Η γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος (ΓΟΠΝ), αφορά ερεθισμό από γαστρικό περιεχόμενο, που παλινδρομεί προς τον οισοφάγο.
Ο στόμαχος παράγει οξέα απαραίτητα για την πέψη και το εσωτερικό του τοίχωμα έχει «άμυνα» ώστε να προστατεύεται από αυτά. Ο οισοφάγος, όμως, όταν έρχεται σε επαφή με όξινο περιεχόμενο υφίσταται βλάβες εγκαύματος.
Καυστικό άλγος είναι το συνηθέστερο σύμπτωμα, που συχνά αποδίδεται λανθασμένα σε καρδιακό νόσημα. Εμφανίζεται μετά από γεύμα και μπορεί να διαρκεί πάνω από 2 ώρες. Όταν ο πάσχων ξαπλώσει αυτό επιδεινώνεται και μπορεί να επεκτείνεται στον λαιμό. Άλλα συμπτώματα είναι η πικρή γεύση (ιδίως στο σκύψιμο ή τον ύπνο), βραχνάδα (πρωινή κυρίως), επίμονος ξηρός βήχας, «σφίξιμο» στο λαιμό και συριγμός στην αναπνοή.
Συχνότερο αίτιο της νόσου είναι η διαφραγματοκήλη, στην οποία τμήμα του στομάχου έχει «γλιστρήσει» προς τον θώρακα, αλλοιώνοντας την ανατομία της περιοχής η οποία έχει λειτουργία «βαλβίδας» που επιτρέπει την δίοδο μόνο από τον οισοφάγο προς το στόμαχο.
Το αλκοόλ, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, λιπαρά και τηγανητά γεύματα, όξινα τρόφιμα, η σοκολάτα, η καφεΐνη, πικάντικα τρόφιμα, φάρμακα (πχ νιτρώδη – αντιισταμινικά), καθώς και η εγκυμοσύνη, επηρεάζουν την φυσιολογική λειτουργία της «βαλβίδας» προκαλώντας παλινδρόμηση
Ο Ιατρός, μετά από εξέταση και λήψη ιστορικού, συνήθως συστήνει ενδοσκοπικό έλεγχο (οισοφαγο-γαστροσκόπηση), όπου φαίνεται άμεσα πιθανή βλάβη του οισοφάγου (οισοφαγίτιδα), διαφραγματοκήλη και εάν ο οισοφάγος έχει φυσιολογική κινητικότητα.
Πιθανόν να χρειαστεί ειδικός ακτινολογικός έλεγχος ή και παρακολούθηση των εναλλαγών της οξύτητας (pH-μετρία 24ώρου).
Αναλόγως των αποτελεσμάτων του διαγνωστικού ελέγχου, προτείνεται και η κατάλληλη θεραπεία. Συχνά αρκεί η συντηρητική αντιμετώπιση (δίαιτα και αλλαγή καθημερινών συνηθειών), ενώ συστήνεται ταυτόχρονη φαρμακευτική αγωγή που ελαττώνει την γαστρική έκκριση και θεραπεύει την οισοφαγίτιδα, της οποίας μια μορφή (οισοφάγος Barrett) θεωρείται προκαρκινική κατάσταση.
Η μακροχρόνια αγωγή, όμως, δεν είναι άμοιρη ανεπιθύμητων ενεργειών και έχει συσχετιστεί με πεπτικές διαταραχές, οστεοπόρωση και πιθανώς με γαστρικό καρκίνο. Οι περισσότεροι Ιατροί συστήνουν την φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με την συντηρητική αντιμετώπιση για συγκεκριμένο χρόνο.
Θεραπεία στην ΓΟΠΝ που δεν ελέγχεται συντηρητικά/φαρμακευτικά δίνει η χειρουργική αντιμετώπιση, με δημιουργία ενός νέου ανατομικού αντιπαλινδρομικού μηχανισμού. Αποτελεσματικότερη επέμβαση έχει αποδειχτεί η «θολοπλαστική κατά Nissen», κατά την οποία τμήμα του στομάχου τυλίγεται γύρω από το κατώτερο οισοφάγο με σκοπό την δημιουργία μιας «κουλούρας» που δρα ως βαλβίδα. Η επέμβαση αυτή γίνεται λαπαροσκοπικά με 1-2 ημέρες νοσηλεία, ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και άμεση επάνοδο στην καθημερινή δραστηριότητα.
Η ΓΟΠΝ είναι συχνότατη πάθηση, άμεσα σχετιζόμενη με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, με συμπτώματά που πολλοί είτε αθωώνουν είτε αγνοούν.
Πρέπει, όμως, να γίνει σαφές ότι ενώ είναι καλοήθης και εύκολα αντιμετωπίσιμη, αν αγνοηθεί ή αφεθεί χωρίς την κατάλληλη θεραπεία μπορεί να έχει δυσάρεστες και δυσκολότερα αντιμετωπίσιμες συνέπειες. Η απόφαση για τον διαγνωστικό έλεγχο, την παρακολούθηση και την θεραπευτική προσέγγιση λαμβάνεται από κοινού από τον πάσχοντα και τον εξειδικευμένο Ιατρό, Χειρουργό ή Γαστρεντερολόγο.
