικό πρόβλημα εκτός και εάν το πέος προκαλούσε πόνο ή δεν λειτουργούσε όπως έπρεπε να λειτουργεί σε ένα […]
MyDoctors shutterstock 1269798469 Χρόνια Προστατίτιδα - Τι είναι η Χρόνια Προστατίτιδα; Είναι φλεγμονή του προστάτη αδένα. Κύρια αιτία είναι η λοίμωξη από μικρόβια. Δεδομένο επακόλουθο είναι η δημιουργία λειτουργικών ή οργανικών βλαβών στο επίπεδο της ουρήθρας και των υπολοίπων οργάνων του ουρογεννητικού συστήματος. Οι βλάβες αυτές προκαλούν αρκετές παρενέργειες στην ομαλή λειτουργία της ούρησης, στην ικανότητα αναπαραγωγής και στη σεξουαλική ικανότητα. […]
girl-painful-cramps.jpg Χρόνια Κυστίτις - 1. Τι είναι η χρόνια κυστίτιδα; Είναι ένα κλινικό σύνδρομο πού χαρακτηρίζεται από περιόδους με εξάρσεις και υφέσεις και μια σειρά συμπτωμάτων που μπορεί να εκδηλώνονται μαζί ή και ξεχωριστά και με ένταση που ποικίλει ανά περίπτωση όπως άλγος ούρησης, συχνουρία, επιτακτική ούρηση και υπερηβικό άλγος. Τα αίτια πρόκλησης μπορεί να είναι μικρόβια, ιοί ή […]