Το οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί την 3η αιτία θανάτου παγκοσμίως και την πρώτη αιτία μόνιμης αναπηρίας.
Τι είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο ;
Είναι η οξεία βλάβη μιας περιοχής του εγκεφάλου, αγγειακής αιτιολογίας, είτε μετά από απόφραξη κάποιας αρτηρίας (ισχαιμικό επεισόδιο), είτε μετά από αιμορραγία πχ. ρήξη ανευρύσματος (αιμορραγικό επεισόδιο).
Τα ισχαιμικά, αποτελούν το 85% περίπου των εγκεφαλικών και μπορεί να οφείλονται είτε σε θρόμβωση των αρτηριών του εγκεφάλου (θρομβωτικά 60%) είτε σε μεταφορά με την κυκλοφορία, θρόμβου, στον εγκέφαλο
(εμβολικά 20%) είτε τέλος σε βλάβη μικρών αρτηριών του εγκεφάλου (20%)
Μηχανισμός – συμπτώματα ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Όταν αποφραχθεί κάποια αρτηρία του εγκεφάλου, στην αντίστοιχη περιοχή υπάρχει ένα κεντρικό τμήμα νέκρωσης (πυρήνας) και ένα τμήμα γύρω από αυτό που υποαιματώνεται (penumbra) και μπορεί να διασωθεί με την έγκαιρη θεραπεία.
Ποια είναι τα συμπτώματα του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Όταν το εγκεφαλικό συμβεί, έχουμε την εμφάνιση άμεσα και αιφνίδια νευρολογικών συμπτωμάτων. Συνήθως, όσο μεγαλύτερη είναι η αρτηρία που έχει αποφραχθεί, τόσο βαρύτερα είναι και τα συμπτώματα:
• Ξαφνικό μούδιασμα ή αδυναμία του προσώπου, του χεριού ή του ποδιού, ιδιαίτερα στη μία πλευρά του σώματος.
• Ξαφνική σύγχυση ή δυσκολία στην ομιλία ή στην κατανόηση.
• Ξαφνική δυσκολία στην όραση σε ένα ή και τα δύο μάτια.
• Ξαφνικό πρόβλημα ζάλης, απώλεια της ισορροπίας ή συντονισμού των κινήσεων.
Αν κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα εμφανιστεί, πρέπει να γίνει άμεση μεταφορά του ασθενή σε εξειδικευμένο κέντρο αντιμετώπισης εγκεφαλικών, με σκοπό την άμεση διάγνωση και θεραπεία. Όσο πιο γρήγορα εφαρμοσθεί η θεραπεία, τόσο πιο αποτελεσματική είναι.
Θεραπεία
Ενδοφλέβια θρομβόλυση : εφ’ όσον ο χρόνος από την έναρξη των συμπτωμάτων είναι λιγότερος από 4,5 ώρες και ο ασθενής μετά από εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο πληροί τις αναγκαίες προϋποθέσεις, γίνεται χορήγηση ειδικής θρομβολυτικής ουσίας ( rtPA).
Θρομβεκτομή : όταν η απόφραξη αφορά μεγάλη αρτηρία, η αποτελεσματικότητα της ενδοφλέβιας θρομβόλυσης είναι περιορισμένη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, πέραν της ενδοφλέβιας θρομβόλυσης, η ενδαρτηριακή θρομβεκτομή είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία. Με την μέθοδο αυτή, γίνεται ενδαρτηριακή αφαίρεση του θρόμβου με μηχανικό τρόπο και αποκατάσταση της ροής του αίματος του εγκεφάλου.
Η επέμβαση μπορεί να εφαρμοσθεί 6 – 8 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων, ενώ υπό ορισμένες προϋποθέσεις, σε κάποιους ασθενείς η επέμβαση είναι αποτελεσματική έως και 24 ώρες μετά. Με τις μεθόδους αυτές, έχουμε αποκατάσταση της ροής μέσα στην αποφραγμένη αρτηρία, στο 80 – 90% των περιπτώσεων, δίνοντας έτσι στον ασθενή πολύ περισσότερες πιθανότητες, τόσο να μην τεθεί σε κίνδυνο η ζωή του, όσο και να έχει καλύτερη αποκατάσταση στη συνέχεια έως και την πλήρη επαναφορά του στην προηγούμενη φυσιολογική κατάσταση.
Ο χρόνος λοιπόν, είναι ο σημαντικός παράγοντας από τον οποίο εξαρτάται η θεραπεία και κατά συνέπεια η έκβαση του ασθενούς με οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο ασθενής, θα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο ειδικό κέντρο εγκεφαλικών, όπου υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής όλων των ενδεικνυόμενων θεραπειών,
(ενδοφλέβια θρομβόλυση και κυρίως ενδαρτηριακή θρομβεκτομή) από εξειδικευμένο γι’ αυτές ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό.