Αυτοάνοσα ορίζονται εκείνα τα νοσήματα που προκαλούνται από αλόγιστη και εσφαλμένη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος έναντι του ιδίου του οργανισμού. Το ανοσοποιητικό σύστημα έχει στόχο τη προστασία μας έναντι παθογόνων μικροοργανισμών. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της ικανότητας των κυττάρων του να αναγνωρίσουν το «ίδιο» από το «ξένο» και είτε να το απενεργοποιήσουν είτε να το καταστρέψουν.
Το ανοσοποιητικό σύστημα δίνει το παρόν τόσο στα ζητήματα γονιμότητας όσο και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Στην εγκυμοσύνη, συμβαίνουν μια σειρά ανατομικών, φυσιολογικών, βιοχημικών και ψυχολογικών αλλαγών. Η ανοσιακή απάντηση εξασθενεί και παρατηρείται ελάττωση των σφαιρινών ΙgG, ΙgΑ και ΙgΜ στον ορό, από τέλος του 1ου τριμήνου μέχρι και την 30ή εβδομάδα.
Στην υπογονιμότητα, συμμετέχει εφόσον το ήμισυ του γενετικού υλικού του εμβρύου είναι «ξένο» ως προς το ανοσιακό σύστημα της γυναίκας. Υπογονιμότητα ορίζεται η μη επίτευξη εγκυμοσύνης μετά από 1 έτος συχνών ελευθέρων σεξουαλικών επαφών. Τα αιτία εντοπίζονται στο αναπαραγωγικό συστήματα του άντρα και της γυναίκας. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις με ανεξήγητη υπογονιμότητα.
Ο ρόλος του ανοσιακού συστήματος στην πρόοδο ή αντίθετα στην παρεμπόδιση μιας κύησης έχει μελετηθεί στις περιπτώσεις ανεξήγητης υπογονιμότητας, και ιδιαίτερα όταν συνυπάρχουν είτε επαναλαμβανόμενες αποβολές είτε πολλαπλή αδυναμία εμφύτευσης στη περίπτωση εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Το ανοσιακό σύστημα πρέπει να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί την ύπαρξη του εμβρύου χωρίς να το απορρίψει. Σε αντίθετη περίπτωση, ορισμένα αντισώματα ή κύτταρα μπορούν να εμπλακούν και να επηρεάσουν αρνητικά την έκβαση μίας κύησης. Τα αντιφωσφολιπιδικά αντισώματα, τα αντισώματα καρδιολιπίνης IgG – IgM – IgA, τα αντισώματα β2-γλυκοπρωτεϊνης IgG – IgM – IgA, και τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα έχουν μελετηθεί περισσότερο.
Εκτός από τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα, τα υπόλοιπα βλάπτουν τα αγγεία, απαραίτητα για την εμφύτευση και συνέχιση της κύησης και αποδιοργανώνουν την κυτταρική συνέχεια του πλακούντα. Επίσης μέσω ενεργοποίησης διαφόρων μονοπατιών επηρεάζουν την ενδομήτρια ανάπτυξη. Η παρουσία στο αίμα της μητέρας μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε ενδομήτριο θάνατο. Τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα εμπλέκονται κυρίως στη φυσιολογία του εμμηνορροϊκού κύκλου.
Τα Κύτταρα φυσικοί φονείς (NaturalkillerCells) με ρόλο στη πρώτη γραμμή άμυνας αποτελούν τα πολυπληθέστερα αμυντικά κύτταρα στο ενδομήτριο. Δεν χρειάζονται ειδική αναγνώριση του κυττάρου στόχου, συνεπώς μπορούν να δράσουν βλαπτικά (κυτταροτοξικά) έναντι της τροφοβλάστης.
Όταν πραγματοποιείται ανοσολογικός έλεγχος στα πλαίσια της διερεύνησης της υπογονιμότητας η εύρεση αυτοαντισωμάτων ή άλλων ορολογικών στοιχείων είναι χρήσιμα σε μια θεραπεία προφύλαξης κατά τη προσπάθεια τεκνοποίησης.
Συγγραφείς Συνεργάτες Ιατρείου Αιμόστασης – Αιματολογική Κλινική:
Καλαλά Φανή – Αιματολόγος – Ανοσόλογος, επιμελήτρια Α
Κούτση Κατρίνα – Αιματολόγος – Βιοχημικός, επιμελήτρια Β
