Είναι η εμμηνόπαυση η αρχή του τέλους για το σκελετό των αγαπημένων μας κυριών; Η ερώτηση αυτή αν και έχει απαντηθεί πολλάκις εντούτοις, φαίνεται ότι η πολυπλοκότητα του ζητήματος χωράει ακόμα συζήτηση.
Η εμμηνόπαυση μπορεί να επέλθει αφενός φυσιολογικά αφετέρου είτε φαρμακευτικά για ιατρικούς λόγους είτε τέλος χειρουργικά με την αφαίρεση των εξαρτημάτων της μήτρας (ωοθήκες & σάλπιγγες). Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις διακόπτεται η παροχή των ορμονών του γυναικείου φύλου άρα και η δεδομένη προστασία των οστών από την «αφαλάτωσή» τους.
Πότε λοιπόν θα πρέπει να ελεγχθεί μια γυναίκα η οποία εισέρχεται στην εμμηνόπαυση; Η πάροδος τουλάχιστον χρονικής περιόδου ενός έτους χωρίς την εμφάνιση έμμηνου ρύσης (περιόδου) αποτελεί την πιο σωστή χρονική στιγμή για να γίνει ο βασικός (baseline) αρχικός έλεγχος του μεταβολισμού των οστών και όχι μόνο της οστικής πυκνότητας (DEXA) του σκελετού.
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει ο ορθοπαιδικός σε ποιο κομβικό σημείο της υγείας των οστών ξεκινάει η απώλεια των προστατευτικών ορμονών του φύλου. Έτσι μπορεί με τα κατάλληλα επιστημονικά μέσα να προβλέψει την ταχύτητα απώλειας οστού σε μια εμμηνοπαυσιακή γυναίκα και να την καθοδηγήσει προς τις ενδεδειγμένες θεραπείες αναστολής της απώλειας της οστικής μάζας.
Ένας γερός σκελετός αποτελεί πρώτιστα το ικρίωμα για τη σωστή λειτουργία των μυών και των συνδέσμων του σώματος και κατ’ επέκταση δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη διατήρηση της κίνησης στο σώμα, γεγονός που ταυτίζεται με τη ζωντάνια και την ευεξία. Δευτερευόντως, προστατεύει τον οργανισμό από τραυματισμούς συνεπεία πτώσεων, άρσης βάρους κ.α. Εν τέλει, ισορροπεί ορμονολογικά διάφορα συστήματα του ανθρώπινου σώματος που σχετίζονται με το ασβέστιο, το φώσφορο, τη βιταμίνη D και τη λειτουργία θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών αδένων.
Στόχος του ορθοπαιδικού είναι να διατηρήσει την υγεία του σκελετού, αρχικά χωρίς την προσθήκη φαρμάκων, με τρόπους απλούς, καθημερινούς και κυρίως κατανοητούς.
Η καθημερινή δραστηριότητα και η συνεχής κίνηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να λάβει το σώμα τα σήματα ότι πρέπει να συντηρεί το σκελετό σε καλή κατάσταση για να αντέχει στις καταπονήσεις. Η αεροβική γυμναστική και κυρίως η κολύμβηση (εάν είναι δυνατό όλο το χρόνο) αποτελούν δράσεις που είναι ευεργετικές για τον σκελετό. Για όσες κυρίες δεν είναι διατεθειμένες να επενδύσουν χρόνο σε εξωτερικούς χώρους, τότε διάφορα μηχανήματα ασκήσεων διατίθενται στους χώρους εκγύμνασης.
Επιπρόσθετα, η έκθεση στον ήλιο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους δε θα πρέπει να λησμονείται μιας και η πρόδρομη μορφή της βιταμίνης D ενεργοποιείται από την επαφή του ηλίου με το δέρμα.
Αν τώρα όλα τα παραπάνω αποτύχουν και η απώλεια οστού συνεχίζεται με την πάροδο του χρόνου, τότε οι φαρμακευτικές λύσεις που διαθέτει στη θεραπευτική φαρέτρα του ο ορθοπαιδικός είναι ποικίλες. Γι’ αυτό και κάθε θεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται ως προς το προφίλ της ασθενούς αφού πρώτα έχουν προηγηθεί οι απαραίτητες εξετάσεις.
Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας είναι σίγουρα απαραίτητη αλλά δεν αρκεί ακόμα κι αν είναι ικανοποιητική. Ο έλεγχος πάντοτε ολοκληρώνεται με εργαστηριακές εξετάσεις που ο ορθοπαιδικός οφείλει να συστήσει να κάνετε.
Εν κατακλείδι, η εμμηνόπαυση αποτελεί μια φυσιολογική περίοδο της ζωής των γυναικών. Παρόλα αυτά, συχνά αποτελεί την απαρχή προβλημάτων για τα οστά. Η σωστή ενημέρωση από καταρτισμένους ορθοπαιδικούς και η επαγρύπνηση των ίδιων των γυναικών αποτελεί και τον τρόπο να έχετε υγιή οστά στο διηνεκές του χρόνου.
Το όφελος της πρόληψης της οστεοπόρωσης και των επιπλοκών της (κατάγματα σπονδύλων, κύφωση, ραχιαλγία, οσφυαλγία, κατάγματα ισχίου) είναι εξέχουσας σημασίας. Άλλωστε κατά το αρχαίο ρητό «κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν»
Aπό τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό Ιωάννη Νικολόπουλο
