Μία από τις πιο πρόσφατες συνεισφορές της τεχνολογίας στην ορθοπαιδική χειρουργική, είναι να μας επιτρέπει να αντικαταστήσουμε κατεστραμμένες αρθρώσεις, με ασύλληπτη -έως τώρα- ακρίβεια, με τη βοήθεια των συστημάτων πλοήγησης.
Τι είναι όμως η «ρομποτική χειρουργική» και πόσο βοηθούν τα «συστήματα πλοήγησης στο χειρουργείο»;
Εκείνο το οποίο είχαμε πετύχει έως σήμερα, ήταν να αντικαθιστούμε αρθρώσεις που είχαν καταστραφεί, με τεχνητές, κατασκευασμένες από υλικά πολύ φιλικά προς τον ανθρώπινο οργανισμό, με μακρά διάρκεια ζωής. Η δυσκολία, όμως, βρισκόταν στην ικανότητά μας να τις τοποθετήσουμε με απόλυτη ακρίβεια, αναπαράγοντας όσο το δυνατόν πιστότερα τη φυσιολογική ανατομία του ασθενούς. Παρά τον ενδελεχή προεγχειρητικό σχεδιασμό, βασιζόμενοι στην τρισδιάστατη απεικόνιση του σκελετού μέσω αξονικών τομογραφιών, δεν μπορούσαμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι για το αποτέλεσμα, δεδομένου ότι η ικανότητα που έχει το ανθρώπινο μάτι και χέρι να τοποθετήσει με ακρίβεια μοιρών μια πρόθεση, είναι περιορισμένη.
Η πλοήγηση υποβοηθούμενη από υπολογιστή, έχει πλέον εξέχοντα ρόλο σε πολλές ορθοπαιδικές επεμβάσεις όπως στην ολική αρθροπλαστική ισχίου, γόνατος και ώμου. Δίνεται, πλέον, στον χειρουργό η δυνατότητα να αλληλεπιδρά -σε πραγματικό χρόνο- με τον υπολογιστή του συστήματος πλοήγησης, σχετικά με την τοπογραφική ανατομία της άρθρωσης που πρόκειται να αντικαταστήσει, ώστε να ελαχιστοποιούνται τα διεγχειρητικά λάθη και να επιτυγχάνεται το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα.
Υπάρχουν δύο μεγάλες βασικές κατηγορίες συστημάτων πλοήγησης, τα ενεργητικά και τα παθητικά.
Τα ενεργητικά συστήματα, μπορούν με ακρίβεια να εκτελέσουν συγκεκριμένες χειρουργικές πράξεις ή να εμποδίσουν – προστατέψουν το χειρουργό να κινηθεί πέρα από ένα προκαθορισμένο όριο που έχει ορίσει ο ίδιος κατά τον προεγχειρητικό σχεδιασμό. Τα παθητικά συστήματα πλοήγησης, αλληλεπιδρούν και αυτά με τον χειρουργό κατά τη διάρκεια της επέμβασης, προσφέροντάς του πολύτιμες πληροφορίες, σχετικές με την ανατομία της περιοχής και το σωστό προσανατολισμό των προθέσεων. Σε αντίθεση όμως με τα ενεργητικά, του αφήνουν την επιλογή να πάρει όποια απόφαση κρίνει ο ίδιος καλύτερη για τον ασθενή, ακόμα και την ώρα του χειρουργείου.
Πώς γίνεται ένα χειρουργείο αρθροπλαστικής;
Προτού μπούμε στο χειρουργείο, έχουμε κάνει έναν ενδελεχή προεγχειρητικό έλεγχο κι έναν λεπτομερή προσχεδιασμό των κινήσεών μας. Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, χρησιμοποιούμε ειδικά εργαλεία με αισθητήρες ανίχνευσης που μεταδίδουν στην οθόνη του υπολογιστή την ακριβή και πραγματική τους θέση. Η ένδειξή τους μετατρέπεται με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού σε δισδιάστατη ή τρισδιάστατη απεικόνιση, έτσι ώστε ο χειρουργός να έχει τη δυνατότητα να ελέγχει διαρκώς την ακρίβεια τόσο των κινήσεων του, όσο και την άριστη εφαρμογή των προθέσεων όπως είχε προσχεδιάσει.
Έτσι, αναπαράγουμε την ανατομία του αρρώστου με μεγαλύτερη ακρίβεια, ο οργανισμός του αναγνωρίζει την τεχνητή άρθρωση ως φυσιολογική, την αφομοιώνει γρηγορότερα και ο άρρωστος νιώθει σαν να μην είχε ποτέ του πρόβλημα.
Τα συστήματα πλοήγησης είναι το ισχυρότερο εργαλείο του σύγχρονου ορθοπαιδικού χειρουργού, με απεριόριστες δυνατότητες και εφαρμογές που διαρκώς διευρύνονται.
Το μέλλον είναι ήδη εδώ!
Από τον Αντωνογιαννάκη Εμμανουήλ MD, Χειρουργό Ορθοπαιδικό, Διευθυντής Γ΄ Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ
