Το ροχαλητό είναι ο ήχος που παράγεται όταν ο εισπνεόμενος ή εκπνεόμενος αέρας περνάει από στενά σημεία του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Το ροχαλητό είναι ένα φαινόμενο πολυπαραγοντικό. Οι αιτίες διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία οπότε θα συζητηθούν τα αίτια στην παιδική και την ενήλικη ζωή.
Όσον αφορά την παιδική ηλικία, τα παιδιά εμφανίζουν ροχαλητό κυρίως μετά την επαφή τους με άλλα παιδιά που πάσχουν από ιώσεις ανωτέρου αναπνευστικού (έναρξη παιδικού σταθμού, στενές επαφές με άλλα παιδιά). Αρχικά υπάρχουν ρινικές εκκρίσεις και συμφόρηση που εμποδίζουν τη ροή του αέρα και εμφανίζεται στοματική αναπνοή και σιελόρροια. Εφόσον δεν αντιμετωπιστεί σωστά με ρινικές πλύσεις και περιοδικά αποσυμφορητικά ή ρινικά spray κορτιζόνης, μπορεί να οδηγήσει σε υπερτροφία των αδενοειδών (κρεατάκια) οπότε τα συμπτώματα επιμένουν. Συχνά υπάρχουν ιώσεις που οδηγούν σε υπερτροφία αδενοειδών και αμυγδαλών που δεν υποστρέφουν με το πέρας της λοίμωξης. Σε αυτή την περίπτωση συχνά συνυπάρχουν και άπνοιες, διακοπή δηλαδή της αναπνοής για λίγα δευτερόλεπτα, το οποίο αποτελεί και απόλυτη ένδειξη χειρουργικής παρέμβασης.
Αρχικά η αντιμετώπιση είναι συντηρητική με πλύσεις και ρινικά spray. Εφόσον τα συμπτώματα επιμένουν τότε συστήνεται η αδενοτομή (κρεατάκια) και/ή η αμυγδαλεκτομή. Η αδενοτομή είναι μια ανώδυνη παρέμβαση διάρκειας 20΄ και ο μικρός ασθενής παίρνει εξιτήριο την ίδια ημέρα. Πέραν της κλασσικής μεθόδου υπάρχουν και σύγχρονες όπως το Multidebrider και το Coblation (κυτταρόλυση) για πιο στοχευμένους/ελεγχόμενους χειρουργικούς χειρισμούς.
Η αμυγδαλεκτομή είναι μία σχετικά επώδυνη παρέμβαση (διάρκειας περίπου 30΄) και οι μικροί ασθενείς εφόσον διανυκτερεύσουν για ένα βράδυ, λαμβάνουν αναλγητική αγωγή για 2-3 ημέρες. Νέες μέθοδοι όπως το Coblation και οι Ραδιοσυχνότητες (RF) μετριάζουν τον πόνο και την πιθανότητα διεγχειρητικής και μετεγχειρητικής αιμορραγίας. Τα θετικά αποτελέσματα στην αναπνοή είναι εμφανή από το πρώτο κιόλας βράδυ.
Όσον αφορά τους ενήλικες, το ροχαλητό είναι επίσης πολυπαραγοντικό: η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, η υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών, η χαλαρή μαλθακή υπερώα με μεγάλη σταφυλή, η υπερτροφία των αμυγδαλών (παρίσθμιες, γλωσσική), ανατομικές παραλλαγές του φάρυγγα και της γνάθου, μεγαλογλωσσία, παχυσαρκία, μάζες του ανώτερου αναπνευστικού (πολύποδες, όγκοι) κτλ.
Η έναρξη των συμπτωμάτων έχει μεγάλη σημασία. Εάν συνοδεύεται με σημαντική αύξηση βάρους, η απώλεια αυτού προκαλεί και αντιστροφή του φαινομένου. Εάν εμφανίζεται περιοδικά μέσα στο έτος λόγω αλλεργικής ρινίτιδας, η αντιμετώπιση αυτής βελτιώνει τα συμπτώματα. Η πρόσφατη έναρξη χωρίς εμφανή αιτία χρήζει ελέγχου για την πιθανότητα εμφάνισης όγκου στο ανώτερο αναπνευστικό.
Η φυσική εξέταση με την ενδοσκόπηση (ρινός-ρινοφάρυγγα-λάρυγγα) και ενίοτε υπό φαρμακευτικό ύπνο (sleep endoscopy) αναδεικνύουν το σημείο της στένωσης και προτείνεται η συντηρητική ή η χειρουργική αντιμετώπιση.
Ο ευθειασμός του ρινικού διαφράγματος και ο καυτηριασμός των κάτω ρινικών κογχών ή η κογχοπλαστική είναι ένα εύκολα ανεκτό χειρουργείο για τον ασθενή με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Εφόσον συνυπάρχει παθολογία από τα ιγμόρεια (χρόνια ιγμορίτιδα, πολύποδες) γίνεται στον ίδιο χρόνο ενδοσκοπική χειρουργική παρέμβαση στους παραρίνιους κόλπους.
Η αμυγδαλεκτομή με ή χωρίς φαρυγγοπλαστική για την αντιμετώπιση της υπερτροφίας των αμυγδαλών και της χαλαρής υπερώας είναι ένα χειρουργείο που χρήζει αναλγητικής αγωγής για περίπου 10 ημέρες.
Η παρουσία μάζας στη ρινική κοιλότητα, στο φάρυγγα ή το λάρυγγα χρήζει απεικονιστικού ελέγχου και αφαίρεση ή έστω βιοψία αυτής για τον προγραμματισμό της περαιτέρω θεραπευτικής προσέγγισης.
