ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ
Η τροφή μετά την είσοδο της από το στόμα κινείται υποχρεωτικά προς το στομάχι. “Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση” (Γ.Ο.Π.) χαρακτηρίζεται η κατάσταση στην οποία το περιεχόμενο του στομάχου (υγρά και στερεά) κινείται ανάποδα, προς τον οισοφάγο.
Ανάμεσα σε Στομάχι και Οισοφάγο υπάρχει ο Γαστροοισοφαγικός σφιγκτήρας (ΓΟΣ), ο ρόλος του οποίου είναι να αποκλείει την ανάποδη κίνηση της τροφής και των γαστρικών υγρών προς τον οισοφάγο. Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση ορίζεται ως, η συχνή και παρατεταμένη παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου προς τον οισοφάγο, η οποία ξεπερνά τις αντοχές του (οισοφάγου), με αποτέλεσμα να εμφανίζονται κλινικά σημεία ή / και συμπτώματα.
ΠΟΙΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΗΝ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΝ
Οι Διαφραγματοκήλες, πολύ συχνά προκαλούν παλινδρόμηση.
Καταστάσεις που αυξάνουν την πίεση μέσα στην κοιλιά:
- Η παχυσαρκία
- Η εγκυμοσύνη
- Η άρση βαρών στο γυμναστήριο
- Οι βαριές χειρονακτικές εργασίες
- Η χρόνια δυσκοιλιότητα
Καταστάσεις που αυξάνουν την πίεση μέσα στο στομάχι:
- Μεγάλα και ογκώδη γεύματα
- Αεριούχα ποτά
Τροφές που προκαλούν χαλάρωση του Γαστροοισοφαγικού Σφιγκτήρα:
- Τα λιπαρά ή πικάντικα γεύματα,
- Η σοκολάτα, ο καφές, το τσάι,
- Το αλκοόλ
- Τα αντιχολινεργικά φάρμακα
ΜΕ ΠΟΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ Η ΝΟΣΟΣ
Η νόσος εμφανίζεται με μία ομάδα συμπτωμάτων, από τα οποία μερικά είναι τυπικά και παραπέμπουν κατευθείαν στο πρόβλημα, ενώ άλλα είναι άτυπα και μπορεί να παραπλανούν γιατί μιμούνται άλλες παθήσεις.
Από τα πιο συνηθισμένα είναι το αίσθημα καύσου πίσω από το στέρνο (“καούρες”) και η αναγωγή όξινου περιεχόμενου στο στόμα (“ξινίλες”). Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις η νόσος μπορεί να εμφανίσει εικόνα δυσφαγίας ή αίσθημα δυσπεψίας με φούσκωμα στο στομάχι ακόμα και με ανεξήγητη ναυτία και παρουσία εμέτων κυρίως μετά τα γεύματα.
Πολύ συχνά εμφανίζεται με εντελώς εξωοισοφαγικά συμπτώματα όπως, χρόνιος βήχας, υποτροπιάζουσα φαρυγγίτιδα ή λαρυγγίτιδα, πολύποδας στις φωνητικές χορδές, ακόμα και ως χρόνιο άσθμα, ή πνευμονίτιδα και πνευμονική ίνωση σαν αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων επεισοδίων εισρόφησης που συμβαίνουν κυρίως στην διάρκεια του ύπνου. Τα επεισόδια αυτά μπορεί να μην γίνονται αντιληπτά, αρκετά συχνά όμως οι ασθενείς ξυπνάνε απότομα με αίσθημα πνιγμού και έντονη δύσπνοια, που μπορεί να τους οδηγήσει στο νοσοκομείο, χωρίς όμως να διαπιστώνεται κάτι.
Αρκετοί ασθενείς εμφανίζουν τυπική συμπτωματολογία στηθάγχης, με πόνο στο θώρακα και αντανάκλαση στον ώμο ή στο αριστερό χέρι, που μπορεί να οφείλεται σε ένα επεισόδιο παλινδρόμησης και πρέπει πάντα να την σκεπτόμαστε σ’ αυτές τις περιπτώσεις.
ΑΠΟ ΤΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΓΟΠ
Όλα τα απώτερα προβλήματα οφείλονται στο γεγονός ότι ο οισοφάγος, αλλά και τα όργανα του ανώτερου και του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος (φάρυγγας, λάρυγγας, φωνητικές χορδές και ο ίδιος ο πνεύμονας), έρχονται πολύ συχνά και για μεγάλα διαστήματα σε επαφή με το ερεθιστικό περιεχόμενο του στομάχου (όξινο ή αλκαλικό και με άπεπτες τροφές).
Παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου συμβαίνει φυσιολογικά, αρκετές φορές την ημέρα, όμως ο οισοφάγος διαθέτει μηχανισμούς που “ξεπλένουν” αυτό το υλικό γρήγορα και έτσι το περιβάλλον του επανέρχεται στην φυσιολογική κατάσταση. Υπάρχει ένα όριο στο πόσα τέτοια περιστατικά μπορεί να αντέξει ο οισοφάγος, πέρα από το οποίο οι επιπτώσεις της παλινδρόμησης γίνονται εμφανής και αρχίζουν να δημιουργούν προβλήματα και συμπτώματα:
- Οισοφαγίτιδα ( I, II, III, VI βαθμού)
- Στένωση του οισοφάγου
- Βράχυνση του οισοφάγου (κονταίνει ο οισοφάγος)
- Οισοφάγος Barret (Θεωρείται και αντιμετωπίζεται ως προκαρκινική κατάσταση)
- Καρκίνος του οισοφάγου
- Υποτροπιάζουσα Φαρυγγίτιδα και χρόνια βραχνάδα στην φωνή
- Συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού, χρόνιο άσθμα, πνευμονίτιδα
- Καρκίνος του Λάρυγγα
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Ένας έμπειρος και ευαισθητοποιημένος γιατρός μπορεί εύκολα από το ιατρικό ιστορικό να ανιχνεύσει τα συμπτώματα της Γ.Ο.Π. Η διάγνωση γίνεται εύκολα με μία γαστροσκόπηση.
Οι διαφόρου βαθμού οισοφαγίτιδες, η στένωση και βράχυνση του οισοφάγου, ο οισοφάγος Barret και ο καρκίνος του οισοφάγου είναι καταστάσεις που διαπιστώνονται και τεκμηριώνονται με την οισοφαγοσκόπηση και την λήψη βιοψιών.
Πολλές φορές δεν υπάρχουν ευρήματα από τον οισοφάγο αλλά ο ασθενής παραπονιέται για βραχνάδα στη φωνή, βήχα και φαρυγγίτιδα, ακόμα και για συχνά επεισόδια ωτίτιδας. Εδώ είναι απαραίτητη η ΩΡΛ εξέταση με την οποία, ένας έμπειρος ΩΡΛ θα αναγνωρίσει τα ευρήματα Φαρυγγοοισοφαγικής παλινδρόμησης και θα παραπέμψει τον ασθενή του για pHμετρία εικοσιτετραώρου, που είναι τελικά η μόνη εξέταση που αποδεικνύει και τεκμηριώνει πέραν πάσης αμφιβολίας την πάθηση και την βαρύτητα της.
ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ
Ανάλογα με την βαρύτητα των συμπτωμάτων και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς οι λύσεις που προτείνονται είναι οι εξής:
Αλλαγή τρόπου ζωής.
Αυτά είναι μέτρα που μειώνουν τα περιστατικά παλινδρόμησης και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, χωρίς όμως να θεραπεύουν ουσιαστικά την νόσο.
- Απώλεια βάρους
- Μικρά και ελαφρά γεύματα, χαμηλά σε λιπαρά
- Αποφυγή κατάκλισης για τουλάχιστον μια ώρα μετά τα γεύματα
- Αποφυγή λήψης αλκοόλ, καφέ, σοκολάτα, σοκολάτα τσάι, μέντα, αεριούχα ποτά
- Αποφυγή άρσης βαρών
Φαρμακευτική αγωγή
Αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (PPIs) . Πρόκειται για φάρμακα που ουσιαστικά καταργούν την παραγωγή του υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι με αποτέλεσμα τα υγρά που παλινδρομούν να είναι λιγότερο ερεθιστικά για το οισοφάγο. Δεν καταργούν την παλινδρόμηση, δεν διορθώνουν τον γαστροοισοφαγικό σφιγκτήρα και δεν μειώνουν τους μακροπρόθεσμους κινδύνους
Χειρουργική αντιμετώπιση
Η επέμβαση ονομάζεται Θολοπλαστική κατά Nissen στην οποία το πάνω μέρος του στομάχου (ο θόλος) περιστρέφεται γύρω από τον οισοφάγο δημιουργώντας μία βαλβίδα εξωτερικής πίεσης που αντικαθιστά λειτουργικά τον χαλασμένο γαστροοισοφαγικό σφιγκτήρα.
Η επέμβαση αυτή είναι η μόνη πραγματική και οριστική λύση του προβλήματος. Εφαρμόζεται εδώ και δύο αιώνες και τα αποτελέσματα της είναι γνωστά. Σήμερα πλέον γίνεται μόνο με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, δηλαδή Λαπαροσκοπικά ή Ρομποτικά. Το όφελος για τον ασθενή είναι η ταχύτατη ανάρρωση και οι μειωμένες επιπλοκές που οφείλονται στο ανοικτό χειρουργείο. Λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, λιγότερες λοιμώξεις και διαπύηση τραυμάτων, μικρότερη απώλεια αίματος.
Με λίγα λόγια, το ελάχιστο χειρουργικό τραύμα με το μέγιστο χειρουργικό αποτέλεσμα.
Από τη Γενική Χειρουργό Ελένη Καραφώκα
